Maarten Luther 5

5. Op de Wartburg

Keizer Karei verleende Luther — ondanks het vonnis dat hij vogelvrij verklaard was — vrijgeleide voor de terugreis naar Wittenberg. Frederik de Wijze, de Keurvorst van Saksen, had echter een plan gemaakt met vrienden van Luther, om Luther ergens veilig onder te brengen totdat het gevaar geweken was. Luther wist van het plan af en had er enigszins met tegenzin in toegestemd. Enkele ruiters wisten het plan op een voortreffelijke wijze uit te voeren. Als „gevangene” werd hij meegevoerd naar het kasteel de Wartburg. Vermomd als ridder, werd hij „Jonker Georg” genoemd.

Op de Wartburg heeft Luther één van zijn belangrijkste werken verricht. Hij vertaalde namelijk het Nieuwe Testament van het Grieks in het Duits. Het was Luthers bedoeling dat het Duitse volk in het bezit zou komen van de Bijbel in een taal die iedereen kon lezen en begrijpen. Het doel was dus geheel religieus. Twee zaken wijzen hier op Luthers bijzondere gaven.

1. Dit grote werk werd verricht in minder dan drie maanden.

2. Het bewijst dat Luther één van de grootste taalkundigen was die Duitsland ooit gekend heeft.

Het Oude Testament werd later ook vertaald maar kwam met behulp van Melanchton, Luthers beste vriend en medewerker, en andere pas in 1534 tot voltooiïng. De vertaling was voor ons land van groot belang. Want deze werd meteen in het Nederlands vertaald en bijna 100 jaar gebruikt.

6. Terug in Wittenberg

Op de Wartburg werkte Luther aan de vertaling van de Bijbel. Maar toch klopte het hart van de hervorming in Wittenberg. Luther merkte dat zijn afwezigheid niet in alle opzichten zo gunstig was. Daarom besloot hij ondanks het gevaar dat hem voortdurend dreigde naar Wittenberg terug te keren.

Melanchton was in een zekere zin Luthers rechterhand. Deze begaafde taalgeleerde was ook een bekwaam theoloog. Zachtmoedig van karakter probeerde hij naar Luthers inzichten leiding te geven. Hij miste ergens de krachtige persoonlijkheid van Luther en kon daardoor sommige collega’s, die op een meer radicale en revolutionaire wijze het verloop van de hervorming voorstonden, niet voldoende remmen.

Andreas Karlstadt, een van de eerste professoren van Wittenberg, onder wie Luther promoveerde tot doctor in de theologie, was één van de meest radicale leiders. Luther heeft zich krachtig en moedig tegen Karlstadt verzet. Karlstadt wilde niet alleen alles vlugger doen verlopen maar was ook een voorstander van geweld en bevorderde de beeldenstorm. Luther was sterk tegen geweld en ook tegen de beeldenstorm. Hij zei dat het Woord van God zijn kracht deed. Als de kerk geweld had moeten gebruiken, waarom had de Heere Jezus dan toch in het begin van de kerk vissers tot apostelen geroepen?

Maar wat Luther nog meer hinderde in Karlstadt was dat deze schuldig was aan geestdrijverij. Karlstadt zette vaak de Bijbel aan de kant en benadrukte dat de Heilige Geest hem leidde buiten de Bijbel om. Gelukkig heeft Luther die dwaling heel sterk bestreden. Ergens was hij scherper tegen Karlstadt dan tegen de Paus. Zijn terugkomst in Wittenberg had zo een goede en noodzakelijke invloed op het verdere verloop van de hervorming.

V. Zijn huwelijk en gezinsleven

In het jaar 1525 trad Luther in het huwelijk met Katharina van Bora. Katharina had de leer van de hervorming aangenomen. Evenals haar man had zij het klooster verlaten. Luther had eerder niet aan de mogelijkheid van een huwelijk willen denken. De voornaamste reden hiervoor was, dat hij steeds in levensgevaar was. Dat vond hij voor een toekomstige vrouw een te groot bezwaar. Toen hij later van gedachte veranderde en met Melanchton over zijn huwelijksplannen sprak, was deze er helemaal op tegen. Niet om principiële redenen, maar uit vrees voor de reakties van anderen. Luther kon de bezwaren van Melanchton niet delen. Als het immers toch goed was om te trouwen, waarom zou hij er dan niet openlijk voor uit komen?

Luther heeft een gelukkig huwelijk gehad. In het begin was het salaris van Professor Luther niet toereikend voor hen om er samen van te leven. Voor het schrijven van zijn vele boeken heeft Luther nooit geld willen ontvangen. De Keurvorst Frederik de Wijze begreep de omstandigheden van het jonge echtpaar. Het klooster, waar Luther reeds jaren vertoefd had en waaraan hij zulke goede herinneringen had, mochten zij als hun woning inrichten. De Keurvorst verdubbelde het salaris van Luther en zond hem vaak manden met levensmiddelen.

Katharina was een bekwame vrouw die een goede invloed op Luther had. Ze hadden zes kinderen, drie jongens en drie meisjes. Vier wezen — kinderen van familieleden — ontvingen een liefdevolle verzorging in het gastvrije „klooster”. Het huwelijk en gezin van Luther is voor velen, vooral in Duitsland, een goed voorbeeld geweest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen