Met laarzen door het Korenburgerveen

Het Korenburgerveen ligt bij Winterswijk in de Achterhoek. Ooit maakte dit veengebied deel uit van een moerasgebied dat ook een deel van Duitsland besloeg. Nederland kende uitgestrekte veengebieden. Ze waren te danken aan een sporenplant, veenmos genaamd.
Deze soort groeit in voedselarme vegetaties onder invloed van regenwater. De onderkant van het plantje, dat geen wortels heeft, sterft steeds af door gebrek aan licht, terwijl de bovenkant gewoon doorgroeit. Hierdoor ontstaan dikke, uitgestrekte kussens mos, met aan de onderkant een dikke laag dood plantmateriaal, dat veen wordt genoemd.
Als dit ontstaat in natte gebieden waar veel regenwater staat, noemen we het laagveen. Het kan ook in gebieden groeien die boven de grondwaterspiegel liggen, omdat het veenmos als een soort spons werkt en het water vasthoudt. Hier heet het dan hoogveen.
Sinds de mensen turf gingen gebruiken als brandstof (vanaf de Middeleeuwen tot in de twintigste eeuw) werden veel veengebieden ontwaterd en de gronden afgegraven. Ook een groot deel van het Korenburgerveen ging daardoor verloren. Na de turfperiode werden veel gebieden nog verder afgepompt, om het geschikt te maken voor de boeren. Van de oorspronkelijke hoogveengebieden is tegenwoordig nog maar twee procent over.
Het huidige Korenburgerveen vormt geografisch een geheel met het nabijgelegen Meddosche Veen, het Vragender Veen en het Corlesche Veen. Het is voor het grootste deel eigendom van Natuurmonumenten.

Berken in het water
Hoogveen kan alleen in stand blijven als het niet verdroogt en vermest. Door verdroging en vermesting verdwijnen de zeldzame hoogveenplanten, evenals beschermde diersoorten. Daarom heeft Natuurmonumenten (in samenwerking met de Stichting Marke Vragender Veen en de gemeente Winterswijk) damwanden in het gebied geplaatst. Die voorkomen dat het regenwater wegloopt. Ook hebben zij maatregelen getroffen om vervuild water buiten het gebied te houden.
Daarnaast wordt het landschap open gehouden (door zwarte Galloway koeien, die het gebied begrazen) en wordt de bodem schraal gehouden (doors het afmaaien van de blauwgraslanden), zodat zeldzame soorten als de rietorchis behouden blijven.
Het gebied is toegankelijk gemaakt voor wandelaars maar „laarzen zijn geen overbodige luxe”. Over een vaag karrenspoor loop ik tussen de weilanden door naar de rand van het veengebied. Daarna kom ik op de oude veendijk, waar rijsbes groeit.
Hier staan vele berkenbomen, met de voeten in het water. De meeste zijn afgestorven want ze horen hier helemaal niet thuis. Ze zijn het bewijs van de nog niet zo beste staat van het gebied. Er zal nog het een en ander aan bescherming moeten gebeuren; er schieten namelijk toch nog steeds jonge berken op.

Bevrijd door de brandweer
De vele bedden veenmos en graspollen gedijen zo te zien prima in dit waterrijke gebiedje. Het is prachtig, dat veenmos. Van dichtbij ziet het eruit als een nietig plantje. Je kunt het je haast niet voorstellen dat het tot veertig maal zijn eigen gewicht aan water kan opnemen. Dit kleine plantje kan zo een metersdikke veenlaag vormen.
Ik ben blij dat ik de laarzen heb aangetrokken, want het is overal behoorlijk drassig. Daarom zijn er veel boomstampaden aangelegd: smalle paadjes van tegen elkaar gelegde boomstammetjes.
Het echte veengebied is ontoegankelijk en ik moet zeggen dat het er ook niet uitnodigend uitziet, met die dode berken die boven de rietkragen uitsteken. Op sommige plekken is het een beetje open, zodat je bij het water kunt komen. Maar dat ziet er ook niet verwelkomend uit. Het is gitzwart en vertoont hier en daar wat pollen gras. Ik kom er waarschijnlijk muurvast in te zitten.
Dat is dit voorjaar trouwens ook gebeurd. Drie vrouwen kwamen tot hun knieën vast te zitten in de modder, omdat een deel van het wandelpad door de vele regen in een modderpoel was veranderd. De brandweer heeft hen met ladders weten te bevrijden.

83 vogelsoorten
De heikikkers die zich laten horen, en de vele soorten libellen en vlinders die het gebied rijk is, hebben daar geen last van. Het Korenburgerveen is beroemd om de libellesoorten die er leven (maanwaterjuffer, viervlek en venwitsnuitlibel). Ook bedreigde libelles komen hier nog steeds voor. Ze hebben voldoende water om de eitjes in af te zetten. Het is hier één groot libellen- en kikkerkraambed. Op de damwand zit een libelle lekker in het zonnetje uit te rusten. Dit ‘vreemde’ houten geval heeft blijkbaar toch ook zijn nut voor de dieren.
Er zijn ook zeldzame vlindersoorten te vinden (onder meer de zilveren maan), die door de bijzondere vegetatie (nectarplanten) worden aangetrokken. Het heideblauwtje is in de zomer een veel geziene gast, evenals de muggen. Deze dienen als voedsel voor de 83 soorten vogels die het veengebied rijk is, zoals de kleine bonte specht, de roodborsttapuit, de havik, de prachtige appelvink en de bijzondere blauwborst.

Open landschap
Het Korenburgerveen bestaat voornamelijk uit blauwgraslanden, gebieden waar veel blauwe zegge groeit, en andere bijzondere vegetatie. Bijvoorbeeld zonnedauw, orchideeën, koningsvaren, veenpluis, wollegras en rijsbes. De rondwandeling loopt door een afwisselend landschap met open stukken heide, hoogveen, moerasbos en op de wat hogere delen ook bossen met veel eik. Nog wel, want de maatregelen (onder andere de damwanden) beogen dat het over een jaar of vijftig een open landschap zal zijn, zonder bomen. Alleen een dik, groen, golvend veenmos-tapijt!

 

Informatie
Omvang Korenburgerveen:
291 hectare.
Ligging:
Ten noordwesten van Winterswijk.
Route:
Neem vanaf Winterswijk de provinciale weg richting Groenlo (N319). Ga ongeveer één kilometer buiten de bebouwde kom linksaf, richting bungalowpark ’t Rommelgebergte. Na ruim één kilometer gaat u scherp linksaf de Arrasveldweg op. Ongeveer 200 meter verderop ligt links van de weg de parkeerplaats.
Wandelroutes:
De blauwe wandelroute (5 km) is uit te breiden met de gele (5 km). Zie ook www.natuurmonumenten.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen