VERANDERT DE GENADE HET KARAKTER?

Onder karakter verstaan we iemands aard, inborst, gemoed. Het kenmerkt zich door tamelijk constante eigenschappen.

Ook Vermogens als die van aanspreekbaarheid, temperament en expressie zijn voor de hoedanigheid van het karakter bepalend. De ene mens heeft dit karakter en de andere dàt. Ook in karakter onderscheiden wij ons van elkaar. We hebben allen iets eigens

In de desbetreffende handboeken worden ons de grove modellen aangeboden waar binnen we ons karakter kunnen onderbrengen. Een omschrijving tot in de details zullen wij van ons eigen karakter echter nooit kunnen geven. Wie kent zichzelf exact, tot de “wortel” toe? Terecht zingen we in Psalm 139 vers 1 (N.B.): HEER, die mij ziet zoals ik ben, dieper dan ik mezelf ooit ken…

Vaak hebben buitenstaanders en dan met name onze huisgenoten een juistere kijk op de samenstelling van ons karakter dan wijzelf.

Niet voor niets moeten bij sollicitaties referentieadressen worden opgegeven. Mede met behulp van de gegeven antwoorden probeert men dan op het karakter van de sollicitant een duidelijk zicht te krijgen.

Nu zijn er mensen die vanwege hun karakter opvallen. Ze hebben b.v. een heel vriendelijk en warm karakter. Bovendien hebben ze een goed intelligentiequotiënt, kunnen met iedereen overweg en reageren spontaan. Het is een vreugde met zulken om te gaan. Ze hebben een bepaalde uitstraling.

Hoe plezierig dit ook mag zijn, toch kan op hun karakter het etiket “perfect” niet geplakt worden. En waarom niet? Omdat ook hun karakter door de gevolgen van de zondeval aangetast is. Geen karakter ontkomt daaraan.

Als het goed is, kent elk mens zijn karakterfouten en -gebreken, hoezeer we die ook voor anderen toedekken of wegduwen.

Levenslang zullen we aan onze eigen karaktervorming moeten “werken”. Als christen beseffen we bovenal dat we ook in dezen Gods genade hard nodig hebben.

Waarop rieht Gods genade zich bovenal, allereerst? Op ons “ik”. Dat bepaalt namelijk de kwaliteit van ons karakter. Het is onze zedelijke drijfveer.

Van huisuit is dat “ik” boos, siecht, verdorven. Het is niet gericht op de Here God en Diens eer en wil, maar op zichzelf, de zonde en de boze.

In de wedergeboorte wordt ons mens-zijn totaal innerlijk vernieuwd. Ook ons “ik” dat in ons karakter zo’n belangrijke rol speelt, wordt anders gericht: in liefde op de Here en de medemens. Ons karakter zelf wordt door de genade van de wedergeboorte evenwel niet vernieuwd, veranderd.

Nu beperkt zich het werk van Gods genade nooit tot het begin. De wedergeboorte kent een vervolg: ze wordt ontwikkeld, ontplooid.

Daarin is de Heilige Geest uit op de verheerlijking van Christus. Hij doet ons al meer op de Here Jezus gelijken.

Dat is trouwens ook de hartelijke en constante begeerte van de waar gelovige. We bidden: o Zoon, maak ons Uw beeld gelijk.

Al dit genadewerk blijft voor ons karakter niet zonder gezegende gevolgen.

Zo zal eveneens in het karakter - hoe dan ook - iets van de vriendelijkheid, de nederigheid, de lankmoedigheid, de zelfverloochening, de mildheid enz. van de Here Jezus worden ingebouwd of verscherpt, versterkt.

Ook karakterfouten worden door Gods genade niet ongemoeid gelaten. Er wordt van Hogerhand gesleuteld aan b.v. de geaardheid van de onoprechtheid, de driftigheid, het wantrouwen, de lichtgelovigheid, de ontevredenheid, de ongevoeligheid, de jaloersheid.

Er zijn inderdaad gelovigen bij wie de heiliging er heel duidelijk uitspringt. Het lijkt er soms dan op dat hun karakter wél veranderd is. Je kent ze van vroeger haast niet meer terug! Ze presenteren zich zo heel anders.

Bij geen enkele gelovige worden echter álle gebreken aan het karakter opgelost. We blijven tot de laatste snik zondig. Hoe langer hoe meer leren we het zondige aan ons karakter kennen. Ook dat behoort tot de geestelijke groei.

Als het goed is, zijn ook die zonden ons van harte leed. We strijden ertegen met alle kracht. Steeds doen we een beroep op Gods vergevende en helpende genade. We kruipen niet weg achter de gevel van: “Zo ben ik nu eenmaal”.

Helaas kunnen wij het heiligend werk van de Geest tegenstaan, blokkeren.

Pakt de genade nu alles aan in ons karakter?

Neen. We worden b.v. van een pessimist geen optimist. We ontvangen geen nieuwe talenten. We krijgen ook geen sterker geheugen en een hoger I.Q. Ook onze reactiesnelheid neemt niet toe.

Al hervormt de Heilige Geest ons op diverse punten duidelijk naar het beeld van Christus, al schaaft Hij bij, al krikt Hij op, Hij bewaart ons bij onze eigenheid. Hij respecteert ons karakter. Een Petrus-type wordt geen Johannes-type en een Martha-figuur geen Maria-figuur. Aan de grondverf van ons karakter komt de Heilige Geest niet. De grondstructuur blijft ongewijzigd. De genade mag aan het karakter veranderen, zij verandert het karakter zelf niet.

Nu is het een feit dat ons karakter ook nadelig beïnvloed kan worden.

Als oorzaken kunnen b.v. genoemd worden: heel nare ervaringen, trauma’s, bepaalde lichamelijke ziekten en kwalen, medicijngebruik, depressies, neurosen, psychoses, dementie, leeftijd.

Het kan voorkomen dat we een ons goed bekende broeder of zuster in zijn of haar karakteropenbaring niet meer herkennen.

In tegenstelling met vroeger is men b.v. heel neerslachtig, vergeetachtig, ongeïnteresseerd, emotioneel, opvliegend, kribbig, onaanspreekbaar, kinderlijk of ongeremd. Ook het woordgebruik kan verre van correct en christelijk geworden zijn en de weergave van feiten niet conform de werkelijkheid.

Wanneer we op onze ambtelijke bezoeken bij bekenden of onbekenden met zulke situates geconfronteerd worden, dienen er bij ons allereerst oranjelampjes, waarschuwingslichten te gaan knipperen: er kan met de desbetreffende iets aan de hand zijn. We onthouden ons voorhands van elke karakterbeoordeling.

Maar kan de genade van God dan zulke veranderingen aan het karakter niet tegenhouden of keren?

Zeker, de Here God is tot alle dingen in staat.

Eike ambtsdrager komt van tijd tot tijd met een stuk verrassend, machtig Godswerk in aanraking.

In doorsnee houdt de Here God Zieh echter aan het natuurlijke verloop en aan de actuele stand van zaken. Bij depressies b.v. verwijst Hij ons naar de arts. Een hartpatiënt blijft veelal kort voor de wagen staan. Bij een dementerende laat de Here het sterke geheugen niet terugkeren. En zo kunnen meer voorbeelden gegeven worden.

Samenvattend: de genade treedt niet veranderend op.

Wat mag voor alle gelovigen een grote troost zijn, in elke omstandigheid?

In de Here Jezus Christus zijn we ook wat ons karakter betreft volmaakt. Op de dag der dagen zal dit verwerkelijkt worden, uit genade.

Dit alles geldt dus ook voor die broeder met dat onprettige karakter en voor die zuster die zich thans in haar emoties zo onbeheerst kan laten gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen