De vreemdeling voor en in onze poorten

Het groeiend aantal „vreemdelingen voor en in onze poorten" maakt het vluchtelingen- en asielbeleid tot een actueel en nijpend probleem. Massale migratiestromen in Europa, mede als gevolg van de omwentelingen in het voormalige Oostblok, plaatsen regeringen voor moeilijke dilemma's. Gold tot op heden dat asielaanvragen alle individueel werden behandeld, de enorme aantallen vluchtelingen die nu op ons afkomen, doen de vraag rijzen of deze werkwijze nog praktisch te realiseren is.

SCHRIKBAREND

In Nederland kloppen jaarlijks naar schatting zo'n 20 a 25000 mensen aan met een verzoek om politiek asiel. Daarnaast zijn er ettelijke duizenden asielaanvragen in behandeling. Verder moeten genoemd worden de ruim 12000 „gedoogden", dat zijn die asielzoekers wier verzoek niet kan worden ingewilligd, maar die evenmin uitgezet kunnen worden naar het land van herkomst, omdat het risico dat hen daar wat overkomt te groot is. Om verder maar te zwijgen van het schrikbarend grote aantal illegalen.

Het kabinet is, terecht, tot de conclu­ sie gekomen dat de huidige situatie onhoudbaar is. Staatssecretaris Kosto met name heeft dan ook enkele ingrijpende maatregelen gepresenteerd waarmee, naar men hoopt, veel knelpunten kunnen worden opgelost dan wel verzacht. Zo zouden de , , gedoogden" na drie jaar een permanente verblijfsvergunning moeten krijgen, tenzij de situatie in het land van herkomst is verbeterd. Een ander voorstel is de asielprocedures drastisch te bekorten, opdat mensen sneller weten waar ze aan toe zijn. Ook wil het kabinet komen tot een snellere schifting van kansarme en niet-kansarme asielverzoeken.

RUIMHARTIG EN RESTRICTIEF

Over deze en andere voorstellen debatteerde de Kamer een paar dagen met de regering. Daarbij kregen de betrokken bewindslieden, staatssecretaris Kosto van Justitie, minister Hirsch Ballin van hetzelfde departement en minister D'Ancona van WVC, het zwaar te verduren. Namens de SGP sprak mr. Van den Berg, die, kort samengevat, „een streng, maar tevens rechtvaardig beleid" bepleitte. Dat betekent: een ruimhartige opstelling jegens de echte vluchtelingen en een restrictief beleid ten aanzien van de oneigenlijke asielzoekers. Alvorens op de meer concrete beleidsvoornemens in te gaan somde de heer Van den Berg de uitgangspunten op die naar het oordeel van de SGP-fractie aan het vreemdelingenbeleid ten grondslag behoren te liggen.

GASTLAND GEEN IMMIGRATIELAND

Voorop staat dat degenen die daadwerkelijk gevaar lopen voor lijf en leden, die om des geloofs wille of om andere redenen daadwerkelijk vervolging hebben te duchten, een „gastvrij" beleid geboden is. In dit verband verwees de SGP-woordvoerder naar de Bijbelse gegevens over de behandeling van vreemdelingen in Israël. Daarmee in lijn is „onze vaderlandse traditie." Het vertrekpunt van de regering, dat Nederland een gastland voor vluchtelingen blijft, kan door de SGP worden onderschreven. Daaraan behoort echter onmiddellijk te worden toegevoegd dat Nederland geen immigratieland is en dat in de toekomst ook niet kan zijn.

Positief beoordeelt de SGP-fractie dat het kabinet tot het inzicht is gekomen dat een brede, integrale aanpak van de problematiek noodzakelijk is. Op de weg die het kabinet gekozen heeft is evenwel het nodige af te dingen. Dat betreft met name het feit dat het kabinet gekozen heeft voor allerlei aanpassingen van de oude Vreemdelingenwet, terwijl er nota bene nog een wetsvoorstel ligt tot integrale herziening van de Vreemdelingenwet. Een, zachtjes gezegd, merkwaardige manier van wetgeving.

SCHRIJNENDE SITUATIES

Veel aandacht ging in het debat uit naar de versnelling van de asielprocedure. Op dit moment is het zo dat asielaanvragen gemiddeld twee jaar in behandeling zijn. Dat is te lang. Het komt voor dat mensen, ondanks het feit dat ze hier al zo veel jaren wonen zijn dat ze als het ware zijn ingeburgerd, toch nog de dreiging van uitzetting boven het hoofd hangt. Dat kan onmenseüjk zijn. Echter, hoe bereik je een bekorting van de procedure die de zorgvuldigheid ervan niet aantast, want een snelle behandeling mag de zorgvuldigheid niet in de weg staan. Altijd weer moet beseft worden dat het niet gaat om categorieën, maar om mensen die in schrijnende situaties kunnen verkeren.

De SGP vindt dat een tijdsbestek van één jaar in het algemeen een aanvaardbare termijn is voor de totale asielprocedure, dus inclusief alle eventuele mogelijkheden tegen een beslissing in beroep te gaan. Binnen één jaar zal er in principe een onherroepelijke beslissing moeten zijn gevallen.

KENNELIJK ONGEGROND

Eén van de mogelijkheden die de regering ziet om tot een meer verantwoorde behandeling te komen, is een snelle uitsplitsing van „kennelijk ongegronde" en overige asielzoekers. De vraag luidt echter: wat is , , kennelijk ongegrond? " De Kamer en ook de SGP-fractie, wees de regering er op dat het niet goed zou zijn als dit schiftingsproces ertoe leidt dat de individuele benadering wordt ingewisseld voor een soort groepsbehandeling, die ongetwijfeld ten koste zal gaan van de zorgvuldigheid. In dit verband is er nog de vraag op welke wijze de „kennelijke ongegronde" asielzoekers hun recht kunnen halen als ze het niet met hun behandeling eens zijn. Mr. Van den Berg sprak zich uit voor de zogenaamde „geconcentreerde rechtsgang." Dat wil zeggen: een administratieve beschikking, gevolgd door één rechterlijke toets.

OPVANGCENTRA

De bewindsheden kregen veel kritiek te horen op de plannen met betrekking tot de opvang van asielzoekers. Bij aankomst in Nederland worden in principe alle asielzoekers overgebracht naar één van de regionale opvangcentra. Na een maand echter worden de asielzoekers in tweeën gesplitst: de niet-kanslozen stromen door naar een asielzoekerscentrum voor meer permanent verblijf of een op vang-woning ergens in het land. Daar krijgen ze na ongeveer een jaar te horen wat hun definitieve lot zal zijn.

De kanslozen daarentegen gaan na de eerste beoordeling naar een zogenaamd KVC, een kort verblijfcentrum. Daar moet de uitzetting worden afgewacht. Voor betrokkenen geldt in dat centrum een aanwezigheidspHcht. Niet dat de pohtie permanent voor de deur staat, maar er is een meldingspHcht om te voorkomen dat mensen uit deze groep bijvoorbeeld in de illegaliteit belanden.

VOORDEEL VAN DE TWIJFEL

De meeste fracties betoonden zich erg ongelukkig met het inrichten van dit soort „getto's." Ook mr. Van den Berg stelde enkele kritische vragen over deze aanpak, met name vanuit het oogpunt van de handhaving van de openbare orde in en rond de voorgestelde KVC's. Desalniettemin gaf hij het kabinet op dit punt het voordeel van de twijfel, mede omdat het alternatief, kansloze en „kansrijke" asielzoekers samen onderbrengen in één centrum, misschien nog wel meer risico's in zich bergt.

Over de tijdsbesteding van de asielzoekers merkte de SGP-woordvoerder op dat het oude gezegde dat ledigheid des duivels oorkussen is, nog altijd van kracht is. Waar Van den Berg stelling tegen nam was het verzorgen van programma's gericht op integratie in de Nederlandse samenleving, zolang er voor betrokkenen nog inzicht bestaat in hun kansen om hier te mogen blijven. Als die programma's toch worden verzorgd zal dat een eventuele uitzetting alleen maar bemoeilijken en nog schrijnender maken dan die nu al is.

RUIMERE INTERPRETATIE

Gezinshereniging khnkt altijd goed. De SGP heeft beleid hierop gericht (uiteraard alleen als het gaat over de legaal in Nederland verblijvenden) ook altijd gesteund. Het lijkt er echter op dat de vertrouwde invulhng van het begrip gezin nu plaats heeft gemaakt voor een ruimere interpretatie. In antwoord op D66-vragen heeft het er alle schijn van dat het kabinet nu ook niet-huwelijkse samenlevingsvormen onder het begrip „gezin" wil laten vallen. De SGP maakt daar principieel bezwaar tegen, omdat hier sprake is van uitholling van het bijbelse huwelijk. Daar komt het praktische bezwaar bij dat controle hierop heel moeilijk is, met alle denkbare gevolgen van misbruik vandien.

ILLEGALEN

In het verlengde van de besproken problematiek ligt het vraagstuk van de „illegalen." Alleen al Amsterdam telt, als je de berichten tenminste mag geloven, tienduizenden illegalen. Het is goed dat er nu beleid van de grond komt, maar laten we ons geen illusies maken, beklemtoonde de SGP-woordvoerder. De open grenzen binnen Europa zullen de zorgen alleen nog maar doen toenemen, temeer daar de controle aan de buitengrenzen van de Gemeenschap volgens deskundigen waarschijnlijk veel te wensen over zal laten. Dat is, naast de principiële bezwaren die de SGP heeft, een extra argument tegen de afschaffing van de landsgrenzen. Sommigen pleiten voor een generaal pardon voor allen die illegaal in ons land verblijven. Dan ben je in één klap van het probleem af, is de redenering. Het zal duidelijk zijn dat de SGP deze benadering afwijst. Illegaal is illegaal. En moge in het algemeen een individuele benadering van asielzoekers te prefereren zijn, als het gaat om illegalen valt er soms niet aan te ontkomen een andere handelwijze te kiezen. Geen twijfel mag er overigens over bestaan dat degenen die zich schuldig maken aan crimineel gedrag, of ze hier nou legaal of illegaal verblijven, het land dienen te worden uitgezet. Gastvrijheid mag niet misbruikt worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen