Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Petrus Dathenus

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Petrus Dathenus

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

(1.)

Ongetwijfeld is Petrus Dathenus een der belangrijkste figuren uit de vaderlandse kerkhistorie der 16e eeuw geweest. Zijn naam is onafscheidelijk verbonden aan de geschiedenis van het Calvinisme. De Heere heeft Datheen willen gebruiken om de kerk in de Nederlanden door tal van moeilijkheden heen te helpen. Zijn naam is in onze ki'ingen dan ook niet onbekend, temeer daar in Zeeland nog steeds de psalmberijming van Datheen wordt gezongen. Daarom ook menen we, dat het op zijn plaats is, als er in „Daniël" een serie artikelen over deze belangrijke figuur wordt opgenomen.

Wanneer Dathenus geboren is, is niet met zekerheid te zeggen. Het moet geweest zijn tussen de jaren 1530— 1532. Dr Ruys, die promoveerde op een dissertatie over Petrus Dathenus, stelt zijn geboortedatum in het jaar 1531. Hij werd geboren te Mont-Cassel in Vlaanderen, een plaatsje niet ver van de Franse grens.

Van zijn eerste levensjaren is totaal niets bekend. Het enige, wat wij er van weten is, 'dat hij uit Roomse ouders werd geboren en in de Roomse godsdienst werd opgevoed. Op zeer jeugdige leeftijd werd hij naar een klooster in Yperen gezonden, om door de monniken van de Carmelieter orde verder in de Roomse religie te worden onderwezen. Grote opschudding ontstond er in het Carmelieterklooster, toen bekend werd, dat de monnik Datheen de leer der Reformatie had omhelsd. Ondanks de spot en de smaad der andere monniken, kwam hij op 18 of 19-jarige leeftijd openlijk voor zijn geloof uit en zei het kloosterleven vaarwel.

Van Roomse zijde beweert men, dat Datheen genoodzaakt was het klooster te verlaten, wegens verboden omgang met een der nonnen. Datheen gevoelde zich gedrongen ook anderen het Evangelie te brengen en trad daartoe op te Kortrijk en te Poperingen. Doordat de vervolgingen steeds meer toenamen, was ook Datheen genoodzaakt een veiliger schuilplaats te zoeken en nam daartoe in 1550 de wijk naar het toen nog veilige Engeland. Om in zijn onderhoud te kunnen voorzien, werd Datheen boekdrukker. Lang is hij dat echter niet geweest, want al spoedig ging Datheen zich toeleggen op de studie der Heilige Schrift, onder leiding ^an a

Lasco. In 1553 stierf de jeugdige Engelse koning duard VI, welke werd opgevolgd door zijn zuster Maria Tudor, in de geschiedenis bekend als Maria de Bloedige. Deze Maria betoonde zich een ijverige dochter van Rome's kerk te zijn. Brandstapel en schavot werden weer opgericht en de protestantse godsdienst werd op alle mogelijke wijze tegengewerkt en onderdrukt. In grote getale verlieten de aanhangers der Reformatie Engeland en ook Datheen was genoodzaakt opnieuw zijn zwerftocht aan te vangen. Even als zovele vluchtelingen heeft Datheen zich toen waarschijnlijk te Emden gevestigd. Op aanraden van a Lasco, werd Datheen als dienaar des Woords beroepen door de Nederduitse vluchtelingenkerk te Frankfort, nadat eerst Gaspar van der Heyden voor een dusdanig beroep had bedankt. Datheen gaf aan deze roepstem gehoor en in 't najaar van 1555 verbond de jonge predikant (hij was toen plm. 24 jaar) zich aan zijn nieuwe gemeente.

Spoedig bleek, dat Datheen zijn werk te Frankfort onmogelijk alleen af kon. Behalve een Hollandse vluchtelingenkerk, waren er in Frankfort ook nog een Waalse en een Engelse vluchtelingenkerk.

Gebrek aan vertrouwen tussen de leden der drie vluchtelingenkerken, wrijving tussen de Frankfortse burgers en de vreemdelingen, omdat deze betere ambachtslieden waren er dit de naijver der burgers opwekte, tegenwerking van de zijde der Lutherse stadspredikanten, die de Gereformeerden bij de regering verdacht poogden te maken, twist met de Luthersen en Roomsen over de belijdenis en de ei'eclienst — dit alles belemmerde de bloei van een gezond kerkelijk leven. De jeugdige Datheen was tegen al deze moeilijkheden niet opgewassen en daarom schrijft hij 24 Febr. 1557 een lange brief aan de kerkeraad van Emden, waarin hij aandringt op het zenden van enkele „welgeoefende mannen."

Zijn verzoek heeft hij met tal van redenen omkleed. Hij noemt er zelfs tien. Reeds eerder had Datheen ook om hulp gevraagd. Doch ditmaal had hij succes, want uit Emden ontvangt Datheen bericht, dat Johannes Dyrkinus zal komen om hem bij te staan in zijn veelvuldige arbeid. Hoewel verblijd, had Datheen toch liever gezien, dat Hermes Backereel gezonden zou worden. Wat toch was het geval? De toestand in Frankfort was nog steeds zeer gespannen en de tegenstand der Lutherse predikanten sterker geworden.

Datheen zag wel aankomen, dat het op een twistgesprek zou uitlopen en daarom had hij gaarne dat Hermes Backereel en Maarten Micron naar Frankfort zouden komen.

Steeds bleven de Lutherse stadspredikanten doorgaan met aanklachten in te dienen bij de Raad der stad.

Nu waren deze aanklachten wel in hoofdzaak gericht tegen de Engelse en Franse vluchtelingenkerk. Doch daar de Hollandse vluchtelingenkerk in nauw verband met cle beide andere groepen leefde, kon het niet anders of werd ook zij vaak in deze geschillen betrokken. Men ziet, de moeilijkheden werden voor Datheen steeds talrijker en daarom wendt hij zich tenslotte tot Calvijn. Van deze correspondentie met Calvijn zijn een zevental brieven bewaard gebleven, waarvan zes door Datheen aan Calvijn gezonden en één door Calvijn aan Datheen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 november 1951

Daniel | 12 Pagina's

Petrus Dathenus

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 november 1951

Daniel | 12 Pagina's