Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

ONTMOE­TING MET JAN SWAMMERDAM

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

ONTMOE­TING MET JAN SWAMMERDAM

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

G. A. Lindeboom, ONTMOE­TING MET JAN SWAMMERDAM, 120 p., ƒ 17, 90, Uitg. J. H. Kok, Kampen, 1980.

In de reeks 'Ontmoetingen met mystici' verscheen dit boekje als het derde deel. Het is gewijd aan Jan Swamraerdam (1637-1680), een der grootste natuuronderzoekers in de zeventiende eeuw. Het bestaat uit twee delen: een inleiding over leven en werk (met literatuuropgave) en een uitgebreide bloemlezing (voornamelijk gedichten, maar ook enkele gebeden in proza).

Het hoofdwerk van Swammerdam is Ephemeri vita, dat handelt over het haft of oeveraas, een eendags insekt. Van jongsaf geboeid door de wonderen in de natuur, heeft hij zich vooral beziggehouden met de wereld van het kleine, waarin hij eveneens 'de almaghtige vinger Gods' herkende. Ephemeri vita is een merkwaardig geschrift: de eerste helft is een biologische verhandeling over het haft, waarbij elk hoofdstuk eindigt in een godsdienstige beschouwing; de tweede helft is een 'bont religieus mengel-

werk', getiteld: 'Een grondige en noyt gehoorde verhandeling van de waaren staat des menschen, soo voor als na sijn val'.

Ik plaats twee kanttekeningen bij de uitgave. De inleiding, ten eerste, is boeiend geschreven en geeft een goede introductie in leven en werk van Sw. Mij trof vooral de tekening van de tragiek in het leven van Sw.: tijdens een crisisperiode kwam hij in handen van dwepers, quasi diepzinnige vromen, met name Antoinette de Bourignon. Mede door de laatste kwam hij tot de overtuiging dat hij de wetenschap moest vaarwel zeggen. Een duidelijk voorbeeld van het feit dat verkeerde leidslieden iemand op verkeerde, niet door God gewilde en geëiste, wegen kunnen brengen.

Ten tweede de bloemlezing, bijna geheel uit (mystieke) gedichten bestaande, die verspreid in Ephemeri vita voorkomen. Vergelijken we deze verzen met die van Van Lodenstein en Luyken, aan wie reeds eerder twee deeltjes in de reeks zijn gewijd, dan valt op dat het literaire gehalte van Swammerdams poëzie aanzienlijk minder is: het is meer maakwerk, minder spontaan en gedreven. Sw. is geen groot literator. Ik mis bij Lindeboom deze plaatsbepaling en relativering.

E.

J.d.G.

Dit artikel werd u aangeboden door: Theologia Reformata

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1981

Theologia Reformata | 338 Pagina's

ONTMOE­TING MET JAN SWAMMERDAM

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1981

Theologia Reformata | 338 Pagina's