Reiskostenforfait en wat Van Dis meer zei

Vorige week was het op de kop af één jaar geleden dat het tweede kabinet- Lubbers viel over de afschaffing van het reiskostenforfait. De WD was tegen dit voorstel van het tweede kabinet-Lubbers en volhardde in haar standpunt. Daarmee was de breuk een feit. De minister-president kon naar de koningin.

De afschaffing van het reiskostenforfait maakte onderdeel uit van een breder pakket maatregelen die allemaal waren geplaatst in het kader van het milieuvraagstuk. Immers, het ging het kabinet erom het autoverkeer terug te dringen om zo de uitstoot van schadelijke stoffen en gassen tegen te gaan. Alle ministers van het kabinet, inclusief de bewindslieden van WD-huize, zagen het nut van die maatregel in.

VERVROEGD

Het reiskostenforfait stond vorige week opnieuw op de Kameragenda. Het na de vervroegde verkiezingen aangetreden derde kabinet-Lubbers, nu zonder de WD, verdedigde haar plannen om het reiskostenforfait gedeeltelijk af te schaffen. Het gaat om die categorie mensen die op meer dan 30 kilometer afstand woont van de werkplek. Namens de SGP deed de heer Van Dis mee aan de beraadslagingen. Hij zette zijn verhaal in hetzelfde brede kader van het milieu, het rentmeesterschap, zoals hij het uitdrukte.

„Iedereen is ervan overtuigd", zo stak de heer Van Dis van wal, „dat verantwoordelijkheid en rentmeesterschap dwingen tot een verantwoord beheer van water, bodem en lucht, opdat het voor mens, dier en plant mogelijk blijft te leven. Het rekenschap geven van het rentmeesterschap waarop de bijbel wijst, geldt in niet mindere mate voor ons handelen met de gaven en krachten neergelegd in de schepping, als voor de geestelijke en zedelijke kant van ons mensen. Als de juiste verhouding tussen God en Zijn schepsel in en door Christus er is, dan kan het niet anders dan dat de bijbelse opdracht tot het bouwen en bewaren van de aarde de juiste inhoud krijgt. Naar mijn mening krijgt deze opdracht zelfs nog meer inhoud!"

GERING EFFECT

De heer Van Dis verwees naar onderzoeksrapporten (bijvoorbeeld van het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven) waaruit blijkt dat de voorstellen van de regering slechts een gering effect zullen hebben op de beperking van de verkeers- en vervoersstromen. Maar dat neemt niet weg dat er een zeker psychologisch element meespeelt: mensen moeten bewust gemaakt worden van hun milieu-onvriendelijk gedrag.

De vraag laat zich stellen: in hoeverre is het juist voor een maatschappelijke doelstelling als het milieubeleid gebruik te maken van de fiscus? Het gaat immers om het creëren van een ongelijke fiscale behandeling van enerzijds de gebruikers van de auto, en anderzijds de gebruikers van trein, tram of bus. En één van de hoofdprincipes van

het belastingwezen is nu juist de gelijkheid van alle burgers. Nu een vorm van ongelijke behandeling wordt geïntroduceerd kan gezegd worden dat dat enigszins wringt.

ZWAARDER WEGEN

Met een beroep op de maatschappelijke ontwikkelingen, met name het milieuvraagstuk, stelde de SGP-afgevaardigde dat in dit geval het algemene belang van een schoon milieu zwaarder moet en mag wegen dan de regel: voor de fiscus is iedere belastingplichtige gelijk. Er speelt trouwens nog een andere ongelijkheid mee, namelijk die tussen verschillende groepen gebruikers van het openbaar vervoer. Kort gezegd komt het hierop neer dat degenen die over een jaarkaart beschikken en daarvoor een jaarverklaring krijgen verstrekt, wel hun reiskosten kunnen blijven aftrekken, terwijl degenen die met week- of maandabonnementen reizen niet (meer) kunnen aftrekken. Dat heeft te maken met allerlei problemen van uitvoeringstechnische aard, althans, daar wordt van regeringswege een beroep op gedaan, daarbij weer verwijzend naar allerlei organisaties en instanties.

Eerlijk gezegd is onze tractie geneigd daar toch wat vraagtekens bij te zetten, zo liet de heer Van Dis weten.

Iets wat hij ook kort aanstipte was de systematiek, de eenvoud, de uitvoerbaarheid en de controleerbaarheid van de belastingwetgeving. Hoe verhoudt deze nieuwe opzet en aanpassing van de aftrekregeling zich tot al deze vereisten. De aangekondigde extra inzet van 20 man personeel lijkt geen voorbeeld van vereenvoudiging te zijn. Met andere woorden: de eenvoud is er niet op vooruit gegaan.

VERHUIZEND

Dichter bij het werk gaan wonen, dat zou een deel van de remedie kunnen zijn. Zijn er geen extra fiscale faciliteiten te verlenen (bijvoorbeeld in de sfeer van de verhuiskosten) die kunnen meehelpen de drempels van hoge- re financieringskosten en hogere huurwaardeforfaits te overbruggen? vroeg de heer Van Dis. Hij citeerde een voorstel van het KNOV (Koninklijk Nederlands Ondernemers Verbond): geef de werknemer die naar zijn werkplek verhuist een extra faciliteit van 5 a 8 maal de forfaitaire reiskostenaftrek.

Dit kan worden „gefinancierd" doordat voor deze werknemer geen beroep meer wordt gedaan op de forfaitair bepaalde reiskostenaftrek, het zou een stimulans kunnen zijn om verhuizen richting werkplek te bevorderen.

MEERIJDERSREGELING

In de debatten speelt het „carpoolen" een belangrijke rol. Rij meer met elkaar mee, dat is lekker voordelig en nog gezellig ook, zo is de redenering. De SGP-afgevaardigde zei daarover het volgende: „Hoe carpooling ook wordt georganiseerd, naar ons oordeel kan nimmer meer dan eenmaal 1. 0, 44 per km. per auto worden vergoed. (.. .) De zogenaamde meerijders maken immers geen kosten en zij behoren daar dan ook niets voor te ontvangen. Ons valt op de administratieve rompslomp die gepaard gaat met meerijden. Kan dat niet eenvoudiger? " De heer Van Dis verwees naar een zijns inziens constructief voorstel hierover van het KNOV dat zeker een nadere bestudering waard is.

Een volgend punt is dit: we kunnen allemaal wel willen dat Nederland massaal het openbaar vervoer pakt, maar zullen trein, bus en tram die toestroom kunnen verwerken als de Nederlanders ook massaal gehoor geven aan die oproep. We moeten vrezen van niet. De geachte afgevaardigde uit Den Haag stak zijn scepsis niet onder stoelen of banken: „De trammelant met de OV-kaart voor studenten laat zien dat de grens wel is bereikt."

„Als blijkt dat de Spoorwegen en het lokale en streekvervoer de toegenomen vraag niet kunnen verwerken, dan leidt dat alleen maar tot frustraties. En de potentiële „overstappers" worden er veeleer door ontmoedigd dan aangemoedigd", aldus de heer Van Dis, die daaraan toevoegde dat die groep dan wel voorgoed als verloren moet worden beschouwd voor het openbaar vervoer. Dt zit er tenminste dik in.

VEILIGHEID

Een aspect waar weinig over gezegd wordt, maar zeker niet onbelangrijk in dit verband, is de (on)veiligheid op straat, en dan met name in stations en bij bushaltes en dergelijke. De veiligheid op met name de stations in de grote steden laat behoorlijk te wensen over, zo is een klacht die steeds vaker wordt gehoord. En dan spreken we niet alleen over de late uurtjes, maar meer in het algemeen. Vrouwen en meisjes lopen nog eens extra gevaar. „Wat doet het kabinet om de veiligheid in dat opzicht te vergroten? " vroeg de SGP-woordvoerder.

Laten we welwezen, zo vervolgde de SGP'er zijn betoog, het woon-werkverkeer is natuurlijk niet de grootste boosdoener. Dat verkeer omvat maar 20% van de in ons land gemaakte autokilometers. Wie zich dat realiseert zal begrijpen dat het om meer moet gaan dan alleen de pendelaars. Het milieu is erbij gebaat dat het aantal kilometers wordt teruggebracht ook buiten de ochtend- en avondspits. Is er dienaangaande iets meer te zeggen over eventuele mogelijkheden en plannen in deze richting, zo vroeg de heer Van Dis aan de bewindslieden van het ministerie van Financiën, minister Kok en staatssecretaris van Amelsfoort, beiden belast met de verdediging van dit wetsvoorstel.

NIET TE VERTEREN

Niet onbelangrijk was het laatste punt dat door de heer Van Dis werd aangesneden. Dat betreft dit: een minimumloner die door omstandigheden ver van zijn werk woont en niet of erg moeilijk gebruik kan maken van het openbaar vervoer, verliest zijn belastingaftrek en kan daardoor minder besteedbaar inkomen overhouden dan de minimum-uitkeringstrekker. Dat nu is hoe dan ook niet te verteren. Al zou het maar een kleine groep betreffen, toch dient er een voorziening te komen die zo'n wanverhouding onmogelijk maakt.

Het deed de SGP deugd dat de regering in reactie op de Kamer een toezegging deed waar de SGP ook op het had aangedrongen. De mogelijIdieid zal worden geschapen om (op basis van forfaittaire bedragen) ook voor de afstand boven de 30 kilometer, kosten gemaakt voor het openbaar vervoer te vergoeden voor diegenen die geen gebruik maken van een jaarkaart. Dan moet de werknemer wel een declaratieformulier bij z'n werkgever indienen waar de plaatsbewijzen aan zijn vastgehecht. Dat zou een oplossing kunnen bieden voor bijvoorbeeld deeltijdwerkers, voor wie het in de meeste gevallen niet loont een jaarkaart aan te schaffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen