Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Boerenkool uit blik

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Boerenkool uit blik

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

In Noorwegen probeerde de NAVO begin juni haar nieuwe mobiele eenheid uit: de Nato Response Force. Terdege was erbij. Gekkenhuis op de LogBase, dagen eten uit een doos en aandacht voor de lokale bevolking. „Altijd eerst netjes vragen voor u door een achtertuintje scheurt.

In de bossen bij Hønefoss staan rijen tankautos, terreinwagens en YPR-pantserrupsvoertuigen. „Het is een gekkenhuis, zegt majoor Henri ter Beek. „Totaal gekkenhuis.
Via de logistieke basis (LogBase in militair jargon) gaan eten, drinken en diesel naar de troepen. Sigaretten voorop.
In de stromende regen veranderen genisten het terrein in een volwaardige militaire basis, compleet met een vestingwal van zand tegen explosieven. Tegen de bosrand zijn vier bassins gegraven, waarin enorme zakken liggen. Een zak kan 180.000 liter dieselolie aan.
„Op verzoek van de eigenaar van het terrein verschuiven we hier en daar een aarden walletje, wijst majoor Ter Beek. „Als we straks weg zijn, wordt het een park met huisjes. En ik word bedrijfsleider. Lachen.
Logistiek is de ruggengraat van ieder leger. Duizenden mensen ergens krijgen is niet moeilijk, maar ze dagen, weken of maanden te laten eten, drinken en slapen is een kunst.
„We zijn net Wehkamp, ANWB, supermarkt, garage en ziekenhuis tegelijkertijd, zegt Ter Beek, woordvoerder van de Logistieke Brigade uit Apeldoorn. „De jongens en meisjes gaan met een lach op hun gezicht aan het werk.

Chocolade
De Nato Response Force is vier weken in Noorwegen en dat zal iedereen weten ook. Tachtig konvooien van ieder minstens twintig voertuigen slingeren door het land. De voertuigen zijn in de Groningse Eemshaven ingescheept en naar Noorwegen gebracht.
Duizenden militairen uit onder meer Apeldoorn, Havelte, Wezep, Ermelo en Schaarsbergen oefenen samen met buitenlandse collegas. De excercitie heet Iron Sword.
„De mannen zijn twee jaar lang afgeknepen en opgeleid, meent overste Marcel Grisnigt (41). „Die willen eruit. Ze vinden het machtig. Volgens Grisnigt zijn de Nederlanders verder dan hun opvolgers uit Spanje. „We zijn poepgoed.
In een keet op het enorme terrein wacht een verrassing. Gevechtsrantsoen ontbijt/lunch voor 24 uur staat er op het bruine doosje dat iedereen krijgt uitgereikt.
Een greep uit de inhoud: reep chocolade, doosje lucifers, pakjes instantsoep, koffiesticks, jam, appelstroop en tonijnpastei. Ervaren landrotten waarschuwen voor de drie pakjes biscuits in groen folie. „Die kaakjes moet je goed wegspoelen met water, anders heb je zo last van verstopping.
s Avonds is er een warme maaltijd, uit blik. Een jonge korporaal heeft dienst in de veldkeuken. Ze roert met een houten lepel in een enorme bak met kokend water waarin tientallen blikken drijven. De keus valt op boerenkool met worst.
Ongelofelijk heet, maar niet verkeerd. En variatie genoeg. „We hebben de keuze uit twaalf verschillende maaltijden, zegt de korporaal.
De volgende dag treffen we een militaire Mercedes Benz-jeep aan bij de lokale supermarkt in Hønefoss. Met het schaamrood op de kaken bekennen de inzittenden de gevechtsrantsoenen aan te vullen met chips, snickers en gevulde koeken.

Plek
De NRF is in 2002 door de lidstaten van de NAVO in het leven geroepen om in actie te komen bij een humanitaire of militaire crisis. De club mensen en materieel –afkomstig uit verschillende landen– staat steeds een halfjaar klaar om uit te rukken. Naar iedere plek op de aardbol. Binnen vijf dagen moet een voorhoede onderweg zijn. Het complete leger van 25.000 man mag er dertig dagen over doen.
In plaats van oorlog (aanval op een van de lidstaten) gaat de NAVO nu primair uit van uiteenlopende operaties, zoals het evacueren van niet-strijdende partijen, operaties tegen terrorisme, toezien op embargos en het ondersteunen van diplomatieke missies.
De NRF zit nog in de opbouwfase. In oktober 2006 moet de mobiele eenheid volledig operationeel inzetbaar zijn. De 25.000 militairen zijn dan verdeeld over landmacht (een brigade met eenheden voor speciale operaties), luchtmacht (die tweehonderd gevechtsvluchten per dag moet kunnen uitvoeren) en marine (een vliegdekschip).
De stand by-periode van NRF-4 liep van januari tot 1 juli 2005. Hoewel er tien landen meededen, was het voornamelijk een Nederlandse aangelegenheid. Het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse legerkorps uit Münster (1 GNC) had de leiding over de landtroepen, terwijl 43 Gemechaniseerde Brigade uit Havelte de mensen leverde.
Bij gebrek aan een echte inzet mocht de NRF begin juni oefenen in Noorwegen. De Nederlandse landmacht sprak vol trots van „de grootste logistieke operatie sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De oefening kostte 20 miljoen euro, waarvan 8 miljoen aan transportkosten.
In twaalf dagen tijd werden per schip 2200 voertuigen van Eemshaven naar Frederikstad in Zuid-Noorwegen gebracht. De 6000 militairen gingen door de lucht.
„Het is de nieuwe manier om problemen over de hele wereld aan te pakken, zegt brigadegeneraal Ton van Loon, commandant van 43 Mechbrig. Dat het tijdens NRF-4 niet van een echte inzet kwam, vindt hij positief. „Als wij niet nodig zijn, is dat natuurlijk altijd beter. Tegelijk kunnen we hier in Noorwegen laten zien dat het concept werkt.

Echt
Het scenario voor Iron Sword is dat de NAVO op verzoek van de VN-Veiligheidsraad de zelfstandigheid van het –fictieve– Stavland moet bewaren en bedreigde leden van een VN-missie moet evacueren.
Oefening of echte missie, voor de logistiek maakt het niets uit. Het proces van vervoeren, bevoorraden en verzorgen is in beide gevallen noodzakelijk.
Toch zit luitenant-kolonel Pieter van Helden (47) uit Apeldoorn met „gemengde gevoelens op de logistieke basis bij Hønefoss. „Ik had het graag in het echt uitgeprobeerd. In de wereld is zoveel aan de hand. De afgelopen maanden heb ik best gedacht: gaan met die banaan. Wij willen graag aan de bak, maar het is de politiek die beslist.
Zijn ranggenoot Joland Dubbeldam (41), commandant van het geniebataljon uit Wezep, komt met een concreet voorbeeld. „Na de tsunami was ik graag naar Azië gegaan om bruggen te bouwen. De wil was er.
Waarom gebeurde dat niet? Minister Henk Kamp van Defensie, op bezoek in Noorwegen, geeft antwoord. „Er moet een verzoek om hulp uit het getroffen gebied komen. De NAVO beslist over inzet, niet een afzonderlijk land.
Verschillende militairen noemden Darfur ook een mooie klus voor de NRF. Minister Kamp: „Ook hier geldt vooraf een zorgvuldige besluitvorming. De VN moet erom vragen. Wij gaan niet in het wilde weg soldaten naar Darfur sturen.
De minister inspecteert een truck. Klimt in de cabine. „Dus dit is een tankwagen? Tot de bestuurder: „Was je al eens in Noorwegen geweest? Ik ook niet.
Tegen een korporaal zegt de minister: „U was in Irak, is het niet? De jongen, gevat: „Ja, u toch ook?

Oefenvijanden
Wild stroomt het water van de Glomma door Elverum, een slaperig Noors stadje ten oosten van Hamar. Bij een van de bruggen over de rivier staan zwaarbewapende militairen. Nederlanders. Ze speuren naar oefenvijanden.
Dat er in de hitte van de strijd af en toe onschuldigen worden opgepakt, zoals gisteravond de deelnemers aan een vrijgezellenfeest, daar kunnen de Noren niet mee zitten. Ze kenden het wachtwoord van deze week ook niet. Terwijl dat eigenlijk heel simpel is: NL, November Lima.
Bij het kamp iets verderop protesteert de lokale bevolking zogenaamd tegen de aanwezigheid van de NRF. „Nato, go home, gillen de jonge Noorse militairen die vandaag de dag van hun leven hebben. Lekker keten tegen andere soldaten en nog betaald krijgen ook. Wat wil een militair nog meer? Als de Nederlanders iets te hard knijpen roepen de Noren: „No play, no play.
Iedere bezoekende militair had koud tien stappen op Noorse bodem gezet of hij kreeg in een witte tent op het vliegveld van Rygge al te horen dat hij hier te gast was en in alle gevallen beleefd moest blijven. „Altijd eerst netjes vragen voor u door een achtertuintje scheurt. De schade wordt vergoed.
Het geniebataljon oefent verderop de rivier met bruggen en boten. Dubbeldam kijkt tevreden toe als een MRC 70 Mattenleger op volle snelheid achteruit het water in rijdt. De overste is in Noorwegen met 400 mannen en vrouwen, de helft van zijn totale eenheid in Wezep. „We krijgen als genisten heel veel opdrachten. Er gaat geen uitzending weg zonder dat eerst de genie eraan te pas komt.
Eind juli moet er weer een kamp komen in het noorden van Afghanistan. Nederlandse mariniers gaan van daar uit de verkiezingen in het land begeleiden. „Hard werken. Maar mijn mensen zouden niet anders willen.
Later dobbert een Nederlandse Leopardtank op een Noors ponton over de rivier. Dubbeldam: „Als je ziet wat de Noren hebben, kun je weer erg tevreden zijn met je eigen materiaal.
Iron Sword is een succes. Het Nederlandse bevel heeft laten zien waartoe een klein, ultramodern uitgerust leger in staat is. NRF zit er voorlopig even op. Nederland en Duitsland zijn in 2008 opnieuw aan de beurt om een halfjaar troepen te leveren.


„Ons product is gevechtskracht en wie zit daar nou nog op te wachten?
Naam: Cees Brouwer
Leeftijd: 36
Rang: Kapitein
Onderdeel: Opleidingscentrum Vuursteun, t Harde
Woonplaats: Hasselt
Kerkelijk: Christelijke Gereformeerde Kerken

„Door alle reorganisaties bij de landmacht is er over tien jaar weinig ruimte meer voor mij. Ga ik af zitten wachten of onderneem ik actie? Dit najaar stap ik er na zeventien jaar uit. Met mijn vrouw Carlien en onze vier kinderen emigreer ik naar Canada. In de provincie Saskatchewan neem ik een camping annex motel over.
Lone Eagle, heet het spul. Meren en bossen om de hoek. Een highway voor de deur. Komen duizenden toeristen per jaar langs. We bieden straks aan Amerikanen complete pakketten: vissen, jagen, noem maar op. Die lui hebben weinig tijd, dus willen kwaliteit. Alles moet goed zijn. Gaan wij bieden.
Als we door de keuringen komen en het visum voor Canada is in orde, ben ik weg. Het afscheid nemen van de landmacht zal me zwaar vallen. Ik ben een militair in hart en nieren en het werk staat me aan. Tijdens de oefening in Noorwegen was ik een soort scheidsrechter tussen de verschillende partijen. In mijn eigen jeep. Prachtjob.
Als ze morgen een brief bij me door de bus gooien en daarin vertellen dat ik tot mijn 58e mag blijven en overste of kolonel word, dan blijf ik. Maar dat geloof ik niet. Ons product is gevechtskracht en wie zit daar nou nog op te wachten? Je ziet veel jonge kapitein en majoors vertrekken.
Mijn kerkelijke achtergrond wordt geaccepteerd. Operaties en uitzendingen op zondag zijn onderdeel van het werk. Een open dag op zondag vind ik anders. We hadden in Noorwegen een dienst waarin de Duitse dominee een verhaaltje vertelde over een voetbalteam. Daar heb je niet veel aan. Het komt op persoonlijke godsdienstbeleving aan.
NRF is het meest logische antwoord op dat wat er in de wereld plaatsvindt. Deze oefening geeft volgens mij een goed beeld van wat we kunnen. Vooral logistiek. Hoe verplaats je snel duizenden militairen en voorzie je ze in het gebied van hun natje en droogje? In mijn auto heb ik voor 48 uur aan blikkenspul liggen. Bij de Boni in t Harde heb ik dat wat aangevuld. Niks mis mee.


„Ik was er graag uitgegaan. Naar Darfur of Afghanistan, de Gazastrook misschien
Naam: Hans Verboom
Leeftijd: 29
Rang: Tweede luitenant
Onderdeel: 44 Pantserinfanteriebataljon, Havelte
Woonplaats: Ede
Kerkelijk: Gereformeerde Gemeenten

„Tijdens de NRF-oefening in Noorwegen was ik verantwoordelijk voor de verbindingen en communicatiesystemen. We stonden op een goede locatie bij een houtzagerij. Het was een vlak veld met veel ruimte. Tijdens zon oefening staat het werk voorop. Eten en slapen komen later wel. We aten gevechtsrantsoenen. Niet verkeerd, maar op een gegeven moment word je het zat en heb je zin in een bruine boterham.
Helaas zijn we met de NRF niet opgeroepen. Ik was er graag uitgegaan. Naar Darfur of Afghanistan, de Gazastrook misschien.
Militair zijn is een uitdagend beroep. Uitzendingen horen erbij, dat weet je. Ik ben naar Bosnië geweest en was ook graag met de NRF op pad gegaan. Ik ben niet getrouwd, heb geen vriendin, dus kan er misschien wat makkelijker over praten. Het is soms moeilijk aan je familie over te brengen waar je precies mee bezig bent. Moet je in een tentje slapen? vragen ze dan.
Ik heb in 1997 bewust voor de Militaire Academie gekozen. Ik ben nu luitenant en wil voorlopig graag verder in het leger. Overigens kan ik met de papieren die ik heb en mijn specialisme als verbindelaar zo terecht in de burgermaatschappij.
Toch zou ik mijn neef niet aanraden om militair te worden. Het is een ruwe wereld met grof taalgebruik. Je komt snel in de knel met het derde gebod. Tijdens een oefening als deze is het op zondag niet mogelijk naar de kerk te gaan. Ik heb preken gedownload van Prekenweb.nl en luister daarnaar. Je moet voor jezelf momenten zoeken.
Vanuit mijn kerkelijke gemeente in Ede hoor ik wel eens wat. Er wordt ook gebeden voor mensen bij Defensie. Verder hoeft niet. Waarom zouden ze voor militairen een uitzondering maken ten opzichte van bijvoorbeeld politieagenten.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 juli 2005

Terdege | 96 Pagina's

Boerenkool uit blik

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 juli 2005

Terdege | 96 Pagina's