Boekbespreking

D. Polinder: „Uw knechten zijn geveld" Uitg. de Vuurtoren, Urk, 104 blz., prijs ƒ 15, 90

In dit boek wordt het leven en sterven beschreven van de eerste martelaar van de Schotse Reformatie, namelijk Patrick Hamilton. Patrick, waarschijnlijk geboren in 1504, moest van zijn ouders geestelijke worden in de R.K.-kerk. Tijdens zijn studie, o.a. in Frankrijk, komt hij in aanraking met de geschriften van o.a. Luther. Deze geschriften zetten hem aan het denken en de Heere gebruikt ze om langzamerhand zijn ogen te openen. In de funktie van priester breekt Patrick openlijk met de R.K.-kerk. Na een lange en vermoeiende strijd tegen degenen die hem vervolgen, komt Patrick uiteindelijk op de brandstapel terecht waar hij zijn laatste woorden in alle kracht uitroept: „Hoe lang, o Heere, zal de duisternis dit koninkrijk bedekken? Hoe lang zult Gij deze tirannie van mensen verdragen? Heere Jezus, ontvang mijn geest".

Het boek besluit met een vertaling van Patrick Hamiltons enig geschrift, dat op zich al de moeite waard is om te lezen.

De schrijver heeft veel speurwerk verricht waardoor dit verhaal goed onderbouwd is. Soms is de informatie wat te kompakt weergegeven, wat de leesbaarheid niet bevordert. Met betrekking tot die leesbaarheid vraag ik mij ook af waarom er zoveel uitdrukkingen gebruikt worden die dan steeds tussen aanhalingstekens staan. Na deze kleine kanttekeningen wil ik dit keurig verzorgd boekje van harte aanbevelen en mij aansluiten bij de wens van de schrijver: „We hopen hiermee een bijdrage te hebben geleverd aan het wekken of vermeerderen van de belangstelling voor de geschiedenis der Kerk".

A. Janse: , , Van Dordt tot '34". Uitg. Kok, Kampen, 190 blz.

De schrijver van dit boek (dat is verschenen in 1934 en in het jaar van de Afscheiding, 1984, is herdrukt) plaatst de Afscheiding van 1834 in bredere verbanden dan meestal gebeurt, namelijk: - in het verband van Gods verkiezing der geslachten

- in het verband van de grote strijd tussen het vleselijk en geestelijk Israël

- in het verband van de strijd tussen de humanistische en de gereformeerde stroming in de Hervormde kerk, ten tijde van de Republiek.

Door die bredere verbanden er bij te betrekken, valt er een helder licht op het komen tot een afscheiding. Aan de daad van de afscheiding door Hendrik de Cock is in feite een jarenlang proces aan voorafgegaan. Al vanaf 1619 is het verval de kerk binnengeslopen, dat zich versnelde na 1700.

Op een gegeven moment toont Janse aan dat er maar liefst zes verschillende richtingen waren binnen „de Vaderlandsche kerk". Dat kon allemaal omdat men vond dat „de tolerantie het behoud is van de kerk". Maar het is gebleken dat die tolerantie gepaard is gegaan met het uithollen van Gods Woord. En dat heeft De Cock bewogen om na lange strijd zich van „de Vaderlandsche kerk" af te scheiden.

Dit helder en boeiend geschreven boek kan ik een ieder van harte aanbevelen.

W. C. Polinder

Het hoogste goed. Een thematische bloemlezing van 17e-eeuwse religieuze poëzie. Samengesteld door C. Bregman. Uitg. De Groot-Goudriaan, Kampen 1984. 88 pag., prijs ƒ 12, 50

De neerlandicus C. Bregman heeft een thematische bloemlezing van 17e-eeuwse religieuze poëzie samengesteld onder de titel Het hoogste goed, waarin we gedichten tegenkomen van met name Van Lodenstein, Luiken, Revius, Sluiter en Valerius. De samensteller heeft derhalve wat het „religieuze" betreft een beperking aangebracht: het is werk dat voluit kan gelden als representatief voor Reformatie en Nadere Reformatie. Renaissancisten als Vondel en Hooft komen we in deze bundel dan ook niet tegen.

Verder heeft Bregman geprobeerd als leidraad de verschillende standen in het geloofsleven aan te geven, zodat klacht en jubel, bede en lofprijzing elkaar afwisselen.

Dit boekje kan z'n nut bewijzen op reformatorische en protestants-christelijke scholen voor voortgezet onderwijs, in het bijzonder wanneer het gaat om het samenstellen van de literatuurlijst. Overigens is het ook een mooi geschenkboekje.

De gedichten zijn te lezen in een aangepaste spelling en tevens heeft de samensteller hier en daar voetnoten gebruikt om de betekenis van verouderde woorden of zinswendingen aan te geven, waarbij een niet te verwaarlozen uitgangspunt was de gezaghebbende editie van dr. K. Heeroma: Protestanse poëzie der 16de en 17de eeuw.

Al met al een waardevolle bloemlezing. Van harte aanbevolen.

J. Schipper

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen