ALEXANDER COMRIE

(IX.)

Zijn geschriften (4.)

Tenslotte noemen we u nog een viertal werken, waarin Comrie een bijdrage heeft geleverd.

1. In het derde deel van: „Zakelijke en Praktikale Verklaring van de twaalf kleine Profeten, door de geleerde en Godzalige Heer mr George Hutcheson", schreef Comrie een voorrede. Het eerste en tweede deel van. dit werk is door Ds v. d. Groe van een voorwoord voorzien.

2. „God verzoend, de Wet in haar tweederlei eis verheerlijkt en van haar Vloek ontwapend; vertoond in vier uitmuntende Leerredenen door Stephen Charnock." Ook voor dit werk schreef Comrie een voorwoord.

3. Ook in een vertaling van een werkje van Dr Owen, getiteld: „De inwonende zonde in de Gelovigen, " schreef Comrie een inleidend woord. Voor Dr Owen had Comrie veel hoogachting en met diens theologisch standpunt kon hij zich van harte verenigen.

4. De laatste arbeid, die Comrie voor de pers geleverd heeft is een bijdrage tot een nieuwe uitgave van: „Proeve van de kracht der Godzaligheid door wijlen de hoog-eerwaarde, hoog-geleerde heer Gijsbert Voetius."

De boekhandelaar Koumans wilde dit werkje herdrukken en verzocht daarom Comrie een voorwoord hiervoor te schrijven. Na lang wikken en wegen besloot Comrie tenslotte aan het verzoek van de boekhandelaar te voldoen.

De voorrede, die Comrie toen schreef, is een stuk van belang, 't Lijkt wel of Comrie gevoeld heeft, dat dit 't laatste werk zou zijn en daarom besloot zich in een bezield afscheidswoord tot zijn volk te richten. Nogmaals waarschuwt Comrie de echte Calvinisten voor de hoofdvijanden: Deïsme, Arianisme, Rationalisme, Naturalisme.

Daarom moeten de vromen hun werkzaamheid verdubbelen en met veel meer ernst de gereformeerde leer onderzoeken. En om 's Heeren volk hiertoe op te wekken, wist Comrie geen beter boekje, dan dat van „de grote en nu zalige Man Voetius."

't Is dus niet te ontkennen, dat Comrie veel heeft geschreven en dit zou nog meer geweest zijn, als hij al zijn voornemens had kunnen uitvoeren. Want hij had aan zijn lezers nog toegezegd: een tractaat over de Heiligmaking, een derde bundel Leerredenen en een vervolg op zijn Catechismus-verklaring. Doch Comrie heeft dit niet meer kunnen doen. „Waarin hij alleszins te verschonen is bij alle die weten, hoe hij in het vervullen dier beloften verhinderd is, door velerlei omstandigheden, zware aanhoudende ziektens en daaruit vloeiende bijblijvende zwakheden." Waarschijnlijk heeft hij ook om die reden zijn plan om de „viervoudige Staat des Mensen" van Boston te vertalen, moeten opgeven. Op Comrie's verzoek heeft een ander dit wei'k toen vertaald.

Het Nederlands, dat Comrie schreef, is niet altijd onberispelijk. Doch dat is geen wonder, want hij was toch van Schotse afkomst en op de universiteit werden de colleges altijd in het Latijn gegeven. Zelf wist hij dat ook wel en voert dan ook zijn Schotse afkomst aan als verontschuldiging voor enkele harde uitdrukkingen. Daarom liet hij zijn werk corrigeren en de drukproeven door een ander nazien. Comrie schreef voor de echte Calvinisten en daar dezen altijd het meest onder de „kleine lüyden" gevonden worden, hield Comrie daarmee rekening, zowel wat de omvang, als de stijl van zijn werken betrof. Zijn werk.en werden dan ook gretig door het publiek ontvangen. Men moet niet vergeten, dat het aantal Gereformeerden in de tweede helft der achttiende eeuw reeds aanmerkelijk minder was geworden. Door zijn geschriften is het dan ook, dat Comrie onder ons volk nog bekend is en we hopen, dat ook het jongere geslacht de werken van Comrie zal lezen en herlezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen