De plaats van de Heilige Geest in de prediking (1)

GEESTELIJK LEVEN

door R.H. Kieskamp, Lienden

Inleiding

Op veel plaatsen in "kerkenland" wordt gesproken over de boodschap en de kloof. Dat wil zeggen dat er zorgen en vragen zijn rond het overkomen van de boodschap van de prediking. Gebeurt er nog wat tijdens de prediking? Een vraag die er altijd geweest is, zolang er gepreekt werd. Het hoort er gewoon bij, want het wil de predikers prikkelen tot gebedsworstelingen om de Heere te smeken de prediking te zegenen, zodat mensen genade ontvangen.

Toch zou het kunnen zijn dat de vraag of de prediking overkomt vandaag, als meer urgent ervaren wordt dan in het verleden. Veel predikers ervaren meer dan vroeger een kloof die verhindert dat de boodschap de hoorder bereikt. De kloof lijkt niet overbrugd te worden.

Hoe komt dat? Is het projektie van de prediker, waarin hij de armoe van eigen geloofsleven of de benauwdheid van eigen aanvechting door satan, projekteert op het "resultaat" van de prediking? Of is het de worsteling van de prediker om het heil van zondaren, een worsteHng die mogelijk al te verkrampt is? Of is het de werkelijke constatering van een echte kloof vanwege verharding der harten en eelt op de ziel bij de hoorders? Of is het nog weer anders? Is het mogelijk het eerste begin van het ruisen van volle regen van ze­ gen door de Heilige Geest? Is het een wolkje als eens mans hand die verkwikking aankondigt van het kerkelijke woestijnleven? Immers, dat een kloof geconstateerd wordt, kan ook een heel positief teken zijn. Het kan het begin zijn van herstel. Want wanneer de kloof er is en niemand merkt die op, dan zijn we nog veel verder van huis.

Hoe het ook zij, de kwestie van de boodschap en de kloof is regelmatig aan de orde.

In deze enkele artikelen wiUen we trachten een positieve bijdrage te leveren vanuit een bepaalde gezichtshoek, namelijk die van de titel van deze artikelen. Dus vanuit "de plaats van de Heilige Geest in de prediking". De gedachte die hier achter zit is, dat we hier een scharnierpunt aanraken, waar ten diepste alles om draait. Hoezeer allerlei bezinning over oorzaken van de kloof en over de manier van overbruggen — wanneer deze niet buiten proporties aandacht krijgen - ook hun rechtmatige plaats mogen hebben, nochtans geloven we dat de oplossing met name echt eenvoudig wordt, wanneer de Heilige Geest alle ruimte krijgt in de prediking.Want enkel Woord en Geest zelf kunnen helpen. Wanneer op welke wijze ook, het woord van God in de prediking naar de achtergrond verdwijnt ten koste van dingen die onze dien- sten aantrekkelijker moeten maken, dan zijn we bezig de eerste stappen te zetten voor totale afbraak. Want we hinderen de Geest om volop gebruik te maken van het instrument bij uitstek waar de Geest Zich van bedient, namelijk het Woord. Immers, het is onopgeefbaar naar de Schrift dat de dwaasheid der prediking de hoogste wijsheid is van de Heilige Geest. Daarom dient de Geest maximale ruimte te krijgen in de prediking. Preken in betoning van Geest en kracht is dus hoogste noodzaak.

De prediker

Allereerst willen we enkele opmerkingen maken over de plaats van de prediker. Immers, het zijn predikers die preken. Het is dan ook niet onbelangrijk wie zij zijn en hoe zij in het geloof staan. De centrale vraag is hier of de Heilige Geest met hen uit de voeten kan? Het zou namelijk denkbaar kunnen zijn dat predikers zozeer ingekapseld zitten in hun eigen onherboren geest, dat ze de HeiHge Geest blokkeren.

Natuurlijk, de Heilige Geest is vrij, waait als de wind waarvan men niet weet waar die vandaan komt en waar die heen gaat. En we geloven ook dat de Geest met een kromme stok een rechte slag kan slaan. En toch, het is bepaald niet onbelangrijk wie en hoe de prediker is. Wil de Heilige Geest de prediker echt kunnen inschakelen dan zal de prediker iemand dienen te zijn, die behoort tot hen van wie de Schrift zegt in Rom. 8 : 14 : „Want zovelen als er door de Geest Gods geleid worden, die zijn kinderen van God". Dat betekent tevens dat de prediker zich wil laten leiden door het woord. Hij is bevrijd van ei­ gen foute visies en standpunten, die niet door Gods beugel kunnen en weet zich in vrijheid enkel gebonden aan Gods woord. Hij staat in de vrijheid van de kinderen van God en krijgt de ware vrijmoedigheid (parresia), zodat de Heilige Geest hem kan gebruiken om in de prediking het woord te laten klinken met volmacht. De prediker zal de sleutelmacht hanteren in de kracht van de Geest, door de gemeente in de prediking te plaatsen voor het aangezicht van God en zijn heilige rechterstoel. Hij zal dan ook door grondige studie, meditatie en voortdurende beoefening van Gods verborgen omgang, zich voorbereiden op de prediking. Dit alles betekent ook dat de prediker iemand zal zijn van veel gebed, iemand die iets, Hever nog veel, kent van biddende barensweeën of God aan verloren zondaren wil geven, dat ze in Sion worden geboren. Bovendien zal de prediker dan de gemeente aansporen om ook als gemeente veel te bidden voor de krachtige doorwerking van de Heilige Geest tot bekering van velen. Ten slotte willen we nog van de prediker zeggen dat het onopgeefbaar is, dat hij zelfverloochening betracht. Wat weer samenhangt met het gegeven van de rechtvaardiging van de goddeloze. Is de prediker inderdaad zelf ook gerechtvaardigd als een goddeloze, zodat hij geheel heeft leren buigen onder God en medemensen? Dan zal hij, het gestorven zijn aan de oude Adam, met grote ernst in praktijk trachten te brengen. En dat is beslist nodig wil de HeiHge Geest werkelijk met hem aan de gang kunnen gaan. Immers juist de zelfverloochening maakt de weg vrij voor het waaien van de Heilige Geest. We vallen er zelf tussenuit zodat onze ' farizeeër geen kans krijgt. De Heilige Geest krijgt alle kans en kan de prediker inschakelen.

De prediking

En dan zal de Heilige Geest ook pas echt goed uit de voeten kunnen met de prediking van deze prediker. De Heilige Geest zal het centrale Centrum zijn van prediker en prediking. Iets dat nodig is, want de Heilige Geest is de Auteur van het woord Gods waar de prediker vertolker van wil zijn. Zelfs kan gezegd worden dat de Heilige Geest de eigenlijke Vertolker is van de prediking. De sleutel van alle hermeneutische (=uitlegkundige) overwegingen ligt ten diepste dan ook bij de HeiHge Geest. Daarom kan preken ook genoemd worden "de bediening des Geestes" (2 Cor. 3 : 8).Tegelijk is preken: woordbediening. Want de Geest heeft Zich gebonden aan het woord. En in die woordbediening gaat het om de inhoud van het woord. Met alle mogelijke rijkdom aan variatie die tekst en contekst aanreiken. Ondertussen geen oeverloze variatie, want het gaat om verkondiging van het evangelie. Dat wil zeggen dat het gaat om Jezus Christus, gekruisigd om onze zonden en opgewekt tot onze rechtvaardiging. De Geest zorgt er dus voor dat preken woordprediking is en Christusprediking. En daarin is het prediking van zonde en genade. Er zit polariteit in de prediking. Dat is iets anders dan polarisatie. Polarisatie mag in de prediking nooit voorkomen, want dat is van de oude mens en breekt de gemeente af. Polariteit in de prediking is anders. Dat geeft goede spanning aan de prediking, want het doorbreekt saaiheid en

tamheid. De prediking gaat zich bew^eging tussen de spanning van twee polen, namelijk zonde en genade. Zodat de Heilige Geest ons tot verbrijzeling van hart kan brengen, over onze zonde en tot verheuging van gemoed, vanwege genade die we ontvangen. Op deze wijze kan iedere preek een preek zijn in betoning van Geest en van kracht. Dat is het hoogste doel van elke prediking en als het goed is de diepste wens van elke prediker. De kerkdienst wordt zo de smidse van de Heilige Geest waar het ijzer wordt gesmeed omdat het heet is. De Heere God kan er iets moois van maken.

Wat wil de Heilige Geest met de prediking doen?

Kort en goed kan daar het eenvoudige antwoord op zijn dat de Heilige Geest met de prediking wil bereiken dat mensen/zondaren de Heere Jezus als hun Heiland en Verlosser gaan erkennen en aanvaarden. Al is daar uiteraard nog heel veel omheen te zeggen. Om maar iets vragenderwijs te noemen: "Waarom is het nodig, dat de Heilige Geest er aan te pas gaat komen? " En een tweede vraag: "Waarom is het nodig dat God de Heilige Geest er aan te pas gaat komen? " We geloven immers dat de Heilige Geest meer is dan een goddelijke kracht, dat de Heilige Geest ook Zelf God is, de derde Persoon van onze drieënige God.

Dat betekent in ieder geval dat God er op twee manieren aan te pas komt om ons te verlossen. Ten eerste als God de Zoon, het vleesgeworden Woord. Ten tweede als God de Heilige Geest, met pinksteren uitgestort. Ons gaat het in deze artikelen om dit tweede.

Waarom was en is God de Heilige Geest nodig tot ons behoud? We antwoorden: "Hierom, namelijk, omdat onze geest zo zeer door de zonde verdorven is, dat wij onmachtig en onwiUig zijn om de verlossing in Christus te aanvaarden en ontvangen." Daarom hebben we nodig, dat de Heilige Geest door het woord/de prediking ons verstand gaat verhchten. Maar niet minder hebben we nodig dat de Heilige Geest door datzelfde woord ons bestaan gaat vernieuwen en herscheppen, zodat ons hart geopend wordt voor het woord en het woord open komt te liggen voor ons hart. En daarin wil de Heilige Geest ons tot geloof brengen door het woord. Zodat we opstaan uit de doodslaap der zonde. We komen tot leven en vinden geen rust, tot we die gevonden hebben in Christus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen