Dispensatie

HOOFDARTIKEL

In deze tijd, waarin vrijwel alle kerkeraden vele overuren maken om de vakatures vervuld te krijgen, valt nogal eens het woord , , dispensatie". Het is altijd goed van tevoren de betekenis van een vreemd woord vast te stellen. Een betrouwbare gids is daarbij , , de dikke Van Dale", die in dit geval de volgende omschrijving geeft: , , ontheffing, vrijstelling van een gebod of voorschrift”.

In het kerkelijk spraakgebruik verstaan we onder dispensatie dus dat hogere kerkelijke organen toestemming kunnen geven van sommige kerkorde-bepalingen af te wijken.

Nu ben ik zeker geen kerkorde-specialist, maar voor zover ik het kan overzien wordt dispensatie in onze kerkorde op drie manieren mogelijk gemaakt.

Wijkgebonden

De eerste keer dat dispensatie ter sprake komt betreft het de verkiezing van ambtsdragers uit een andere wijkgemeente. Regel is dat ouderlingen en diakenen worden gekozen uit de eigen geografische wijk. Wanneer over de grenzen van die wijk wordt heengekeken om een ambtsdrager te zoeken, dan kan dat alleen met dispensatie. Ooit heeft de Generale Commissie voor Bezwaren en Geschillen daarover de volgende uitspraak gedaan:

„Voor het verlenen van een dispensatie beoordeelt de Centrale Kerkeraad eerst of er in de betrokken wijkgemeente niet voldoende ambtsdragers te vinden zijn. De benodigde dispensatie is vereist voordat de verkiezing plaatsvindt”.

Wanneer centrale gemeenten - wat nog weleens gebeurt - in een plaatselijk reglement een algemene dispensatie-bepaling hebben opgenomen - d.w.z. dat ambtsdragers uit de hele centrale gemeente gekozen kunnen worden - dan is dat strijdig met de kerkorde, die als algemene regel stelt , , dat een ouderling of diaken niet buiten de grenzen dier wijkgemeente woonachtig kan zijn". (Ord. 2-11-4).

Bloedverwantschap

Een tweede geval van dispensatie kan bloedverwantschap betreffen. De kerkorde bepaalt dat , , zij die in eerste of tweede graad van bloed-of aanverwantschap tot elkaar staan, niet samen in een (wijk)kerkeraad kunnen zitten" (1-16-10). Dat betekent concreet dat een vader en een zoon, of twee broers in één kerkeraad niet kan, evenmin als een zoon en een schoonvader, of twee zwagers.

Het is begrijpelijk dat het niet gewenst is dat er tussen kerkeraadsleden nauwe bloed-of aanverwantschap bestaat. Het zou er in de praktijk toe kunnen leiden dat een (wijk)gemeente geregeerd wordt door een bepaalde familie.

Maar ook van deze bepaUng kan ontheffing worden verleend. Deze dispensatie moet echter worden aangevraagd vóór de ambtsdrager sver kiezing. Anders zou het kunnen gebeuren dat een verkiezing van twee familieleden ongeldig werd verklaard omdat geen dispensatie was aangevraagd.

Herkiesbaarheid

Het derde geval van dispensatie zal wellicht voor de kerkeraden het meest relevant zijn Dat betreft de verlenging van de ambtsperio de. Kerkordelijk kan een ouderling of diaken slechts tweemaal herkozen worden. Ik schrijf het met opzet zó, omdat de goegemeente nogal eens beweert dat een ambtsdrager slechts twaalf jaar mag dienen. Dat is in z'n alge meenheid niet onjuist, wanneer hij drie perio den heeft vol gemaakt. Maar hij kan ook de eerste keer tussentijds gekozen zijn, bijvoorbeeld in de vakature van een broeder die zijn ambt had neergelegd of overleden was. In dat geval maakt de nieuwe ambtsdrager de perio de van zijn voorganger vol om dan weer her kozen te worden. Dan kan het gebeuren dal hij in totaal slechts negen of tien jaar zitting heeft. Het gaat dus niet om het aantal jaren, maar om het tweemaal herkozen zijn.

Het is een goede zaak dat de zittingsperiode gelimiteerd is. Na maximaal twaalf jaar t( hebben gediend mag een ambtsdrager zijr plaats afstaan aan een jonger gemeentelid Anderzijds moet de ambtstermijn ook weei niet tè kort zijn, want dan zou de betreffende broeder nog maar ternauwernood ingewerkt zijn wanneer hij alweer moest aftreden.

Het is echter mogelijk nog voor een vierde periode herkozen te worden, wanneer blijkt dat de betreffende ambtsdrager moeilijk kar worden gemist, of wanneer er in de (wijk)gemeente vrijwel geen geschikte candidaten te vinden zijn.

Uitzondering

Het is begrijpelijk dat een kerkeraad bekwame en ervaren ambtsdragers node ziet vertrek ken. Soms kunnen ambtsdragers zelf er moeite mee hebben het ambt neer te moeten leggen. Wanneer er liefde is tot de Heere en Zij dienst, en wanneer de vervulling van het ambi vreugde heeft gegeven, dan kan de vraag op komen: waarom word ik door een kerkordelij ke bepaling gedwongen tot aftreden?

In zulke gevallen laat het zich verstaan da een kerkeraad ertoe komt dispensatie voor de betreffende broeder aan te vragen. Het is immers zonde en jammer, mensen met ervaring aan de kant te zetten en er nieuwe, onervaren ambtsdragers voor in de plaats te krijgen?

Hoe acceptabel deze argumenten ook zijn, het is toch goed zoveel mogelijk de hand te houden aan de kerkordelij ke bepaling van het „slechts tweemaal herkiesbaar" zijn. Het behoren niet altijd dezelfde mensen te zijn die de verantwoordelijkheid van het ambt dragen. Een gezonde , , doorstroming" is in het belang van de gemeente. En ook mensen van wie men het in eerste instantie niet zou verwachten kunnen soms verborgen talenten bezitten die ontplooid mogen worden.

Daarom moet een kerkeraad niet te snel zijn toevlucht nemen tot het aanvragen van dispensatie. Het moet een uitzondering blijven die de regel van het verplichte aftreden bevestigt.

W.v.G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen