KLEINE KRONIEK

Dc Statenvertaling

In mijn kroniek van 13 maart kwam ook de vertaling van de Bijbel nog eens ter sprake. Dat is een zeer belangrijke zaak en ik kan dan ook begrijpen dat verschillende lezers hierop hebben gereageerd. Maar ik kan het niet met alle reacties eens zijn. Zo was er een lezer van ons blad, die de Statenvertaling onaantastbaar noemde, omdat we daarin het zuivere Woord van God in zijn oorspronkelijke vorm hebben. Dat is natuurlijk een misverstand. Want op het titelblad van de Statenvertaling staat immers zeer duidelijk dat het een vertaling is. Vandaar trouwens ook de naam Statenvertaling, waarbij ook de nadruk moet vallen op het woord vertaling. De regering des lands heeft destijds last gegeven om de Bijbel opnieuw in onze taal over te zetten en de kosten daarvan zijn ook door de regering gedragen. We lezen dan ook op het titelblad: „Door last van de Hoogmogende heren Staten Generaal der Verenigde Nederlanden en volgens het besluit van de Synode Nationaal, gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619 uit de oorspronkelijke talen in onze Nederlandse taal getrouwelijk overgezet." De oorspronkelijke talen zijn het Hebreeuws en het Grieks. Daarbij zullen we verstaan dat het niet gemakkelijk is om dc juiste woorden en uitdrukkingen te vinden om getrouw weer te geven wat de oorspronkelijke bijbeltekst ons wil zeggen. Zeer bekwame mensen hebben dit werk destijds verricht. Het waren tevens gereformeerde theologen. En de Statenvertaling is dan ook te beschouwen als een monument. Ons kerkvolk is er door geleerd en gevoed en we kunnen alleen maar dankbaar zijn voor dit werk, dat onze vaderen hebben verricht. Het is echter meer dan drie ecuwen geleden dat de Statenvertaling verscheen. De taal van ons volk is in de loop van die eeuwen veranderd. Verschillende woorden van toen worden nu niet meer gebruikt of ze hebben een andere betekenis gekregen. Daarom is er in de loop der jaren nogal het een en ander aan dc tekst van de Statenvertaling veranderd. Want niemand moet zich de illusie maken, dat we in de huidige uitgaven nog de Statenvertaling van drie eeuwen geleden hebben. Trouwens, u moet maar eens een oude Statenvertaling opslaan. Dan zult u spoedig merken dat er nogal het een en ander is gewijzigd. Ons grootste bezwaar daartegen moet wel wezen, dat de uitgevers van Bijbels dit zelf hebben gedaan. En Bijbels in de Statenvertaling verschillen naar gelang van de uitgever. Daarom moeten we de mening van onze briefschrijver afwijzen, dat de Statenvertaling onaantastbaar zou wezen en dat men het Woord Gods zou schenden wanneer daar enige verandering in zou worden aangebracht. Hoezeer we ook de Statenvertaling hoogschatten, hoezeer we er ons ook mee verbonden gevoelen, onfeilbaar is ze vanzelfsprekend niet.

Revisie van de Statenvertaling?

Eigenlijk zijn er in de loop der jaren al verschillende revisies van de Statenvertaling tot stand gekomen. Toch kunnen we zeggen, dat het geheel eigene van de Statenvertaling niet verloren is gegaan. Nu heeft een andere briefschrijver gereageerd op hetgeen ik in de kroniek van 13 maart schreef met de vraag of het niet beter zou zijn om tot een revisie van de Statenvertaling te komen, zodat ze in het huidige Nederlands is geschreven zonder het eigene van de vertaling te verliezen. Hij meent dat ik een dergelijke revisie afgewezen heb. Nu heb ik het waarschijnlijk niet helemaal duidelijk gezegd toen ik er op wees, dat de verwarring met allerlei nieuwe vertalingen steeds groter wordt. Ik wees er daarbij op, dat men het eens moet wezen over een dergelijke revisie en gezien de huidige ontwikkeling op het gebied van Bijbelvertalingen zou de vraag inderdaad te overwegen zijn of men gemeenschappelijk niet tot zo'n revisie kan komen. Naar ik meen heeft bovengenoemde briefschrijver zeer positief gereageerd op een en ander, zodat ik het grootste deel van zijn brief hier graag een plaats geef:

„Ds. van Galen pleitte voor een aanvaardbare revisie van de oude vertaling of een aanvaardbare nieuwe vertaling. U kunt hierin niet met ds. van Galen meegaan, uit angst dat de verwarring nog groter zal worden. Thans is er immers, volgens u, nog een zekere eenheid rondom Statenvertaling of nieuwe vertaling.

Nu ben ik zeer pessimistisch gestemd over de toekomst van de groep die zich rondom de Statenvertaling verenigt. Ik geloof dat het steeds meer een schijneenhcid wordt, en ik weet zeker dat die groep iedere generatie kleiner wordt. Drie bewijzen wil ik hiervoor aanvoeren:

le. Toen de nieuwe vertaling uitkwam waren de Geref. Bond, de Chr. Geref. Kerken en de Geref. Gemeenten min of meer „en bloc" tegen. Hoe is dit thans? De Geref. Bond is officieel nog tegen, maar de praktijk is dat een belangrijk gedeelte omgezwaaid is. De Chr. Geref. Kerken hebben ook de eerste stap gezet tot aanvaarding van de nieuwe

vcrtaling. Alleen de Geref. Gemeenten zijn nog min of meer één in hun voorkeur voor de Statenvertaling.

2e. Ik werk als leraar Nederlands op een middelba r e school. Op mijn school ligt in ieder lokaal nog een Statenvertaling naast een hijbei in de nieuwe vertaling. Op mijn school gaan vele kinderen van ouders die behoren tot Geref. Bond, Chr. Geref. Kerk of Geref. Gemeenten. Het opmerkelijke is nu dat er per klas maar enige leerlingen zijn, die nog een oude vertaling bij zich hebben.

3e. De meerderheid van aanstaande hervormdgercf. predikanten gebruikt de nieuwe vertaling. Gaat u maar eens een kijkje nemen op de studentenvereniging „Voetius".

Als we de oude vertaling gaan vergelijken met de nieuwe vertaling, dan kunnen we hiervan, dacht ik, drie belangrijke punten noemen:

1. De Statenvertaling is theologisch juister. AI zullen er fouten in staan, de moderne leer van de „algemene verzoening" wordt er duidelijk uit geweerd. Mijns inziens moet de eis van een theologisch juiste vertaling altijd de belangrijkste eis zijn die men aan een bijbelvertaling kan stellen.

2. Ook uit het oogpunt van taalschoonheid wint de Statenvertaling het van de nieuwe vertaling, althans in vele gedeelten.

3. Als men de eis gaat stellen van begrijpelijkheid, duidelijkheid e.d., dan is de nieuwe vertaling zeker te prefereren boven de Statenvertaling. In de nieuwe vertaling is een poging gedaan om het moderne Nederlands enigszins te benaderen. Zeventiende-eeuwse woorden, zinsconstructies zijn zoveel mogelijk vermeden.

Na het bovenstaande kom ik terug op het advies van ds. van Galen: een betrouwbare revisie of nieuwe vertaling. Ik ben het met ds. van Galen eens. De Statenvertaling is betrouwbaar. Waarom komt er geen Statenvertaling in modern Nederlands, met weglating van alle verouderde woorden, met vermijding van alle, voor ons 20ste-eeuwse, taalgevoel foute zinsconstructies? Mogen we niet dc cis stellen van een duidelijke, begrijpelijke vertaling? De 17e-eeuwers kregen toch ook geen bijbel die beschreven was in het Middelnederlands?

De nieuwe vertaling wint steeds meer terrein. Ik weet wel dat de Statenvertaling nooit geheel zal verdwijnen, maar haar terrein wordt steeds kleiner. We behoeven in dit opzicht niet onszelf te bedotten. Als we de Statenvertaling voor een grotere groep willen behouden, zal er een gereviseerde Statenvertaling moeten komen. Dat moet nü gebeuren, of nooit!

Zal cr dan meer verwarring komen? Er zal een groep mensen zijn die de gereviseerde Statenvertaling niet aanvaardt. Maar moeten wij om deze groep mensen — een groep die dan conservatief is om het „conservatief-zijn" zelf — aan een veel grotere groep een bruikbaarder, gereviseerde Statenvertaling onthouden?

Niemand zal een betrouwbare revisie van de Statenvertaling mogen verwerpen. Steeds wordt er in onze kringen gezegd: „We zijn niet tegen het nieuwe omdat het nieuw is, maar omdat het minder goed is dan het oude." Laten onze kringen deze stelling dan eens waar maken. Als er mensen zijn die een betrouwbare revisie toch veroordelen, dan heeft prof. Jonker met zijn artikel in „Wapenveld" niet geheel ongelijk. (Waarbij ik me niettemin van prof. Jonker distantieer.)

Het bovenstaande schrijf ik u als trouw lezer van uw „Kleine kroniek", als lid van de Geref. Bond, als gebruiker van de Statenvertaling."

Het is naar mijn mening nodig dat een en ander door de betrokken instanties ernstig overwogen wordt. Waarbij ik me niet verheel dat hier zeer veel bij komt kijken. Maar moeilijkheden zijn er om overwonnen te worden.

Prof. Watcrink en ds. R. Kaptcin

In mijn kroniek van 6 februari nam ik prof. Waterinks scherpe kritiek over op hetgeen ds. R. Kaptein gezegd zou hebben op een conferentie, georganiseerd door Kerk en wereld over: Literatuur in discussie. In „Trouw" verscheen daarvan een verslag en op dat verslag ging prof. Waterink af. Nu ben ik de laatste weken door allerlei drukke ambtsbezigheden — de weken voor Pasen zijn meestal zo overvol — wat achtergekomen met mijn lektuur van kerkelijke bladen. Maar men wees mij er op, dat er nog een brede discussie is geweest in het Centraal Weekblad en dat prof. Waterink zijn kritiek gedeeltelijk heeft teruggenomen. Natuurlijk wil ik dat gaarne doorgeven. Alleen is me na lezing van de artikelen van prof. Waterink toch lang niet alles duidelijk geworden. De verslaggever in Trouw handhaaft zijn verslag, maar na lezing van het volledige referaat heeft prof. Waterink toch een wat andere indruk. Het vraagstuk overigens van de moderne literatuur mag onze aandacht zeker hebben. Naar mijn mening wordt onze jeugd door allerlei moderne boeken, die de sexuele driften uitstallen en op de voorgrond zetten, vergiftigd. En niet alleen de jongeren!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen