Mogen kinderen ook een echte vader hebben?!

SIRE geeft opvoeders allerlei tips. U kunt ze vinden op de campagnewebsite. Maar opmerkelijk genoeg staat daar geen enkele specifieke tip voor vaders (noch voor moeders). Een flagrante misser! Wat mij betreft komt SIRE volgend jaar met de campagne: “Mogen kinderen ook een echte vader hebben?”

WAT IS HET PROBLEEM?
Wist u dat maar liefst een derde van alle kinderen en jongeren in ons land praktisch door hun moeder wordt opgevoed zónder betrokkenheid van hun vader? Een op de zeven kinderen groeit op in een eenoudergezin. In Rotterdam ligt het aandeel eenoudergezinnen het hoogst: twee op de zeven gezinnen; in Staphorst is dat het laagst: een op de vijventwintig. Wat doet het met kinderen als zij zonder vader opgroeien? De laatste decennia was de opvatting gemeengoed dat de moeder het beste de kinderen kon opvoeden. Gelukkig treedt de laatste tijd een kentering op: het inzicht dringt door dat het wel degelijk verschil maakt of kinderen door hun moeder en vader worden opgevoed, of alleen door de moeder.

WAT ZIJN DE GEVOLGEN?
Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat kinderen in vaderloze gezinnen een groter risico lopen om in armoede te leven. Ook hebben vaderloze kinderen een hogere kans op fysiek, emotioneel en seksueel misbruik. Verder hebben ze hogere gezondheidsrisico’s, vaker problemen op school en grotere moeite in de omgang met andere mensen. Tieners zonder vader belanden relatief vaker in de criminaliteit, zijn vaker verslaafd aan alcohol, drugs en roken, meisjes lopen meer risico op een tienerzwangerschap. Zelfdoding komt ook vaker voor onder jongeren zonder vader.

Niet alleen jongeren persoonlijk, maar ook de samenleving als geheel ondervindt negatieve gevolgen van vaderloosheid. Zo leidt de afwezigheid van vaders in het leven van jongeren tot een toename van geweld en criminaliteit. Eenoudergezinnen hebben minder mogelijkheden om een bijdrage aan de samenleving te leveren, waardoor de hechtheid van gemeenschappen in buurten, wijken en dorpen afneemt. We zien een groter beroep op gezondheidszorg, met name ggz-jeugdzorg, ten gevolge van (v)echtscheidingen. Eenoudergezinnen doen vaker beroep op bijstand en andere sociale zekerheidsregelingen en ze zijn vaker aangewezen op sociale huisvesting en/of huurtoeslag.

Ook al wordt een deel van de problematiek door echtscheidingen veroorzaakt, er is alle reden om ons te herbezinnen op de brede maatschappelijke en politieke onderwaardering van goed vaderschap.

OORZAAK ZIT VEEL DIEPER
In 1984 publiceerde Lex van der Does de Willebois (psychiater) zijn studie Het vaderloze tijdperk. Hij schetst de vaderloosheid van onze tijd als een religieus-cultureel probleem. De teloorgang van de vaderpositie uit het gezin zou nog te herstellen zijn, als het vaderlijk principe niet zou zijn opgegeven. Want de stem van de traditie, de band tussen de generaties, de drager van het gezag, de vertegenwoordiger van het geweten is vandaag de dag niet meer van belang. Dat is al begonnen toen vaders het gezag van de hemelse Vader niet meer erkenden, hun eigen vaderschap absoluut stelden en op brute wijze gehoorzaamheid eisten van vrouw en kinderen. Deze vaderheerschappij is terecht verworpen. Maar in plaats daarvan kwam er een antiautoritaire overleg- en zorgcultuur in Nederland. Hierin worden vrouwelijke eigenschappen overgewaardeerd. De vader is op z’n best nog een tweederangsmoeder: een ‘metroseksueel’ of ‘mappie’ (een papa die niet vadert, maar moedert).
Zonder moreel kompas wordt een jongere uitgeleverd aan de willekeur van een bestaan waarin hij op eigen houtje zijn weg moet zien te vinden. Daarom zijn echte vaders onmisbaar voor de samenleving. Vanuit christelijke grondwaarden leert een vader zijn kinderen de werkelijkheid te interpreteren en brengt hun bij wat de zin van het leven is. Jongeren leren zo inzien dat zij een schakel vormen in de keten van generaties. Dit schraagt hun persoonlijke vorming. Maar dat niet alleen; de innerlijke kracht van een samenleving wordt uiteindelijk bepaald door de waarden die we bereid zijn te verdedigen en over te dragen, met inzet van eigen leven. Wanneer een vader zijn kinderen steunt en richting geeft, verkleint dat de angst van het kind voor de macht van de groep. Het belang hiervan is in een seculiere maatschappij groot, omdat de levensovertuiging van jeugdige christenen in sterke mate afwijkt van de gewoonten van leeftijdsgenoten, waarmee ze van tijd tot tijd zullen omgaan.

WAT KAN DE POLITIEK DOEN?
Allereerst mogen politici kinderen niet in de steek laten. Ieder kind wenst van huis uit een intensieve en liefdevolle relatie met zijn vader en moeder. Dit wordt bij de handen afgebroken als de individuele zelfbeschikking en keuzevrijheid leidend zijn. In plaats van de moraal van het contract ‘voor zolang als het duurt’, moet weer de moraal van het huwelijk als verbond voor het leven komen.
Daarnaast speelt de eenzijdige focus op welvaartsgroei ons parten. Die leidt tot onderwaardering van zorgtaken, vorming en opvoedingsarbeid. De anomalie is dat de overheid afziet van een effectieve ondersteuning van het natuurlijke gezin, maar tegelijk bakken met geld uitgeeft aan kinderopvang (surrogaatmoeders), jeugdzorg (gevolgen echtscheidingen en tweeverdienersgezinnen), gerechtelijke procedures (vechtscheidingen, radeloze vaders), ziekte-uitkeringen voor overspannen vrouwen met burn-outklachten etc. Het is dweilen met de kraan open.
Daarom is het hoog tijd voor beleid op basis van goede principes en gezond verstand. Geef vader de ruimte om echt vader te kunnen zijn, en laat moeder ook echt moeder mogen zijn.

Jan Schippers
directeur Wetenschappelijk Instituut voor de SGP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen