Ter overweging

Simon Schoon, Nes Ammim, een christelijk experiment in Israël. Zomer & Keuning, Wageningen.

Er zullen weinigen onder ons zijn die nooit van de nederzetting in Noord-Galilea hebben gehoord die ”Nes Ammin” heet, de nederzetting waarin christenen uit verschillende kerkdenominaties en verschillende landen solidair met Israël willen leven. Het is een ”experiment” om de in de loop van eeuwen deerlijk geschonden vertrouwensrelatie tussen joden en christenen zo mogelijk te herstellen en te versterken. De predikant van Nes Ammern, drs. Simon Schoon, vertelt in dit boek van 142 bladzijden over deze nederzetting, ontstaan, geschiedenis, doelstelling, werkelijkheid en perspectief en dat alles terwille van de ontmoeting van joden en christenen, van een nieuwe verhouding tussen joden en christenen. Heel duidelijk wordt dan wel dat daarbij nog al het een ander aan de orde komt. Problemen zijn er meer dan genoeg. En moeiten ook, naar binnen en naar buiten. En zorgen. Hoe ver ook uitelkaar gegroeid, ”gevoelig” bleef ’t tussen Israël en de kerk waar men elkaar raakte. Dat er naar alle kanten ”irritaties” ontstaan, is dan geen wonder. Nes Ammim en zij die bij Nes Ammim betrokken zijn, hebben daarvan ook ruim-schoots hun deel gehad. En dat zal wel zo blijven zolang Nes Ammim zowel in de richting van Israël als van de kerken functioneert. Drs. Schoon heeft de laatsten een dienst bewezen door dit boek te schrijven en te informeren over idealen en activiteiten van Nes Ammim. Nes Ammim zal onverteerbaar zijn voor ieder die Israël in feite heeft afgeschreven als ware het oudroest, goed voor de schroothoop. Maar wie ernst maakt met Rom. 9-11, Ef. 2 enz. zal het, alle kritische vragen inbegrepen, een boeiende en hoopgevende zaak vinden, dankbaar dat zo weinigen voor zovelen daaraan gestalte willen geven.

Dr. Karel Blei, Job, verklaring van een bijbelgedeelte. Uitg. Kok-Kampen.

In de serie ”Verklaring van een bijbelgedeelte” verscheen een deeltje over het boek Job. Deze serie wil ”bruikbaar studiemateriaal” geven: wat staat er nu eigenlijk, wat wil God aan de mensen zeggen. Voorzover dat in het bestek van een 160 bladzijden mogelijk was heeft dr. Blei inderdaad aan deze opzet voldaan, al zal niet van tèkstverklaring gesproken kunnen worden: wat staat er woord voor woord. De hoofdstukken 20 - 37 worden slechts even genoemd (blz. 139). Maar ”visie” op het behandelende gedeelte van Job wordt zeker gegeven, begrijpelijk en gemakkelijk leesbaar. Temidden van het vele ”studiemateriaal” dat over het boek Job verschenen is, is dit boek zowel voor persoonlijke studie als in verenigingsverband een uitgave die dankbaar gebruikt kan worden om de Schrift te verstaan.

Dr. H.B.Weijland

Aan de achterzijde van Gods hand. Hardop denken over God en zijn wereld als jij het niet meer ziet zitten. 136 blz., f 14,75. Kok, Kampen, 1978.

Dit boekje wil een pastorale handreiking bieden aan mensen die door het lijden dreigen hun geloof kwijt te raken. De nood van zulke mensen wordt treffend getekend. De toon is in het toespreken van deze mensen nogal gewild. De auteur bedoelt het goed. Hij wil echt helpen. Niettemin maakt het boek op mij de indruk erg toesprekend te zijn; en daarom net te weinig mee worstelend.

Over de theologische achtergrond zou ik ook wel met de schrijver van gedachten willen wisselen. Een uitdrukking als ”Gods vindingrijke herschepping” (107) zou ik niet graag bezigen. Jezus is meer openbaringsmodel van God en als zodanig solidair met mensen dan Verlosser van de schuld. Deze laatste notie is niet afwezig, maar zou meer naar voren moeten komen. Dan zou het niet mogelijk zijn om te zeggen: in hoger beroep te gaan bij Gods vindingrijkheid (109) of dat God ”Zijn tijd” vooruit is (81). Een sympathiek boekje dat tot nadenken stemt, en tegelijk even zoveel vragen oproept als het aan de orde stelt.

Ds. Jac. J. Rebel, Aan de hand van …… Omgaan met situaties, voorvallen, conflicten vanuit christelijke visie. 63 blz., f 12,50, Wijtse Benedictus, Hilversum 1977.

Dit boekje bevat korte toespraken die voor de N.C.R.V.-radio zijn gehouden. Ds. Rebel biedt overwegingen aan, die mensen tot verder denken of beslissen stimuleren. Een sprankelend en oorspronkehjk taalgebruik (”Debet van December en credit van Kerst”) kenmerkt de stijl van de schrijver. De stukjes zijn kort, anderhalf tot ruim twee bladzijden. Een aanzet tot zelfnadenken, kan men het boekje noemen. Mij troffen op verschillende bladzijden zeer eenzijdige formuleringen. Ik noem enkele voorbeelden: ”Wie Kommunikatie weigert en de waarheid over zichzelf niet in Kommunikatie beleeft met de ander (met een kleine èn met een hoofdletter) - zondigt tegen de Heilige Geest” (blz. 10). ”De Bijbel geeft geen kloppende theorie over gezag, maar laat zien, hoe het funktioneert” (blz. 11). Jezus ”gaat met ons op weg in een oneindig en respektvol en heiligend begeleiden naar onze wezenlijke bestemming: mens te zijn voor Gods aangezicht” (als omschrijving van ”Jezus leerde hen als machthebbende”, blz. 26).

Het komt mij voor dat wie mensen over de zonde tegen de Heilige Geest, over wat de Bijbel zegt in verband met gezag (het vijfde gebod), en over doel en wijze van Jezus’ omgaan met de mensen, aan het denken wil zetten, toch meer moet zeggen dan zulke eenzijdige formuleringen, waarin de bedoeling van het desbetreffende hoofdstukje is samengetrokken.

Bij wijze van spreken: liever de helft minder aan onderwerpen, en ook de andere kant, dan deze overvloedigheid van korte stukjes, waar nog wel wat meer komt kijken dan hier gezegd wordt. De lezer oordele zelf ”aan de hand van…….”

Dr W.C. van Dam, Okkultisme en christelijk geloof, nr 10 in de serie Pastorale Handreiking’, 120 blz., f. 14,50, J.N. Voorhoeve, Den Haag 1978.

Dit boekje geeft een schat van informatie over paragnosie, mantiek, spiritisme, magie, magnetisme em zijhjnen als drugs, yoga en transcendente meditatie, hypnose en akupunktuur. In 5 hoofdstukken worden deze verschijnselen uitvoerig beschreven. Daarna wordt gezocht naar een bijbels standpunt, gewezen op de gevolgen van okkultisme en op de hulp aan okkult belasten. Een boekje waaruit veel valt te leren. De beschrijving van de hulp in vier fasen lijkt mij te methodistisch. Bovendien heb ik de indruk dat de fasen elkaar overlappen. Een aparte dienst van Bevrijding kan ik zo niet uit de Bijbel voor de hedendaagse gemeente aflezen. Niettemin een boekje, dat zeer verhelderend werkt.

Drs I.N. Dekker, Mijn preekstoel een rolstoel. Prekenbundel, 115 blz., f. 12,90, Kok, Kampen, 1978.

Dit boekje laat zich alleen aankondigen. De schrijver is tijdens zijn studie in de theologie zo ziek geworden dat hij in een verpleeghuis moest worden opgenomen. Intussen heeft hij zijn studie voortgezet en zijn, ook kerkelijke, examens gedaan. Deze preken heeft hij in zijn ziekte geschreven. Ze werden in Goes, Kampen en andere plaatsen van het land voorgelezen. Nu zijn ze uitgekomen. Ieder kan ze ter hand nemen. De preken worden gekenmerkt door een toon van vertrouwen, een verwijzing naar genade van God in Christus. Men proeft dat de prediker het leed kent. Dat heeft niet het laatste woord.

Ds T. Harder, Werk-woord. Impressies en gedachten vanuit het industriepastoraat, nr 9 in de serie Pastorale Handreiking, 88 blz., f. 10,90, J.N. Voorhoeve, Den Haag, 1978.

In dit boekje zijn 18 vijfminuten-toespraken gebundeld die de auteur gehouden heeft voor de microfoon van de NCRV. Hij spreekt heel sterk vanuit de omgang als industriepastor met werknemers. Daarnaast treft men een referaat aan, dat voor chr. geref. academici werd gehouden: Een poging tot nieuw denken over arbeid. Het boekje ademt de geest van verzet tegen een prestatiemoraal en van het zoeken naar een nieuw arbeidsethos, van het goed recht van medezeggenschap van werknemers en van de oproep aan de kerk om zich voor de gewone werknemer met zijn problemen te interesseren. Er zit in dit boekje een appèl dat gehoord moet worden. Anderzijds zijn de hoofdstukken zo kort dat men juist waar men verdere informatie wil en kritische konfrontatie met nieuwe denkbeelden verwacht, niet verder wordt geholpen. Het komt mij voor dat er meer gezegd moest worden dan in dit boekje wordt gedaan. Een zin als ”Dat is de oeroude strijd van God om de mens, de menswording en de menselijkheid, de bevrijding van de mens niet tot macht, maar tot dienst”, lijkt me er een voorbeeld van dat eenzijdige formuleringen onjuiste indrukken wekken. Gaat het God om onze menswording? Het gaat God om de verlossing van de mens. De moderne gedachte van menswording gaat ervan uit dat de mens pas in het proces van het heil mens wordt. Hij was het kennelijk nog niet. Op dit punt ware kritischer taalgebruik nodig geweest. Mijn indruk wil ik zo samenvatten: Het werk-woord als opdracht rust, bijbels gezien op Gods belofte van heil. Voor dat laatste mag meer aandacht gevraagd worden.

Drs. Hans Pasveer, Werkloosheid is geen werk. Andere gedachten over arbeid, mens en samenleving. 128 blz., f 13,50, Zomer en Keuning, Wageningen 1977.

Dit boekje wekt de verwachting dat het over het probleem van de werkloosheid gaat. Dat is met name in het eerste deel -”Verkenning” (blz. 9-69) - het geval. Dat deel zou men de diagnose kunnen noemen. De therapie laat zien dat de auteur het verwacht van een heel andere opbouw van onze maatschappij (blz. 70-128). Hij meent dat er een volstrekt verkeerd arbeidsethos is (”prestatiemoraal”), en dat de produktiemiddelen in handen van de gemeenschap moeten komen. Arbeiderszelfbestuur is wel het minste wat nagestreefd moet worden. Verder zou er een gegarandeerd staatsinkomen voor iedere burger moeten zijn, zodat het werken veel meer een zaak van vrijwilligheid wordt. Wie met dit inkomen tevreden is, zou de gelegenheid hebben om niet te werken.

Men vindt in kort bestek het voorstel om de arbeid en de maatschappij heel anders op te zetten. Wij vragen ons af of men zulke ingrijpende zaken in nog geen 60 bladzijden zo gemakkelijk kan voorstellen. Er zit heel wat meer aan vast dan de schrijver laat vermoeden. Drs. J. Boersma, oud-minister van sociale zaken, doelt in zijn Woord Vooraf daarop ook, lijkt me. De tekening van de nood der werklozen in de eerste 70 bladzijden is schrijnend. Daarvoor opent het boekje de ogen. Naar onze mening is het collectivistisch-socialistisch antwoord dat de schrijver op die nood wil geven, niet dat waar het in onze maatschappij naar toe moet.

Ir J. van der Graaf, Delen of Helen? 291 blz., f. 44,50, gebonden, Kok, Kampen, 1978.

In dit boek beschrijft de auteur de geschiedenis van de Gereformeerde Bond, waarvan hij secretaris is. Het boek loopt van 1906 tot 1951. Het is keurug uitgegeven. De auteur heeft bij de beschrijving van de geschiedenis van de Gereformeerde Bond de band met de Hervormde Kerk niet vergeten. Vooral rond de invoering van de nieuwe Kerkorde komt die relatie breed aan de orde. Het valt te waarderen dat de auteur de spanning en verdrietelijkheden uit de geschiedenis van de Bond niet verzwegen heeft. Hij schrijft over conflicten en Problemen op een serene, tegelijk eerlijke manier. Telkens komt in de beschreven periode ook iets van het gewone leven in de kerk en van dat van de kerk in de wereld aan de orde.

Het boek is met veel foto’s verlucht. We gaan voorbij aan enkele kleine onjuistheden, waarop de auteur in een bepaald verband zelf reeds heeft geattendeerd. Ze zijn vooral te wijten aan verkeerd verstrekte gegevens bij het afstaan van de foto’s.

De lezer krijgt een interessant stukje geschiedenis van gereformeerd leven en denken binnen de Hervormde Kerk onder ogen. Het vraagteken blijft. Immers, men wilde zich niet afscheiden, maar heeft men ook helend gewerkt? Die vraag heeft de historieschrijver niet beantwoord. Ik begrijp de moeite om ook de laatste 25 jaar te beschrijven. Toch zou het met het oog op de vraag in de titel van belang zijn dat ook deze periode beschreven werd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen