Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Anthony Brummelkamp (3)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Anthony Brummelkamp (3)

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

IJ DE SCHAT VAN DE KERK (1811-1888)

Interne ruzie

In de Afscheiding waren twee richtingen. Men sprak van de "Geldersen" en de "Drentsen". Brummelkamp vertegenwoordigde de meer gematigde Gelderse richting. Deze stroming nam een ruimhartig standpunt in tegenover niet-afgescheidenen en legde in de prediking de nadruk op het aanbod van genade. Zijn felle tegenstander was ds. H. Joffers, die de Drentse richting vertegenwoordigde. De verhouding tussen de Drentsen en de Brummelkampianen was uiterst gespannen. Joffers kon ongemeen fel tegen Brummelkamp tekeer gaan. Op soms harde en felle kritiek van zijn opponent, bleef Brummelkamp vriendelijk en zachtmoedig. Meestal liet hij wat Joffers schreef, onbeantwoord. Als hij zich verdedigde, gebeurde dat hoffelijk, mild en goed geargumenteerd. Men was het over verschillende zaken oneens.

Brummelkamp kwam in 1847 met 20 Gemeenten en 15 predikanten buiten het verband te staan. Eerst in 1854 kwam het tot een hereniging. Bij die scheuring speelde vooral de ambtskleding van de voorgangers een rol. De Drenten hadden een voorkeur voor het ambtsgewaad van predikanten, zoals dat in de achttiende eeuw werd gedragen. Dus: kniekous, steek en bef, en de schoenen versierd met zilveren gespen. Men zag deze als kenteken van rechtzinnigheid. Over dat ambtskleed maakte men zelfs synodale bepalingen. Bij niet nakomen ervan dreigde schorsing zo niet erger. Streed men in de Hervormde Kerk over leervrijheid, in de Afgescheiden Kerk gebeurde dat over de kleervrijheid. Ds. Joffers en met hem meerdere voorgangers, lieten hun prediking in hoge mate beheersen door de uitverkiezing. Ze vonden Brummelkamp te ruim in het aanbod van genade. Soms was het: „of de menschen de genade zomaar konden aannemen, omdat God het beloofde." Hij moest, vonden de Drenten, in zijn preek meer bestraffen. Strenger de Wet prediken. "De donder van Sinaï moest dreunen door de preek, opdat de zondaar leert smeken om genade". Maar als Brummelkamp vanaf de kansel neerzag op de schare; als hij de moeders zag, afgemat door de dagelijkse beslommeringen, voelde hij meer behoefte om deze mensen te troosten dan te bestraffen. Ook de milde houding van Brummelkamp ten aanzien van hen die in de Ned. Herv. Kerk waren achtergebleven, keurde men af Later kreeg men er meer oog voor, dat deze gematigde houding van Brummelkamp niet betekende, dat deze in het wezen van de leer met de anderen verschilde. Hij was een overtuigd belijder van de Gereformeerde Confessie. Krachtig en met innerlijke overtuiging, propageerde hij op verschillende levensgebieden de gereformeerde beginselen. "Hij roemde in de verkiezende genade van God. Ook voor hem was de verlossing in Christus alleen het werk van Gods genade".

Maar tegelijk predikte hij een ruim Evangelie. Zoals gezegd, was in de beginjaren van de Afscheiding, de onderlinge verdeeldheid onder de broeders en zusters groot. Ze dachten van de richtingenstrijd af te zijn, maar zaten er midden in. Prof C Veenhof schreef daarover in zijn boek: "Prediking en verkiezing": "Zo was dus het resultaat van dertien jaar: wantrouwen, twist, verdachtmaking en verwijdering. Vijf breuken en zes afzonderlijke kerkengroepen, die elkaar in de Naam des Heeren soms verschrikkelijk te lijf gingen, ja, verdoemden". En ds. W.H. Gispen schreef: "In de eerste jaren scheen het, dat aan het scheiden en scheuren geen einde zou komen. De psalmen van Datheen, de doop lidmaatschap, vrijheid vragen, kerkorde, ambtsgewaad en nog veel meer, het waren dingen, waarover men het maar niet eens kon worden".

Het streven van Brummelkamp om de aanstaande predikanten een gedegen theologische opleiding te geven, resulteerde in 1854 in de oprichting van de Theologische School in Kampen. Met van Velzen, Helenius De Cock, (zoon van H. De Cock) en de Haan, werd ook Brummelkamp aan deze school Hoogleraar. Door zijn beminnelijke persoonlijkheid, zijn bezielende kracht en de kwaliteit van zijn doceren, heeft Brummelkamp een grote invloed gehad op zijn studenten. Bij zijn onderwijs in de uitlegging van de Heilige Schrift, gebruikte hij bij voorkeur de commen- taren van Calvijn. "Gegrepen door het levende spreken van de Schrift, zoals Calvijn hem had leren verstaan, had hij met de starre constructies en scholastieke leerwijze van de Drenten grote moeite".

In 1882 ging hij, tegelijk met S. van Velzen, met eervol emeritaat. Achtentwintig jaar was hij docent geweest. Het betekende overigens niet een volledige breuk met de Theologische School. Als zij er zin in hadden, mochten zij enige lessen blijven waarnemen.

Brummelkamp bleef geïnteresseerd in alles wat op het gebied van kerk en wetenschap, staat en maatschappij gebeurde. Ook bleef hij nog geruime tijd redacteur van het weekblad: „De Bazuin". Op 2 juni 1888 gunde zijn Zender hem de eeuwige rust.

Uitleiding

Ter uitleiding nog enkele bijzonderheden. De vrouw van Brummelkamp was Maria Wilhelmina de Moen. Uit het boek: "De Afgescheidenen van 1834 en hun nageslachf' heb ik kunnen opdiepen, dat zij vijf kinderen kregen: drie zonen en twee dochters. Eén zoon heette naar zijn vader Anthony. Hij was predikant-journalist en schreef een biografie over zijn vader. De andere zonen. Benjamin en Johannes, waren eveneens predikant. Benjamin is al jong overleden en Johannes keerde later naar de Ned. Herv. Kerk terug. De twee dochters kwamen in een pastorie terecht. De ene was gehuwd met ds. H.W.J. van Baaien, de andere met de bekende ds. Jan van Andel. Brummelkamp was echt een persoonlijkheid. Hij straalde wat uit. Was spontaan vlug van oordeel, snel van handelen. Een blijmoedig gelovige, met een brede blik en een warm hart. Tegenover andersdenkenden bleef hij vriendelijk en mild. Maar tegelijkertijd stond hij, als dat nodig was, op zijn stuk. Zijn innerlijke overtuiging van de Waarheid beleefde hij in de praktijk. Zijn invloed is groot geweest.

"Brummelkamp was één dier mannen, die in het begin van de negentiende eeuw verwaardigd werden over de Revolutie heen, te grijpen naar de onveranderlijke waarheden der Reformatie en deze aan het volgende geslacht over te leveren". (H. Bouwman in de Chr. Ene. Uitgave 1925). Wat zijn uiterlijke verschijning betreft wordt hij omschreven als "fier van gestalte", die zich met "lichte tred" voortbewoog. A. Pierson omschreef het in zijn: "Oudere tijdgenoten" aldus: "Hoe menig profiel zie ik, wanneer mijn oog langs die rij blijft gaan: het blijmoedig gelaat, het tintelend oog, het rechtopstaande haar van Brummelkamp, de kloeke toon van diens stem getuigde hoe gelukkig hij zich gevoelde in zijne "afscheiding" van de kerk veler verwarring en verwikkelingen". Boeken heeft

Brummelkamp niet geschreven. Zijn schriftelijke nalatenschap beperkt zich tot een groot aantal redevoeringen, vlugschriften en artikelen in "De Bazuin". B. Wielinga schreef in zijn boek "De reformaüe van '34":

"Brummelkamp, de liefelijkste en beminnelijkste van de afgescheiden voorgangers, is een voorbeeld, dat de zachtmoedigheid des waren Christens niet weerhoudt ongehoorzaam te zijn aan de menschen, wanneer dezen zelven ongehoorzaam zijn aan den Koning der Kerk". En bij zijn graf sprak ds. Gispen: "Een tijd was er, waarin men vroeg: voor of tegen Brummelkamp? Sommigen riepen: Neen, neen, tegen!Anderen riepen luide: Brummelkamp! Brummelkamp! Die tijd is voorbij. Nu is er geen gemeente in ons vaderland, die Brummelkamp niet hoogacht. Allen danken voor de gave, die de Heere ons in Brummelkamp geschonken heeft". Ter nagedachtenis aan Brummelkamp is in Kampen een straat naar hem genoemd. Maar wie in Kampen door de Brummelkampstraat loopt of rijdt, zal aan hem terugdenken?

H. Hartman, Ridderkerk

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 maart 2005

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's

Anthony Brummelkamp (3)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 maart 2005

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's