,,Op Goede Vrijdag is ons Pascha voor ons geslacht''

Hij is net terug van een vierdaagse reis naar Londen. Vermoeid en vol van indrukken. Met zijn echtgenote bezocht hij de hoogtepunten van de city. Met als climax het graf van Charles Haddon Spurgeon, de man op wie hij promoveerde. „Ik houd er niet van om de doden toe te spreken, maar daar kon ik het toch niet laten om zacht te fluisteren: Dear friend." Ook het bezoek aan Spurgeons Tabernacle verfriste zijn ziel. Het kerkgebouw, dat in de Tweede Wereldoorlog grotendeels werd verwoest en in afgeslankte vorm is herbouwd, was jaren een monument van zowel het rijke verleden als het treurige heden. De diensten werden door slechts enkele tientallen bezocht. Maar de laatste jaren is een opleving waarneembaar. Zelfs de doordeweekse samenkomsten trekken enkele honderden bezoekers, voornamelijk jonge mensen. Het heeft dr. CA. van der Sluijs gesterkt in zijn eigen taak en roeping: de verkondiging van het Evangelie in de havenstad Rotterdam. De boodschap van verzoening door voldoening, verworven door Gods Zoon op de kruisheuvel Golgotha. Het grote heilsfeit dat deze dagen weer wordt herdacht.

Pasen der kruisiging
De hervormde predikant betwijfelt of Goede Vrijdag ondergewaardeerd is. „De morgendienst op de paaszondag is dè dienst die beide dagen dient te stempelen. Die gedachte heeft heel oude wortels. De vroege kerk vierde Goede Vrijdag als een paasdag. Men kende het Pasen der kruisiging en het Pasen der opstanding. Op het Pasen der kruisiging stond in de prediking centraal: Ons Pascha is voor ons geslacht. Dat is volledig in de lijn van Paulus, die sterven en opstanding nooit van elkaar scheidt. Beide worden als eenheid ook betekend en verzegeld in de heilige doop. Met Christus begraven en opgewekt, dat is één greep. Dat moeten we altijd bedenken als wordt gezegd dat Pasen voor de oude kerk de grote kerkelijke feestdag was. Onder dat Pasen viel tegelijk Goede Vrijdag. Die machtige zaak zie ik ook in onze traditie wel gehonoreerd. Al gaan we dan op Goede Vrijdag maar één keer naar de kerk, daarmee is de betekenis ervan niet minder. Deze dienst is onlosmakelijk verbonden met de paaszondag die erop volgt. We onderhouden niet allerlei aparte dagen. Wat dat betreft heeft de Reformatie zuiverend gewerkt. Voor ons is de zondag de dag des Heeren. Andere dagen mogen een apart karakter hebben, maar niet op een roomse wijze."

Sanering
Blijft staan dat we weleen nabetrachting op het Paasfeest houden, maar op de grote verzoendag voor Gods Kerk gewoon naar ons werk gaan.
„De tweede feestdagen beschouw ik persoonlijk als een ongewenste woekering, een rooms uitvloeisel. Ik preek dan wel, omdat ik het een voorrecht vind dat ik preken mag. Maar als ik zie hoe deze dagen er in de gemeenten bij hangen, althans in de hervormd-gereformeerde gemeenten, dan geef ik er niet zo veel voor. Een select groepje komt naar de kerk, de gemeente als geheel laat het afweten."
Liever de tweede paasdag afgeschaft en van Goede Vrijdag een christelijke feestdag gemaakt?
„Dat zou een bijbelse sanering zijn ja. Maar ik heb te veel van de Reformatie in m'n bloed, om te strijden voor Goede Vrijdag als een aparte kerkelijke feestdag. Veel belangrijker vind ik, dat dit heilsfeit weer in het Hcht komt te staan van de Heilige Schrift. Het blijft te veel bij een sentimenteel gekleurde overdenking van het lijden en sterven van de Heere Jezus, omdat de verzoening door voldoening nauwelijks meer beleefd wordt. Te mogen weten dat mijn zonden verzoend zijn, door Zijn offer. En dat mijn schuld is bedekt voor Zijn aangezicht."

Puriteinse accenten
„Dat is de grootheid van Goede Vrijdag. Mijn Meester heeft voor mij betaald en ik mag weten vrij te zijn. Hoe kun je Pasen vieren als je niet weet het eigendom des Heeren te zijn, gekocht met Zijn bloed? Daarin laat ik graag puriteinse accenten vallen. Het gaat om de wezenlijke zaken, niet om de vormgeving van een bepaalde dag. Gij onderhoudt dagen en maanden, zegt de profeet, maar het wezen werd gemist. Zo wordt onder ons de kern van Goede Vrijdag nauwelijks meer verstaan. Je komt weinig heilszekerheid tegen, weinig heilsvreugde, weinig origineel, sprankelend leven vanuit de verborgen omgang met de Heere. Voor een belangrijk deel is dat een gevolg van de prediking. De heilsfeiten worden verdrongen door de nadruk op antropologische zaken. Kenmerken die een mens de gelegenheid geven iets te worden. Terwijl een zondaar voor het aangezicht van God in Christus Jezus moet sterven. Om dan ook in Christus op te staan, tot een nieuw leven. Die twee-eenheid heeft de oude christenheid gezien. Tweeërlei Pasen!"

Dordt
„Ook bij Dordt vind je dat. De leer van de wedergeboorte staat daar nog volledig in het kader van de verzoening, de rechtvaardiging van de goddeloze. Wij hebben die van elkaar losgemaakt. Dan wordt zelfs de prediking op Goede Vrijdag een uiteenzetting over hoe een mens bekeerd moet worden. Het unieke van de Reformatie was dat het objectieve van het heil weer werd verkondigd. Daaruit kwam het subjectieve, het bevindelijke vanzelf voort. Dat is de enig juiste volgorde. In de gereformeerde gezindte zijn we niet sterk in de prediking van de heilsfeiten, vanwege de beduchtheid voor voorwerpelijkheid. Te weinig wordt beseft dat het subjectieve heil rust op het objectieve heilsfeit. Daarin zouden we wel wat meer van de Reformatoren mogen hebben. Laten we op Goede Vrijdag in ieder geval de kans waarnemen. en dan werkelijk het objectieve heil preken. Per se over Golgotha. De machtige verkondiging dat Christus alles hééft volbracht, dat de dood is overwonnen. En niet, zoals ik eens meegemaakt heb, over de moordenaar aan het kruis. Dat vind ik verschrikkelijk."

Spurgeon
De eeuwen door zijn er christenen geweest die de Goede Vrijdag in vasten, gebeden meditatie hebben doorgebracht, om zo het lijden van Christus te betrachten. Zouden wij ook daar wat meer van mogen hebben?
„Misschien, misschien... Ik ben beducht voor methodisme annex wetticisme. Het gaat om de inhoud. Wanneer de prediking van Goede Vrijdag ons raakt, zal dat zeker leiden tot persoonlijke overdenking van Christus' kruisdood. Maar of dat nu met vasten en methodistische vormen gepaard moet gaan..." Daarin legt u de accenten wat minder puriteins?
,Ja, misschien dat ik in dat opzicht te veel ben beïnvloed door mister Spurgeon. Spurgeon hield van de prediking en theologie van de puriteinen, maar hun strakke levensvormen deelde hij niet. Hij kon genieten van een goede maaltijd en een fijne sigaar. Daarmee wil ik de ascese zoals die vroeger in de kloosters is beoefend, niet zonder meer veroordelen. Te midden van een woeste, onbeschaafde samenleving hebben monniken en kluizenaars het christendom op een heel bijzondere wijze vorm gegeven. Dat was nodig om het christendom te laten doorwerken in het Europa van toen... ...Als ik nu de toepassing maak van m'n eigen verhaal, moet ik vaststellen dat het ontkerstende Europa weer vol barbarij is. Dus zouden we wellicht opnieuw door een leven in vasten en onthouding... Tja... Ik ben er zelf nog niet aan toe."

Geen onderscheid
Terug naar het wezen, mag een onderscheid worden gemaakt tussen Christus' lichamelijk lijden en Zijn zielelijden?
„Zeker niet. De scheiding van lichaam en ziel is van Grieksheidense oorsprong. Ik vind het een machtige greep van de Heidelberger Catechismus, dat het antwoord op de vraag naar de enige troost begint met de woorden: "Dat ik met lichaam en ziel..." Zeker voor die tijd was dat buitengewoon, want zelfs de reformatoren zagen het lichaam als ondergeschikt aan de ziel. De Bijbel kent dat onderscheid niet. Daarom mogen we ook geen onderscheid maken tussen het lichamelijke lijden van de Heere Jezus en Zijn zielelijden. Hij heeft druppels bloed gezweten. Medici bevestigen dat in zeer uitzonderlijke gevallen de poriën van de huid door angst zo ver opgengetrokken kunnen worden, dat het bloed erdoorheen komt. Daarin zien we hoe Christus' zielelijden zijn lichamelijk lijden heeft bepaald. Zeer beducht moeten we zijn voor het gevaar dat we het lichamelijk lijden van de Heere Jezus op zichzelf gaan beschouwen. Hoe vreselijk de kruisdood ook was, dan kunnen we ons vandaag nog wel afschuwelijker folteringen voorstellen."

Mysterie
„Het wezen van Christus' lijden lag niet in de kruisiging. Die ondergingen de beide moordenaars naast hem ook. Het unieke van Zijn lijden is, dat Hij de toorn van God, de wraak van God heeft ondergaan. Ik vrees weleens dat dat voor ons clichés zijn geworden. Wat weten wij er persoonlijk van?

Bij ons bezoek aan Londen kwamen we langs Westminster Chapel, waar Lloyd Jones dertig jaar gestaan heeft. Ik hoor hem nóg zeggen, op een conferentie: „Broeders, de crisis van onze moderne tijd is, dat we niet meer weten dat God heilig is. The Holy One." Wanneer je niet meer wordt beroerd door de heiligheid van God, die de zonde niet kan dulden, de zonde waardoor zijn heiligheid wordt vertolkt in toorn en wraak, hoe zul je dan ooit ontroerd worden door Zijn liefde? Die twee gaan samen. Het wonder van Goede Vrijdag is dat Gods toorn over onze zonden zich richt en concentreert op Christus. Dat deed de Zaligmaker uitroepen in Gethsémané: 'Indien het mogelijk is, laat deze drinkbeker aan mij voorbijgaan...' Al de zonden van Zijn kerk zijn op Hem gelegd. En nu moet ik stoppen. Halt houden voor het heilige der heiligen. Het blijft een mysterie. De verborgenheid der godzaligheid is te groot om te bespreken. Die laat zich slechts aanbidden en bezingen, in een loflied op het kruis."

Littekenen
Hoe verhoudt dat kruis zich tot het kruis van de christen?
„Als het om de rechtvaardiging gaat, is het kruis van Christus uniek. Eens en voorgoed heeft hij plaatsvervangend de schuld voor al de Zijnen gedragen. Het kruisdragen van een christen voltrekt zich binnen het kader van de heiliging. Daarin wordt Christus' kruisdood in ons gerealiseerd en worden wij aan Hem gelijkvormig. Mèt Hem gekruisigd. Dat is nogal wat. Luther heeft gezegd: 'De christen is een tweede Christus.' Laat dat alsjeblieft waar zijn in ons leven. Zo alleen zijn we levende getuigen. Paulus kon zeggen: 'Niemand doe mij moeite aan, want ik draag de httekenen van de Heere Jezus in mijn lichaam.' Daar waren littekenen bij in de letterlijke betekenis van het woord, als gevolg van geseling, maar ook littekenen in figuurlijke zin. Net zomin als ik een scheiding wil maken tussen lichaam en ziel, wil ik een scheiding maken tussen letterlijk en figuurlijk. De littekenen waarover de apostel spreekt, verenigen alle vormen van lijden: hchamelijk, psychisch, maatschappelijk. Dat lijden om Christus' wil is er alle eeuwen geweest. Het is een van de ingrediënten van het echte christen-zijn. In de ene tijd is de verdrukking openlijk, in andere tijden meer subtiel, maar daarom niet minder. Het zou weleens kunnen zijn, dat je er in de kerk nog meer mee te maken krijgt dan in de wereld. Zoals ook Christus meer heeft geleden onder schriftgeleerden en farizeeën, dan onder de Romeinen."

Kruisdragen
„Wie echt Christus volgt, lijdt! In kerk en maatschappij. Laatst vertelde een jonge vrouw me dat ze als verpleegster had gesolliciteerd in verschillende ziekenhuizen. Door haar brede ervaring kwam ze overal in aanmerking. Tot ze antwoord gaf op dat ene vraagje. 'Wat vindt u van euthanasie?' Met haar besliste afwijzing zette ze zich overal buitenspel. Daarin zie je heel concreet iets van het lijden om Christus' wiL Als je onvoorwaardelijk voor Zijn Naam uitkomt, kun je gelittekend worden. Op allerlei manieren. Dan zal blijken of we genoeg hebben aan het woord van Christus: 'Wie achter Mij wil komen, die verloochene zichzelf, en neme zijn kruis op en volge Mij.' Maar dat zal ik wel als Evangelie moeten brengen en niet als een wet op moeten leggen. Anders ben ik de oorzaak van de littekenen en niet Christus."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen