HET TEGOED VAN MISKOTTE

Dit boek is een samenwerkingsproject van een negental predikanten én twee niet-predikanten uit de kringen van de Geref. Bond en de Chr. Geref. Kerken. Op 25 januari j.l. vond aan de Theologische Universiteit Apeldoorn de presentatie ervan plaats. De titel geeft aan dat de hervormde theoloog K.H. Miskotte (1894–1976) centraal staat. Hij was Ned. Herv. predikant en later kerkelijk hoogleraar in Leiden, en behoorde tot de door Karl Barth geïnspireerde theologen. Waarom dan een bundel aan hem gewijd uit ‘bevindelijk-gereformeerde’ hoek?

Allereerst is het zó, dat Miskotte in de jaren dertig van de vorige eeuw enkele artikelen over Afscheiding en Doleantie heeft geschreven, waaruit duidelijk blijkt waar hij verwantschap mee had. Zijn sympathie lag niet bij Abraham Kuyper met diens organisatie van een confessioneel-gereformeerde zuil: kerk, politieke partij en universiteit. Daarentegen voelde Miskotte wel verbondenheid met de Afscheiding, met haar nadruk op de soevereiniteit van de genade, en de beleving daarvan. Wie Miskotte’s dagboeken uit diezelfde tijd opslaat, komt het verschil in de waardering van kerkdiensten op verschillende plaatsen tegen. Bij een gereformeerd predikant ergert het hem, dat in het gebed de HERE als het ware voorgeschreven wordt hoe Hij moet handelen. Na het bezoeken van een bevindelijk-gereformeerde dienst noteert hij echter meer dan eens, dat hij en zijn vrouw diep geraakt werden, en onder het beslag van de gehoorde boodschap naar huis gingen.

Maar het is niet alleen zo, dat Miskotte werd aangetrokken door een prediking van anderen, waarin het menselijk hart werd ‘verklaard’, hij deed het zelf óók. De ‘bevinding’ is in Miskotte’s eigen prediking ook altijd present. Mr. H.M. Oevermans, werkzaam aan de Chr. Hogeschool Ede en ouderling van de Chr.Geref. Kerk te Bennekom, heeft het eerste artikel in de bundel voor zijn rekening genomen. De titel ervan spreekt voor zichzelf: ‘Miskotte als gids in een belevingscultuur’. Het woord ‘belevingscultuur’ is van onze tijd, en typeert onze tijd, met zijn wending vàn het ‘hoofd’ naar het ‘hart’. Soms zoeken mensen alleen nog maar de directe ervaring. Denken is in diskrediet geraakt, óók in de kerk. Oevermans laat zien, dat Miskotte de cultuur van zijn tijd peilde, en dat de manier waarop hij in zijn cultuur stond ons vandaag kan helpen om niet onder te gaan in een beleving, waarin we God en zijn Woord kwijt zijn. Vandaar het woord ‘tegoed’ in de titel.

Miskotte sprak zelf wel van het ‘tegoed’ van het Oude Testament. Drs. H.M. van der Vegt schrijft daarover in deze bundel: in het Oude Testament komen de terreinen van bijvoorbeeld seksualiteit en politiek aan de orde. Het bijbelboek Ruth laat zien hoe God het leven van mensen leidt, en Job laat zien welke diepe levensvragen kunnen opkomen. Ik wijs ook op de bijdrage van drs. M. van Campen over Miskotte en het gebed.

Er is ook reden kritische vragen aan Miskotte te stellen vanuit de gereformeerde theologie. Dat gebeurt hier ook, maar dan zó dat de auteurs zich kwetsbaar opstellen. Met schieten vanuit gesloten bastions komen we niet verder.

n.a.v. W. Dekker e.a. (red.), Het tegoed van K.H. Miskotte. De actuele betekenis van zijn denken voor de gereformeerde theologie. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2006, 270 blz., €19,90

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen