Ongezouten of met zout besprengd

De reacties op dit incident waren over het algemeen afkeurend, al viel mij op dat de toon in sommige gevallen milder was dan het geval zou zijn geweest bij een incident dat te herleiden was naar de rechterzijde van het politieke spectrum. De meeste reacties waren echter overduidelijk: van andermans spullen blijf je af. Het gaat mij in dit artikel niet om een politieke duiding van dit incident en ik waag mij al helemaal niet aan een analyse van de opkomst van Forum voor Democratie in de opiniepeilingen. Ik wil in dit artikel stilstaan bij een uitspraak van een SP-politicus. Hij zei, toen hem om een reactie op de bekladding van de woning van Baudet gevraagd werd, het volgende: “Je moet iemand met woorden inmaken, dat is de kunst”.

Bestrijden of inmaken

Ik heb een tijdlang over de woorden van deze SP-politicus nagedacht. Iemand met woorden inmaken. Het lijkt alsof er geen speld tussen te krijgen is. Politici bestrijden elkaar niet met vuisten, maar met woorden. Wij zien gelukkig geen beelden van politici die elkaar aanvliegen of elkaar met meubilair te lijf gaan. Een politicus betreedt de politieke arena met het zwaard van het woord. Er zit naar mijn gevoel echter een verschil tussen iemand met woorden bestrijden en iemand met woorden inmaken.

Iemand met woorden inmaken klinkt als iemand met woorden vloeren. Het is goed als politici met elkaar debatteren en dit debat mag gevoerd worden op het scherp van de snede. Er kan echter een sfeer ontstaan waarin het debat alleen nog maar om het debat gevoerd wordt. Het debat is dan niet langer een botsing van standpunten, maar een boksring om de ander – liefst voor een draaiende camera – te vloeren.

Een les voor de kerk

Ik denk dat de kerk veel kan leren van het onderscheid tussen iemand met woorden bestrijden en iemand met woorden inmaken. De kerk is geen democratie. De kerk is evenmin de plaats waar de meeste stemmen gelden. Het woord ‘kerk’ komt van het Griekse woord kuriake: wat van de Heere is. Hij moet het voor het zeggen hebben in de kerk. De kerkenraad is overigens ook geen parlement waarin de verschillende flanken van de gemeente hun vertegenwoordigers gekozen hebben om hun belangen te behartigen. De kerkenraad verzandt in zulke gevallen in ongeestelijke kerkpolitiek. Een kerkenraadslid zit in de kerkenraad om de gemeente te dienen en niet om zijn electoraat te bedienen.

Het gaat mij om iets anders. Hoe gaan wij met elkaar om in de gemeente? Hoe communiceren wij met elkaar in de kerk? Het Radicaal Anarchistisch Feministisch Front was het oneens met Baudet en bekladde zijn woning. Ik denk dat er binnen kerk en gemeente andere mores zijn, al schrik je soms wat je in een onder ons bekend landelijk dagblad hierover kunt tegenkomen. Het is de vraag of wij in de kerk goed met elkaar (en met onderlinge meningsverschillen) om kunnen gaan. Het is immers heel verleidelijk om geen inhoudelijk gesprek te voeren, maar de ander in te maken. Een predikant kan in deze valkuil trappen als hij maandagmorgen een mail van een gemeentelid krijgt die in ongezouten bewoordingen laat weten dat hij het niet met de prediking eens is. Hij gaat achter zijn scherm zitten en brengt zijn theologische wapenarsenaal in stelling om zijn belager in te maken. Ik denk dat zowel de mail van het gemeentelid als het antwoord van de predikant van een ongeestelijke ‘inmaakcultuur’ getuigen.

Een politicus betreedt de politieke arena met het zwaard van het woord.

Er heerst soms ook een ‘inmaakcultuur’ in kerkenraden. Iedere kerkenraadsvergadering wordt voorafgegaan door een periode waarin de spanning opgebouwd wordt. Er wordt geruzied over de agenda. De messen worden geslepen. Coalities worden gesloten. De ouderlingen tegen de diakenen. De kerkenraad tegen de kerkvoogdij. Iedereen gaat met een steen op zijn maag naar de vergadering, maar niemand is bereid om naar de ander te luisteren. Als A iets zegt, is B het er per definitie niet mee eens. Mogen er geen meningsverschillen zijn? Moet ik het altijd met de ander eens zijn? Nee! Een kerkenraad is geen koekoek éénzang. Het is soms nodig om de ander met woorden te bestrijden, maar dat is nog iets anders dan de ander met woorden in te maken. Ik denk nog een keer aan de uitspraak van die SP-politicus: “Je moet iemand met woorden inmaken, dat is de kunst”. Ik wil het anders onder woorden brengen in dit artikel: De ander met woorden inmaken is geen kunst. Het is niet moeilijk om verbaal uit te halen. Het is geen kunst om de ander te vloeren. Het is een kunst om echt naar de ander te luisteren en met de ander te spreken met de intentie om er met elkaar uit te komen.

De gezindheid van Christus

Het is overigens van groot belang om in kerk, gemeente en kerkenraad in te zien dat dit geen kunst is die wij onszelf aan kunnen leren. Er leeft diep in ons hart de zondige intuïtie om uit te halen als de ander op mijn tenen gaat staan (of als ik denk dat de ander op mijn tenen gestaan heeft). Het is evenmin een kunst die wij tijdens een cursus onder de knie kunnen krijgen. Het is geen vrucht die bloeit op onze akker. Ik moet denken aan de voetwassing van Jezus. Hij zei: “Ik heb u een voorbeeld gegeven”. Wij kunnen dit voorbeeld echter pas navolgen als wij eerst als zondaar aan Zijn voeten terecht gekomen zijn. Wij kunnen Zijn kruis pas op ons nemen en in ootmoed en nederigheid achter Hem aandragen als wij eerst aan de voet van het kruis zijn uitgekomen. Hij werkt door Zijn Geest de bereidheid in het hart om de ander niet ongezouten de waarheid te zeggen, maar om onze woorden met zout te besprengen.

Rouveen, ds. D.J. Diepenbroek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen