Kinderen naar het Avondmaal?

Zullen in het vervolg kinderen mogen deelnemen aan het Avondmaal en zal dan de toelating tot het Heilig Avondmaal losgemaakt worden van de openbare geloofsbelijdenis? Over deze vraag ging het in de februari-zitting van de generale synode. Dat er reeds gemeenten zijn waar men de kinderen tot het Avondmaal toelaat werd als een gewoon feit aanvaard, terwijl het toch duidelijk in de desbetreffende ordinantie van de kerkorde staat dat alleen belijdende leden kunnen worden toegelaten. Maar daar let tegenwoordig niemand meer op. We gaan eerst experimenteren en daarna de kerkorde wijzigen. Maar goed, breedvoerig is gesproken over de hierboven genoemde vraag en tot een beslissing is het nog niet gekomen. Wel zal het rapport dat door een commissie voor de synode was samengesteld, nadat het in verband met de besprekingen in de synode aangepast en gewijzigd is, aan de kerk worden voorgelegd, zodat het door kerkeraden en classicale vergaderingen kan worden besproken.

Men had in de synode overigens nogal wat vragen. En hoewel men kon opmerken dat er veel voorstanders waren van de kindercommunie, zoals men de Avondmaalsviering van kinderen meestal noemt, bleek er toch nog wel grote aarzeling te bestaan om tot beslissingen te komen. Immers, men maakt hier de belijdenis los van de Avondmaalsviering. En is dat nu juist niet jarenlang, eeuwenlang, nauw met elkaar verbonden geweest: belijdenis en Avondmaal? Zeker, men stelt dan dat Calvijn en andere reformatoren de leeftijd waarop men belijdenis kon doen erg laag gesteld hebben. Voor Calvijn moet dat tien jaar zijn geweest, in ons land werd deze leeftijd op ongeveer veertien jaar gesteld. Maar het is wel heel duidelijk dat de reformatoren kinderen van die leeftijd alleen tot het Avondmaal hebben toegelaten na afgelegde geloofsbelijdenis. En een uitvoerige catechese ging daaraan vooraf. Calvijn pleit dan ook in zijn Institutie voor een onderwijzing die er op gericht is dat „de kinderen of de aankomende jongelieden re-

kenschap zouden afleggen van hun geloof". Dit wordt ook duidelijk in dit rapport gesteld: zonder catechese was er in de reformatorische tijd geen toegang tot het Heilig Avondmaal. Daarom verschijnen er in de zestiende eeuw ook verschillende catechisatieboekjes voor de jeugd. Denk maar aan onze Heidelbergse Catechismus en ook aan de catechismus van Calvijn en anderen. Het gaat daarbij vooral om het onderwijs aan de kinderen. Calvijn heeft een formulier met vragen en antwoorden ontworpen, die de kinderen gesteld werden bij het onderzoek naar het ware en zuivere geloof. In een bijlage bij het rapport aan de synode wordt dan nog het volgende gesteld:

„Wat de leeftijd betreft voor de toelating tot het avondmaal, wordt in de kerkorde van Micron de leeftijd van veertien jaar genoemd. Ook in Nederland zal deze leeftijd hebben gegolden, gezien de klacht in de acta van meerdere vergaderingen in de zestiende eeuw, dat de jongeren van vijftien en zestien jaar na hun geloofsbelijdenis niet aan het avondmaal verschijnen.

Calvijn noemt de leeftijd van tien jaar voor een kind om zich aan te bieden om belijdenis des geloofs af te leggen.

In Straatsburg gingen de kinderen op vijfen zesjarige leeftijd, in Lausanne en Genève op zes-en zevenjarige leeftijd naar school. Men neemt aan dat hun geloofsbelijdenis te Genève op ongeveer elfjarige leeftijd plaats vond.

In de bronnen wordt er wel een onderscheid gemaakt tussen de volwassenen en de kinderen. Degene, die toegelaten werd, moet wat de leeftijd betreft, in staat zijn naar de betekenis van het avondmaal te vragen.

De catechese werd voltooid met ondervraging en geloofsbelijdenis. In de verschillende kerkorden zijn de voorschriften terzake neergelegd. Zo zijn in Genève regels gegeven voor dagen en uren, waarop catechisatie moest worden gegeven. Op de plichten van de ouders dienaangaande werd gewezen. Het kind werd niet geacht voor zijn toelating tot het avondmaal het gehele leerboek uit het hoofd te kennen. Hij moest „plechtiglijk de samenvatting van de inhoud opzeggen en zo legt hij een belijdenis van zijn christen-zijn af in tegenwoordigheid der kerk, als gevolg waarvan hij zal kunnen worden toegelaten tot het heilig avondmaal".

Deze handeling wordt in het Duitse taalgebied Konfirmation genoemd, in het Frans Profession en krijgt in het Nederlands de naam geloofsbelijdenis." —

Hoe het ook zij, het is wel duidelijk dat de kinderen alleen werden toegelaten tot de viering van het Heilig Avondmaal wanneer ze geloofsbelijdenis hadden afgelegd na een gedegen catechese. Het is niet voor niets geweest dat men later in de praktijk tot de conclusie kwam dat deze geloofsbelijdenis beter kon worden afgelegd wanneer men meer volwassen was, omdat men dan immers ook meer uit volle overtuiging belijdenis van zijn geloof kon afleggen. Laten we maar eens denken aan de zelfbeproeving, die aan het vieren van het Heilig Avondmaal dient vooraf te gaan. Ds. P. J. Droogers van Wilnis wees daar ook op toen deze zaak aan de orde kwam in de synode. Hoe staat dat met die zelfbeproeving bij de kinderen? En kunnen zij het lichaam des Heeren „onderscheiden" waar Paulus ook op wijst. En laten we toch niet vergeten dat het Woord en de verkondiging daarvan het eerste is. De sacramenten komen bij de verkondiging van het Woord. En laat men toch niet denken dat alles maar automatisch toegaat en dat iemand die gedoopt is zonder meer aan het Avondmaal kan gaan. Het heil moet immers door de Heilige Geest toegepast worden aan de harten en het moet subjectief yerwerkt worden. De Doop is toch niet-een soort „ingegoten genade", het is er een teken van, een zegel van de beloften Gods in Christus Jezus.

Ook anderen waren tegen de toelating tot het Heilig Avondmaal zonder geloofsbelijdenis en voorafgaande catechese. Ds. Huizing van Spijkenisse wees er op dat men niet te gering moest denken over de openbare geloofsbelijdenis. En anderen vroegen zich af wat die geloofsbelijdenis dan nog betekende wanneer men ze losmaakte van de viering van het Avondmaal. En zouden er niet steeds minder deze geloofsbelijdenis gaan afleggen? En hoe moest het dan met het stemrecht? Verder kwamen de vragen: hoe staan de kinderen daar nu tegenover? Zijn er wel veel kinderen die ernaar vragen? En houdt het geen verband met het feit dat men het de kinderen gaat „aanpraten". Duidelijk werd trouwens gesteld dat de vraag naar de kindercommunie een vraag was van de oecumene. Daar worden immers deze vragen naar voren gebracht. Trouwens, verstaat men eigenlijk wel de betekenis van de sacramenten in het algemeen wanneer men zo op kindercommunie aandringt en dat van het Avondmaal in het bijzonder. Begrijpt men eigenlijk wel waar het om gaat? Om de verkondiging van de dood des Heeren. En om de versterking van het geloof.

Het aantal catechisanten die zich voorbereiden op de belijdenis des geloofs is schrikbarend teruggelopen, vooral in die gemeenten waar men nu zo druk is over kindercommunie. Trouwens men schrikt ervan wanneer men hoort van het geringe aantal catechisanten in die gemeenten. Moet men dan nu maar het Avondmaal openstellen zonder catechese, zonder dat men weet wat men gelooft, zonder dat men het lichaam des Heeren kan onderscheiden? Zeker, men zegt wel dat de kinderen moeten beloven de catechese te volgen, maar wat komt daarvan in onze tijd terecht?

Er zijn trouwens passages in het rapport dat op de synodetafel lag — ds. Huizing wees daar ook nog op — waaruit blijkt dat men eigenlijk niet begrijpt de schroom in hervormd gereformeerde kring om aan het Avondmaal deel te nemen. In het algemeen de schroom van hen die zich als een verloren zondaar hebben leren kennen en die het te groot vinden en het schier niet geloven kunnen dat de Heere hen in genade zou aannemen. Dat heeft niets te maken met intellectualisme. Integendeel, hier is juist het hart van de mens bij betrokken. Het is een heilig sacrament. En in de viering ervan hebben we ook nodig dat de Heilige Geest het ons doet verstaan. Mogen wij kinderen die nog onderwezen moeten worden in de weg des Heeren en die evenzeer het werk van de Heilige Geest nodig hebben als de ouderen tot het Avondmaal toelaten? We menen dat we met deze kindercommunie op de verkeerde weg zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen