HET TROOSTBOEK VAN DE KERK

Nog steeds vormt de catechismus principieel de ruggengraat van de Woordbediening op zondagmiddag. In sommige gemeenten lijkt het wél een hele kunst om met regelmaat deze prediking ter hand te nemen. Nu is dat geen nieuws: in onderstaand boek staat op blz. 159 te lezen dat het ‘heel wat moeite kostte om de catechismusdienst in te voeren. Veel predikanten waren er niet toe te bewegen. Het aantal kerkgangers was gering’. Dat laatste geldt helaas ook in 2006; ik ga er maar van uit dat de predikanten er nu wel toe te bewegen zijn, maar dat ze nogal eens met tegenwind te maken hebben. Catechismuspreken staan dan — geheel ten onrechte — voor dor en saai.

Vergis ik mij als ik zeg dat de oorsprong van deze diensten en van de prediking ervan lang niet altijd meer helder zijn? Dan is het goed om dit boek te lezen. En misschien kunnen de predikanten er met regelmaat iets van in hun zondagmid- dagpreken kwijt. Een keur van deskundigen (zo mag men de auteurs toch wel noemen, ze leggen er inhoudelijk getuigenis van af) heeft de handen ineengeslagen. Het resultaat mag er zijn: de HC en haar achtergrond van verschillende kanten toegelicht en ‘ingekleurd’. Dat frist de kennis op.

Om te beginnen doet mevr. Boerke dat met haar schets van de reformatie in Duitsland. We komen bij Luther en zijn geestelijke ontwikkeling en omkeer in Wittenberg, lezen iets van zijn geschriften (waaronder zijn catechismi) en komen bij de opkomst van het calvinisme in Duitsland. Daarna krijgt Verboom het woord. Hij schetst de totstandkoming van de HC, onder invloed van Frederik III, keurvorst van de Palts, die zich geestelijk meer en meer thuis ging voelen bij de calvijnse reformatie. In Heidelberg wordt werk gemaakt van de drieslag gezin, school, kerk (blz. 59 e.v.) — een ‘drievoudig snoer’ dat onder ons vaak onder spanning staat, maar dat van groot belang is voor de geestelijke opvoeding en verwerking van Gods verbond en woorden. Mevr. Boerke laat iets zien van de mensen achter de HC. Niet alleen de hoofdauteur, Zacharias Ursinus (algemeen wordt hij tegenwoordig als zodanig gezien), maar ook van Olevianus, leden van de theologische faculteit en de kerkenraad.

De theologische diepte neemt Van ’t Spijker voor zijn rekening, wanneer hij de HC op deze wijze doorlicht. Daarin komt de overeenstemming met de Lutherse reformatie aan de oppervlakte. Typerend, aldus Van ’t Spijker, is de ‘nadruk op de gemeenschap met Christus. Slechts in die unio cum Christo voltrekt zich het heil, kennen wij onze ellende, ervaren wij de verlossing en betonen we onze gehoorzaamheid in gehoorzaamheid en gebed’ (blz. 14).

Verboom en Hofman trekken nog lijnen door naar het gebruik in Nederland en de kerkelijke erkenning. Op ‘t Hof en Golverdingen laten zien hoe in de geschiedenis de catechismusprediking gefunctioneerd heeft en Van ’t Spijker sluit de rij met de actualiteit ervan. Een boek om echt inhoudelijk te verwerken!

n.a.v.: Dr. W. van ’t Spijker, drs. C.Th. Boerke, drs. M. Golverdingen, dr. W.J. op ’t Hof, dr. T.M. Hofman, dr. W. Verboom, Het troostboek van de kerk. Over de Heidelbergse Catechismus. Uitg. Den Hertog Houten 2005, 309 blz., €28,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen