Waar gaan wij heen?

In het boek “De toekomst van de gereformeerde gezindte” wordt door een aantal auteurs gepoogd de verwachte ontwikkelingen nader te analyseren en op hun consequenties te bezien. Dat zijn ds. W. Visscher, predikant van de gereformeerde gemeente van Amersfoort, drs. F.A. van Hartingsveldt, voorzitter van het college van bestuur van de Jacobus Fruytier Scholengemeenschap te Apeldoorn, W. Büdgen voorzitter van het college van bestuur van het Rotterdamse Wartburgcollege, het SGP-kamerlid prof. dr. E. Dijkgraaf en fractiemedewerker mr. D.J.H. van Dijk, de Tilburgse gezondheidseconoom prof. dr. J.J. Polder, dr. ir. S.M. de Bruijn, adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad en drs. A.A. van der Schans, docent geschiedenis aan de Driestar Hogeschool.
In het Woord vooraf beklemtoont ds. W. Visscher dat het om niet meer gaat dan ‘verkenningen’. De toekomst is ons immers onbekend. Maar omdat Christus heeft overwonnen, heeft Gods kerk toekomst. ‘De belangrijkste vraag is en blijft of we daar door een waar geloof deel aan hebben. Die vraag kan en mag niet verstommen’.

Binnenkerkelijke secularisatie
Terecht signaleert ds. Visscher in zijn bijdrage dat, terwijl de Verenigde Staten altijd nog een zeer godsdienstig land zijn - hoewel met veel oppervlakkigheid - in West-Europa de secularisatie sterk heeft doorgezet. Dat geldt ook voor Nederland. “Slechts een zeer geringe minderheid van de Nederlandse bevolking is betrokken op de kerk, de Bijbel en het geloof’’. Dat is zeker zo als je de kerkelijke grenzen nauw trekt. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw was er sprake van een aanzienlijke kerkverlating. Van een gedoopte natie werd Nederland een seculier land. Dat is inderdaad een huiveringwekkende ontwikkeling.
Overigens was het zinvol geweest in dit verband meer aandacht te schenken aan wat je zou kunnen aanduiden als de binnenkerkelijke secularisatie.
Zo ging in de laatste halve eeuw bij veel gereformeerden de binding aan de belijdenis verloren. Dat gebeurde met name in de voormalige Gereformeerde Kerken. Ook elders in de brede gereformeerde gezindte zijn echter helaas allerlei symptomen in die richting waar te nemen.
Evenzo verminderde het gezag van de Bijbel. Dat leidde onder meer tot een andere visie op de schepping, tot een acceptatie van de vrouw in het ambt en van homoseksuele relaties. Dat vinden we niet alleen bij vrijzinnigen en bij wat we vroeger de middenorthodoxie noemden, maar ook bij orthodoxe en Bijbelgetrouwe christenen. Althans, orthodox en Bijbelgetrouw in eigen oog.
De besteding van de zondag werd veelal ruimer. Tweemaal per zondag naar de kerk - of zelfs elke zondag één keer naar de kerk - werd voor velen die zich nog wel als meelevend kerklid beschouwen, een gepasseerd station.
Een ander punt is dat in het boek veelal in algemene termen gesproken wordt over het christendom en het christelijk verleden van Europa. Europa werd meer dan twaalf eeuwen gestempeld door het christendom, zo lezen we. Christenen werden van een meerderheid een minderheid. Maar ging het boek niet over de gereformeerde gezindte? Die vormt al sinds jaar en dag een kleine minderheid.
Zo constateert ds. Visscher dat de tijd van het “corpus christianum”, waar ook de Nederlandse Geloofsbelijdenis min of meer van uitgaat, voorbij is.
Maar moet hier niet meer onderscheid gemaakt worden? In de tijd van de Reformatie openbaarde het “corpus christianum” (d.i. de christelijke wereld) zich veelszins als een antichristelijke macht die de ware kerk verdrukte. Niet voor niets wordt in het laatste artikel van de NGB gesproken over de zaak van Gods kerk, die toentertijd door vele rechters en overheden als ketters en goddeloos verdoemd werd. Ook in de tijd van de Afscheiding werden de gereformeerden vervolgd door mensen die zich zonder meer als christenen beschouwden.

Nieuwe media
Terecht wordt in het kader van deze toekomstverkenning aandacht besteed aan de nieuwe media. Deze hebben immers een grote invloed, met name op onze jongere generatie. Dr. De Bruijn spreekt in dit verband zelfs van een kantelpunt in de geschiedenis. Meer nadruk op beeld leidt in het algemeen tot oppervlakkiger leven, zo is zijn terechte conclusie. Gemakkelijk vormt de beeldcultuur een bedreiging voor de leescultuur. In de christelijke gemeente moet echter het Woord centraal blijven staan.
Zoals de titel van de bundel al aangeeft, gaat het om een doordenking van de ontwikkelingen in de komende jaren. Daarbij wordt het jaar 2030 gebruikt als markering. Waar moet de gereformeerde gezindte op bedacht zijn? Waar liggen mogelijkheden?
Daarbij is het wat merkwaardig dat een omschrijving van het begrip gereformeerde gezindte ontbreekt. Voor de duidelijkheid zou dat zeker zijn nut hebben gehad. Ds. A. Vergunst heeft destijds in zijn bijdrage in het boek “Tien keer gereformeerd” daar een heldere omschrijving van gegeven.
Opvallend is wel dat er in verschillende artikelen nogal eens met instemming verwezen wordt naar auteurs als Aalders, Van de Beek, Berkhof en Van Ruler, Bonhoeffer en moeder Teresa, waarvan moeilijk gezegd kan worden dat ze veel affiniteit hebben met de gereformeerde gezindte in de zin van ds. Vergunst.
In ieder geval is de thematiek van dit boek van groot belang. We leven in een snel veranderende wereld waar steeds minder ruimte overblijft voor Gods Kerk. En toch is dat de enige zaak die toekomst heeft.

N.a.v. Ds. W. Visscher e.a. “De toekomst van de gereformeerde gezindte”, uitg. De Banier, Apeldoorn; 2013; ISBN 978 90 336 34444; 192 blz.; € 14.95.

De toekomst van de gereformeerde gezindte

Inhoudsopgave
• Wat brengt de toekomst? - Ds. W. Visscher
• Kerk en gemeente-zijn in 2030 - Ds. W. Visscher
Bijbels intermezzo: Mozes - Ds. W. Visscher
• Het geheim van het gezin in de eenentwintigste eeuw - Drs. F.A. van Hartingsveldt
Bijbels intermezzo: Nehemia - Drs. F.A. van Hartingsveldt
• Onderwijs in de branding - W. Büdgen
Bijbels intermezzo: Job - W. Büdgen
• Boodschap aan de samenleving - mr. D.J.H. van Dijk en prof. dr. E. Dijkgraaf
Bijbels intermezzo: Jozef - mr. D.J.H. van Dijk en prof. dr. E. Dijkgraaf
• Gezondheid, ziekte en zorg - prof. dr. J.J. Polder
Bijbels intermezzo: Dorkas - prof. dr. J.J. Polder
• Nieuwe media, kantelpunt in de geschiedenis - Dr. ir. S.M. de Bruijn
Bijbels intermezzo: Daniël - Drs. A.A. van der Schans
• Hoop en geschiedenis - Drs. A.A. van der Schans

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen