Het rozendorp van Nederland

Enorme rozenbogen over de toegangswegen symboliseren het unieke van Lottum. Alles draait hier om de koningin onder de bloemen. In De Maashof, bij het veer van Lottum naar Lomm, verkopen ze rozendelicatessen. Aan de Broekhuizerweg ligt Rosarium Lottum. De jeugd gaat naar basisschool De Bottel.
Zoals in vrijwel elk Limburgs dorp staat in het centrum een kolossale rooms-katholieke kerk. Eromheen begraven de dorpelingen hun doden. ‘Bid voor de ziel van zaliger Maria G. Coenders’, verzoekt de gedenkplaat op een monumentaal grafmonument. Ook voor overleden telgen van de familie Van de Voordt van kasteel De Borggraaf wordt voorbede gevraagd.
De boerderij van de 76-jarige Jan Coenders grenst aan de oprijlaan naar het edelmanshuis. Het vee is verplaatst naar een nieuwe hoeve buiten het dorp, maar Coenders bleef trouw aan zijn geboorteplek.
Op een plastic stoel in een open schuur houdt hij siësta. Voor bezoek van elders wil hij de ogen wel even openen. Samen met zijn broer runde hij het gemengde agrarische bedrijf. Vee, akkerbouw en natuurlijk rozenteelt. Nog altijd houdt hij een hectare vol tamme rozen bij. In vrije uurtjes schoffelt hij de perken in de rozentuin van De Rozenhof, die aan zijn moestuin grenst. „Er komen lui uit heel Nederland en Duitsland. Dan wil je dat alles er goed uitziet.”

Rozenplak
Een van de drijvende krachten achter De Rozenhof is Ellen Schraven. Het rozenkenniscentrum ziet uit op de kwekerij waar ze werd geboren. Net als de andere scholieren van Lottum bracht ze een groot deel van de zomervakantie door op de rozenvelden. In vakjargon ‘de plak’.
Slechte herinneringen heeft ze er niet aan.
„Vrijwel iedereen in het dorp heeft ooit op een rozenplak gewerkt. Vooral in juli. Dat is nog steeds zo. Je begint met rozen binden. Ben je een beetje handig, dan mag je gaan oculeren.
Daarbij knip je van tamme rozen de stekken af. Van de ontbladerde stekken snijd je flinterdun een oog af. Dat plaats je in de onderstam van een wilde roos, waarin je een T-vormig sneetje hebt gemaakt. Vervolgens bind je de oculatie vast. Je voert eigenlijk een operatie uit op het stammetje van de roos.”
Ze ging niet verder in het vak. Haar broer nam het familiebedrijf over. „Helaas is hij veel te jong plotseling overleden. Zijn zoon en dochter, die nu 21 en 22 zijn, zetten het bedrijf voort. Ik heb voor een financieel vak gekozen, maar naast mijn baan en het vrijwilligerswerk voor Lottum probeer ik mijn neefje en nichtje zo goed mogelijk te ondersteunen in de voortzetting van het rozenbedrijf.”

Rozenfestival
De inwoonster van Lottum is al jaren bestuurslid van Stichting Rozendorp Lottum.
Die houdt zich vooral bezig met de organisatie van het tweejaarlijkse rozenfestival. Van 1923 tot 1970 kende Lottum een jaarlijks rozenfeest. In 1991 werd de draad weer opgepakt.
Professioneler en grootschaliger.
Thema van het komende festival is ‘Rozen verbinden culturen’.
Vrijwel heel Lottum is bij het festijn betrokken. „De kwekers zijn rond die tijd klaar met het oculeren. Op hun rozenvelden mogen de knopjes worden geknipt.”
Professionele bloemisten, vriendengroepen, verenigingen en complete families maken de rozenmozaïeken en -objecten voor het festival. Ver voor de zomer begint het ontwerpen. Tijdens de week van de opbouw worden de objecten ‘bestoken’ met miljoenen rozenknopjes in alle mogelijke kleuren. „Dan zijn hier zo’n 1500 vrijwilligers op de been, ook uit omringende dorpen.
Dat geeft een geweldig saamhorigheidsgevoel, net als vroeger op de rozenplak.”
De mozaïeken, objecten en vazen met rozen krijgen een plaats op en rond het Marktplein, in en om de kerk, rondom De Borggraaf, langs de Kasteellaan en aan de Maas. Lottumse rozenkwekers leggen modelen geveltuinen aan. Posters in het centrum van De Rozenhof geven een indruk van de creativiteit van de Lottummers. De werkstukken in achterliggende jaren varieerden van een vliegtuigje van rozen tot manshoge bloemrijke sprookjesfiguren.

Toprozen
Het Maasplein wordt dit jaar in oosterse sfeer aangekleed. De binnenplaats en de tuin van De Borggraaf krijgen een Frans karakter. De familie Schraven maakt een Afrikaans tafereel van rozen. „We zijn druk bezig met de voorbereidingen.
Het besteken met rozen kan pas in de laatste dagen voor het festival.
Dan gaan we door tot ’s avonds laat.
Als alle werkstukken zijn afgerond, is Lottum één rozenzee.”
Het rozendorp profiteert dankbaar van de belangstelling voor de Floriade. Die wordt dit jaar in Venlo gehouden, nog geen tien kilometer van Lottum. Veel bezoekers combineren hun bezoek aan de wereldtuinbouwtentoonstelling met een uitstapje naar Lottum. Bijna dagelijks krijgt De Rozenhof aanvragen voor presentaties en rondleidingen.
Onderdeel van de rondleiding is een oculeerdemonstratie door een rozenspecialist.
Het informatie- en kenniscentrum werd in 2006 geopend door de toenmalige minister van economische zaken. Onder rozenkenners geniet het vooral bekendheid door de rozentuin erachter. In de perken staan uitsluitend rozen met het Nederlandse Toprozencertificaat en het Duitse ADR-certificaat, afkomstig van toonaangevende veredelaars.
In totaal zo’n tweehonderd soorten.
„Mensen denken vaak dat de roos een moeilijk te onderhouden plant is”, weet Ellen Schraven, „maar er zijn heel veel gezonde rassen die nauwelijks onderhoud vragen.”

Rozenkwekers
Rond Lottum zijn de rozenvelden te vinden. Op de open stukken tussen de verschillende rozenplakken zaaien de kwekers Afrikaantjes.
Die doden de aaltjes in de grond, de grote vijand van de roos. Waar nu de Afrikaantjes bloeien, komen volgend jaar de rozen.
Tussen Lottum en Grubbenvorst ligt het bedrijf van de gebroeders Seuren, gesticht in 1838. Op 1 januari 1987 trad de vijfde generatie aan: John, Peter, Ron en Stan. John (57), de oudste van het viertal, heeft de algemene leiding. Met een jaarlijkse afzet van zo’n twee miljoen rozenstruiken in meer dan vijfhonderd soorten is Seuren veruit de grootste rozenkweker en -verkoper van Nederland en de derde in Europa. Voor de algemeen directeur is dat geen reden om buiten zijn schoenen te gaan lopen. Net als het gros van zijn collega’s is hij wars van dikdoenerij.
Sinds zijn achttiende jaar zit de Lottummer in de rozen. Daarnaast kweken de gebroeders Seuren kuipplanten en coniferen. Van de rozen gaat negentig procent naar buitenlandse klanten: met name tuincentra en bouwmarkten in Scandinavië, Duitsland en Tsjechië. Het aantal Lottumse rozenkwekers zag Seuren in de loop der jaren afnemen tot pakweg zestig.
De totale productie bleef aardig op peil, rond zo’n 15 miljoen stuks.

Licentiesoorten
Om aan de vraag te kunnen voldoen en flexibiliteit te houden, laat Seuren een deel van zijn rozen door een tiental Lottumse collega’s kweken. Ook in België en Polen heeft hij groepjes kwekers die in opdracht van hem produceren.
Op het grootste deel van de rozen die hij op eigen grond kweekt, zit een patent. „Vanwege de bijzondere kleur van de bloem, de reuk, de gezondheid, noem maar op.”
Zelf houdt hij zich niet bezig met het kweken van nieuwe soorten. „We hebben het weleens geprobeerd, maar dat is echt een vak apart.
Niet alleen door de biologische kant, maar vooral door de juridische aspecten bij het vermarkten. Wij kiezen voor het opkweken van licentiesoorten.” De afzet houdt hij in eigen handen. „We hebben altijd rechtstreeks aan onze klanten geleverd. Dat deed mijn grootvader al.”
Het ziet er niet naar uit dat de acht dochters van de vier gebroeders een zesde generatie Seuren gaan vormen. „Onze kinderen hebben daar geen trek in. Alleen een dochter van me gaat in ons spoor. Zij is verantwoordelijk voor onze kuipplantenkwekerij in Venlo en werkt hier op het kantoor.”
Het postorderbedrijf Rozenkopen.nl maakt het mogelijk om de producten van Seuren via de computer te bestellen. Zo proberen de gebroeders langs verschillende wegen het bedrijf lucratief te houden. „Wat onze klanten vragen, doen we. Hebben ze behoefte aan een bijzonder etiket, dan drukken we dat. De meeste kwekers willen enkel met hun vak bezig zijn. Voor die groep wordt het in de toekomst lastig. Onze omzet is de laatste jaren alleen gestegen door toegevoegde waarde, niet door de rozen zelf.”

Wisselteelt
Om wisselteelt toe te kunnen passen, werkt de Lottumse kweker samen met drie lokale akkerbouwers.
Die verbouwen op een deel van zijn rozenvelden suikerbieten en andere veldgewassen, terwijl hij op een deel van hun percelen rozen kweekt. De eigen velden van Seuren, met uitzicht op Kasteel Kaldenbroek, liggen pal aan de Rozenfietsroute. Vanwege de Floriade heeft hij ze vanaf 15 juni opengesteld voor publiek. Een pipowagen is ingericht als informatiecentrum.
Met vaste hand stuurt de ondernemer zijn royale BMW over het dertig hectare grote terrein. Dat een deel van de prille rozenstruiken door de strenge vorst van afgelopen winter het loodje heeft gelegd, deert hem niet. In de tuinen van particulieren is nog veel meer doodgegaan. Zeker in de noordelijke landen, waar de temperaturen tot min 25 zakten.
„Daardoor is er nu veel vraag naar rozenstruiken. Dat is gunstig voor de prijs.”
Pal naast zijn woning runt echtgenote Toos tuincentrum ‘de Panneschop’. De rozencollectie geeft een beeld van het aanbod van de gebroeders Seuren. Een rozenliefhebber van elders loopt likkebaardend rond. Rozenstruiken zijn in het hele land te krijgen, maar nergens is het aanbod groter en de kwaliteit beter dan in Lottum.

Voor meer informatie: www.rozendorp.nl

---
Rozengeur en maneschijn
Lottum, onderdeel van de gemeente Horst aan de Maas, telt zo’n 2200 inwoners. Onder rozenliefhebbers is het dorp een begrip. Ruim 70 procent van de in Nederland gekweekte struikrozen komt hier vandaan. Om de twee jaar wordt in Lottum een rozenfestival gehouden. In 2010 trok het evenement 60.000 bezoekers, onder wie zo’n 25.000 Duitsers.
Dit jaar wordt het rozenfestival gehouden van vrijdagavond 10 tot en met maandagavond 13 augustus. Vooral ’s avonds biedt het dorp een schilderachtig schouwspel. Alle uit rozen vervaardigde objecten zijn dan sprookjesachtig verlicht. De week van de potroos die Lottum jaarlijks organiseert, is dit jaar van 20 tot en met 27 juni. Op het terrein van de Floriade bij Venlo is een keur van potrozen uit tal van landen te zien. Duizenden soorten, in tal van kleuren. In tegenstelling tot de meeste kuipplanten kunnen potrozen buiten overwinteren.

---
Een groene kapelaan
De positie van Lottum als rozendorp is te danken aan Frans Lichtevelt. Zijn ouders woonden op de boerderij van kasteel Kaldenbroek, net buiten Lottum.
Frans werd in 1817 tot priester gewijd en als kapelaan van Lottum benoemd. Op doktersadvies verbleef hij enige tijd in een abdij nabij het Franse Orleans, waar hij het kwekersvak van nabij leerde kennen. Na zijn terugkeer, rond 1830, wekte hij bij familieleden interesse voor de teelt van vruchtbomen. Daaruit ontsproot rond 1870 de teelt van rozenstruiken.
Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde Lottum zich tot het Nederlandse centrum van de rozenteelt. De lichte, vruchtbare grond langs de Maas is hiervoor uitermate geschikt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen