Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Geloofsopvoeding III  De huiseredienst

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Geloofsopvoeding III De huiseredienst

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

PASTORAAL

Een kerkje in de kerk

it laatste artikel is vooral praktisch van aard. We denken na over de plaats die het gebed en de Bijbel in het gezin innemen. Hopelijk kunnen we elkaar een handreiking doen om de huiseredienst in te vullen. Het gezin is weleens een kerkje in de kerk genoemd. Of met een letterlijk citaat van Calvijn: "elke familie afzonderhjk moet een kleine kerk op zichzelf zijn." Hiermee wordt bedoeld dat we niet kunnen volstaan met de zondagse eredienst in de kerk. Ook door de week wil er thuis sprake zijn van eredienst. Zoals in de kerk het Woord van God centraal op de kansel Ugt, zo wil de Bijbel ook in onze huizen een centrale plaats hebben. En zoals het kerkgebouw een huis van gebed is, zo wil ook onze woning dat zijn. Bovendien noem ik het zingen in gezinsverband. Gebeurde dat in het verleden meer dan tegenwoordig? Je hoort ouderen wel eens vertellen hoe men thuis zong bij het orgel. Hoewel ik ook regelmatig merk dat er in jonge gezinnen na de maaltijd met elkaar gezongen wordt. Een goede gewoonte die aanbevehng verdient. Samen zingen bindt samen en geeft aan de huiseredienst een extra dimensie. We kunnen daar het beste mee beginnen als onze kinderen nog klein zijn. Er zijn op het moment goede Uedbundels verkrijgbaar.

Priester in het gezin

We letten op enkele figuren uit de Schrift die ernst maakten met de huiseredienst. Om te beginnen Jozua. Op een gegeven moment heeft hij het volk voor de keus gesteld: de Heere of de afgoden. En in dat verband maakte hij zijn eigen keus bekend: "aangaande mij, en mijn huis, wij zullen de Heere dienen" Ooz- 24:15b). Een schitterende beUjdenis die heel persoonlijk begint: aangaande mij... En tegeUjk neemt hij zijn gezin mee zodat het wordt het: wij zullen ...Jozua was een priester in zijn gezin die waakte over de dienst van God. Hetzelfde kan gezegd worden van Job. Hij was een druk bezet mens die aan het hoofd van een fors bedrijf stond. Toch had hij aandacht voor het geestehjk welzijn van zijn kinderen. Hij stond er zelfs wel eens eerder voor op om voor hen te offeren 0ob 1:5). Vooral als zijn kinderen samen iets (een verjaardag? ) hadden gevierd. Nee, Job was geen bekrompen vader van wie niets mocht. Maar hij hield er wel rekening mee dat zijn kinderen misschien gezondigd hebben. Hij kende zijn eigen hart en daarom ook het hart van zijn kinderen. Voor ieder afzonderhjk bracht hij een offer en bad hij om vergeving. Wat moet dat een indruk gemaakt hebben. Stel u voor: tien offers! Is dat geen huiseredienst? We proeven de vreze des Heeren bij Job. We komen in de Bijbel trouwens ook moeders tegen die deze priesterhjke taak vervullen. Bijvoorbeeld Hanna die haar zoon heeft leren bidden. We lezen in 1 Samuel 1:28 dat de kleine Samuel de Heere aanbad toen hij in de tempel werd gebracht. Ontroerend om te zien: een kleuter die zijn knieën boog. Dat had hij van zijn moeder meegekregen. Verder denk ik aan Eunice en Loïs, respektieveUjk de moeder en de oma van Timotheüs. Via hen heeft hij van jongs af aan de Schriften geweten. Juist moeders vervullen dikwijls een belangrijke funktie in de geestehjke vorming van kinderen. Vaders moeten wel eens uitkijken dat ze de geloofsopvoeding niet te veel overlaten aan hun vrouwen. Door alle drukte van het werk en andere taken (inclusief kerkewerk!) kan de roeping om priester in het gezin te zijn in het gedrang komen.

Het eigen geloofsleven

Voordat we praktisch worden kijken we ook in dit artikel eerst naar onszelf. Hoe is onze eigen omgang met de Schrift? En kennen we zelf een gebedsleven? Wie zich bezint op de huiseredienst wordt geconfronteerd met zijn eigen geloofsleven. Dat is onvermijdeüjk. Lezen we de Bijbel ook voor onszelf? Calvijn gebruikte verschillende beelden om de betekenis van het Woord van God duideüjk te maken. Het is een sleutel die ons het Koninkrijk van God opent. Het is het licht dat ons leidt, de lamp die ons verücht temidden van de duisternis der wereld. Het is de spiegel waarin wij het aangezicht van God aanschouwen, om zo veranderd te worden tot Zijn eer. Het is de koninklijke scepter waardoor Hij ons als Zijn volk regeert, de herdersstaf die Hij ons geeft ten teken dat Hij onze Herder wil zijn. Het is het enige voedsel voor onze zielen, dat ze voedt ten eeuwige leven. Beamen we deze beeldspraak van Calvijn vanuit eigen ervaring? Is het Woord ons alles geworden? Daarnaast het gebed. Beoefenen we de omgang met God? Treft de Heere ons dagelijks in de binnenkamer aan, bij Hem op het spreekuur? Een levend geloof kan niet zonder ademhaling (het gebed) en voeding (het Woord). Willen we aan onze kinderen via de huiseredienst overdragen hoe onmisbaar lezen en bidden zijn, dan is het nodig dat we zelf een biddend leven bij een open Bijbel kennen. Anders dreigt het gevaar dat we vormen zonder inhoud overdragen, met alle kwaÜjke gevolgen vandien. Kinderen en jongeren voelen scherp aan of we zelf een oprechte eerbied voor de Heere kennen of niet.

Bidden

Nu iets meer over de gebedspraktijk binnen het gezin. Puntsgewijs enkele aanwijzingen.

* Als ouders doen we allereerst voorbede voor onze kinderen. Volgens psalm 22 11 mag dat voor de geboorte al beginnen. Maar ook tijdens het opgroeien en zelfs als onze kinderen volwassen geworden zijn, is en bUjft voorbede dagehjks nodig. Het is een bijzondere zegen als je als man en vrouw samen kunt bidden. Dat gebeurt binnen de gemeente helaas niet in alle huwehjken. Mogelijk is dat een pijnpunt voor iemand die dit leest. Als het niet mogehjk is om samen te bidden, dan mogen we het alleen doen. Uit de geschiedenis van Job kunnen we leren dat het goed is om ieder kind apart te noemen (denk aan die tien afzonderUjke offers). Soms geeft een van de kinderen extra zorg en is er gerichte voorbede nodig. Bijvoorbeeld als bij het ouder worden het gesprek stokt. Van de moeder van Augustinus is bekend dat ze veel met haar kinderen over God sprak toen ze klein waren. Maar toen ze groot geworden waren, sprak ze veel met God over haar kinderen. Wat kunnen we beter doen dan onze kinderen opdragen aan de troon van Zijn genade?

* Daarnaast het bidden mét onze kinderen. Hier moeten we maar zo vroeg mogelijk mee beginnen. Waarom zou je niet vanaf de eerste dag het avondgebed met hen zingen? Later leren we hen ook zelf bidden. Wat Uggen er een kansen als je met je kind alleen bent bij het naar bed brengen. Vaak komen ze zelf met eigen gebeden (concrete punten als er iemand ziek is bijvoorbeeld). Wel is het nodig dat we aandacht geven aan de inhoud van het bidden. Het gevaar om van het gebed een verlanghjstje te maken bedreigt niet alleen ouderen maar ook kinderen. Het gebed kent in de Schrift vele noties zoals het danken, het vragen om vergeving van zonden en vernieuwing van hart, voorbede voor anderen. Uiteindehjk gaat het in het levende gebed niet om onze eigen verlangens maar om de heihging van Gods Naam en om de komst van Zijn Koninkrijk. Dat moeten ook kinderen leren.

* Apart noem ik de tafelgebeden. En dan bedoel ik het hardop bidden in de gezinnen. Een zeer belangrijk onderdeel van de geloofsopvoeding en de huiseredienst. Kinderen léren bidden doordat ze hun ouders horen bidden. Niet alleen het Onze Vader of een ander formuhergebed maar ook vrije gebeden. Dit kan een teer punt zijn voor wie het niet gewend is. Ik heb de indruk dat in nogal wat gezinnen niet hardop gebeden wordt. En het is ook een hele stap om er mee te beginnen als je kinderen al wat ouder geworden zijn. Toch komt het voor dat iemand het op zijn hart gebonden krijgt om verandering te brengen in de gebedspraktijk binnen het gezin. Als we het in afhankehjkheid van de leiding van de Heihge Geest verwachten zijn er wonderen mogehjk. Een andere mogeUjkheid is om kinderen zelf hardop te laten voorgaan. Of om samen punten voor de voorbede in te zamelen zodat de betrokkenheid bij het gezinsgebed wordt verhoogd. Juist vorige week heeft de GZB een gebedskalender uitgegeven om gerichter voorbede te kunnen doen voor het zendingswerk. Een goede zaak.

Bijbellezen

In de huweUjksdiensten wordt de Huisbijbel uitgereikt. Deze wordt niet gegeven omdat bruid en bruidegom nog geen Bijbel hebben, maar om - de naam zegt het al - een centrale plaats in huis te hebben. In de kerk hebben we de Kanselbijbel, in onze woning de Huisbijbel. Het is een goed en zinvol gebruik om rond de maaltijden de Schrift te openen. Naast het gewone brood nemen we ook het geestehjke Brood tot ons. Op de catechisatie merk ik dat er in veel gezinnen inderdaad gelezen wordt. Wel is het de vraag of het lezen aan tafel voldoende funktioneert. Het is niet genoeg als de vorm in stand wordt gehouden. Het gaat erom dat we de stem van de Heere opvangen en dat onze kinderen die stem leren herkennen. Daarom opnieuw enkele aanwijzingen ter overweging:

* Laten de gedeelten niet te lang zijn. Beter tien verzen die met aandacht worden gevolgd dan een hoofdstuk van dertig verzen omwille van het hoofdstuk. Wat de keuze van te lezen gedeelten betreft zijn er allerlei mogeUjkheden. We kunnen de hele Schrift doorlezen van Genesis tot Openbaring. Het heeft iets moois om door het Woord heen te kruipen. Maar in een gezin met jongere kinderen zal dit niet altijd meevallen. Het gebruik van hulpmiddelen zoals een kinderbijbel of een dagboek is aan te bevelen. Sommige uitgaven bevatten korte vragen die het gesprek over het gelezene willen bevorderen. Als kinderen eenmaal kunnen lezen komt het de concentratie ten goede als ieder een Bijbel voor zich heeft (net als in de kerk).

* Bij het groter worden is het van belang dat onze kinderen ook zelf een stukje uit de Bijbel leren lezen. Doorgaans zal dit gebeuren voor het slapen gaan. Om dit te stimuleren en vol te houden is een dagboekje eigenüjk onmisbaar. We verkeren in de gelukkige omstandigheid dat er de laatste jaren enorm veel uitgaven verschenen zijn voor diverse leeftijden. Het doel is dat jongeren gewend raken aan de persoonhjke omgang met de Schrift, in de hoop en in de verwachting dat de Heihge Geest hun leven verankert in het Woord.

Tenslotte

We ronden deze artikelen af. Er is veel aan de orde geweest. Nu kunnen we met alle praktische aanwijzingen verkeerd en zelfs krampachtig omgaan. Alsof het om een soort wet- en regelgeving gaat. Zo niet. Daarvoor is de spanning tussen ideaal en werkeüjkheid dikwijls te groot. Bovendien: wat in het ene gezin kan lukt in een ander gezin niet. Niet elke vorm is in elke situatie geschikt. Het bovenstaande wil ons in de eerste plaats aansporen om bewust met de geloofsopvoeding en de huiseredienst bezig te zijn. En wie voeft zich nooit eens machteloos en verlegen? De tegenkrachten van de kant van de duisternis zijn groot. Ook onze eigen tekortkomingen als ouders kunnen zo drukken. Laten we het niet verwachten van bepaalde vormen op zichzelf. Ten diepste wekt de Heihge Geest het echte leven. Hij alleen weet het hart van onze jongeren te bereiken. De Heere maakt echter wel gebruik van vormgeving. Daarom is bewustwording steeds weer nodig. Laten we biddend zoeken naar mogefijkheden. Opdat ons gezin een kerkje in het klein is, tot eer van Gods Naam en tot heil van ons als ouders en kinderen.

Alblasserdam

J.C. Schuurman

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 december 1999

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's

Geloofsopvoeding III  De huiseredienst

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 december 1999

Gereformeerd Weekblad | 16 Pagina's