Zeven miljoen kilo staal as Kil symbool van een mislukte revolutie

"Een holle kandelaar". Zo typeerde de schrijver Huysmans destijds vol minachting het bouwwerk dat aan het brein van de Franse ingenieur Alexandre Gustave Eiffel was ontsproten. Een groep vooraanstaande Parijzenaars publiceerde zelfs een manifest waarin de ,, Tour Eiffel" aan de Champ-de-Mars een schande voor de stad werd genoemd. Een eeuw later wordt de stem van de criticus nauwelijks meer gehoord. Tientallen miljoenen bezoekers uit alle delen der wereld aanschouwden de ingenieuze staalconstructie, het symbool van de Franse hoofdstad. Ik heb me bij deze schare gevoegd. De gevoelens die de ijzeren reus bij me oproepen schommelen ergens tussen die van de verbolgen Parijzenaars uit de vorige eeuw en de bewonderaars van vandaag. Want het ruim 320 meter hoge bouwwerk, dat bij tropische temperaturen nog vijftien centimeter groeit, is even imposant als bizar.

Monument
Op het uitgestrekte bordes voor het halve-maanvormige Palais de Chaillot genieten stadbewoners en vreemdelingen eensgezind van de sprookjesachtige sfeer van Parijs bij avond. Tussen verlichte beeldhouwwerken van een buffelkop, een springbok, paardekoppen en een blaffende hond spuiten fonteinen omhoog. De gouden stralen uit de lopen van tientallen waterkanonnen belanden in een bassin dat enkele meters lager ligt. Ze worden begroet door kleinere fonteinen die schuin gericht staan en een buiging lijken te maken voor de veel grotere waterstralen die van boven komen. Het water- en lichtspel dient slechts als decor voor de fascinerende blikvanger aan de overzijde van de Seine, de verlichte Eiffeltoren. Onzichtbare schijnwerpers hebben het grauwe ijzer verguld. Parijs heeft zodoende toch z'n vuurtoren. Dat was een van de 700 ideeën voor een monument dat ter gelegenheid van het eeuwfeest van de Franse revolutie in 1889 moest worden opgericht. Het was afkomstig van meneer Jules Bourdais, die met een driehonderd meter hoge lichtbaak de miljoenenstad wat op wilde fleuren. Hij moest het afleggen tegen Eiffel, evenals de originele geest die de slachtoffers van het Schrikbewind wilde herdenken door het oprichten van een torenhoge guillotine.

Lichtstad
Het publiek op het bordes voor het Palais de Chaillot is een afspiegeling van de Parijse bevolking. Een groep oosterlingen zingt onder dans en handgeklap een opwindend lied. Een clochard staart uitdrukkingloos over de lichtstad. Een punker hapt van een homp stokbrood. Een studente in coUegekledij klampt de fotograaf aan voor het gebruik van zijn statief, waarop ze vrijmoedig een kwartier beslag legt. Twee geliefden hangen roerloos tegen de stenen muur voor het bordes en hebben meer oog voor elkaar dan voor de creatie van Eiffel. In de diepte staan een stenen man en vrouw die de beeldhouwer vergeten is aan te kleden. Daarachter krioelt het verkeer, een rode en een gele streep die soms chaotisch dooreen lopen.

Trap
Op een zuil aan de voet van de noordelijke poot van zijn toren staat het borstbeeld van ingenieur Eiffel. Triomfantelijk blikt hij naar ,,piliersud", de zuidelijke poot die ongeveer 150 meter van hem verwijderd is. De noord- en oostpoot van het bouwwerk zijn voorzien van liften die onsportieven en beter gesitueerden omhoog dragen. In de voet van ,,pilierouest" zijnde machines voor de liften ondergebracht. De trap in de zuidelijke poot is opengesteld voor financieel minder draagkrachtigen, die de reis naar boven te voet maken. De trap bestaat uit 1792 treden, maar is vanaf het tweede platform afgesloten, zodat voetgangers slechts tot 115 meter hoogte kunnen klimmen. Daarvoor moeten 744 treden genomen worden. Ze kunnen moed scheppen op het eerste platform, dat 57 meter ofwel 363 treden hoog ligt.

Fundering
Nadat op 8 januari 1886 het bouwcontract was getekend - nu dus honderd jaar geleden - kon met de bouw van de Eiffeltoren worden begonnen. De eerste klus was het uitgraven van de grond voor de fundering, vier geweldige betonvoeten waarop de kolos moest gaan rusten. Het leger werkvolk dat op 28 januari aan de slag ging voerde met kleine wagonnetjes niet minder dan 31.000 kubieke meter grond af. De meeste deskundigen hielden de uitvoeringvan het projekt van de befaamde bruggenbouwer voor onmogelijk. Eiffel zelf geloofde er vast in. Onder het motto,,Frankrijk zal de enige natie zijn, waarvan de vlag wappert aan een 300 meter hoge vlaggemast'', ging hij door. Zo'n 300 monteurs, die alle over acrobatentalenten beschikten en geen hoogtevrees kenden, klonken met taaie volharding de 15.000 stukken ijzer aan elkaar met 2.500.000 nagels. Het schijnbaar onmogelijke werd gepresteerd. Op 31 maart 1889, hetjaarvandc Wereldtentoonstelling in Parijs, was de Eiffeltoren een feit. Zevenduizend ton ijzer en staal was verwerkt in het gevaarte dat een kleine acht miljoen francs had gekost. Het publiek dat uit alle werelddelen toestroomde aanschouwde het monument met stomme verwondering en sprak van een wereldwonder.

Lift
Na m' n conditie te hebben afgewogen tegen de hoogte van de toren neem ik het kloeke besluit de lift te nemen. Voor de eerste 115 meter is dat een forse cabine, die tot platform één schuin, en daarna behoorlijk steil omhoog gaat. Vanaf het tweede platform gaat een kleinere lift vertikaal omhoog naar 274 meter. Zowel in het plafond als de wanden zijn ramen aangebracht, waardoor zij die geen last hebben van hoogtevrees een blik naar de nok van de toren of over de stad kunnen werpen. Een geüniformeerde liftbediende kijkt ondoorgrondelijk voor zich uit, als een dame zich angstig vastklemt aan haar echtgenoot wanneer de cabine in beweging komt. Als door een reuzehand worden we opgetild en suizen langs een netwerk van ijzer. De enorme schijnwerpers die nu zichtbaar worden werpen hun lichtbundels op de wirwar van balken en binten. Veertig ingenieurs verdienden twee jaar lang hun brood met het produceren van 3000 blauwdrukken van tachtig centimeter bij een meter, aan de hand waarvan het precisiewerk werd uitgevoerd.

Toiletdame
Zo'n beetje alle rassen, rangen en standen zijn vertegenwoordigd op het derde platform, dat een schitterend panorama over nachtelijk Parijs biedt. Kapitalisten en zwervers, Amerikanen en Chinezen, ze staan broederiijk bijeen en wijzen enthousiast de bekende punten aan die iedere Parijsbezoeker gezien wil hebben. De NotreDame op het eilandje in de Seine, de Are de Triomphe, de Dóme des Invalides. Voor twee franc kun je een kijker in werking stellen, waarmee je ze zo dichtbij haalt dat het net is of je weer op de grond staat. Een dunne nevel bedekt de stad die als een lichtzee aan onze voeten ligt. In de Seine varen hel veriichte rondvaartboten. De sirenes van politie- en ziekenwagens fungeren als uitkomende stem in het gegons dat uit de diepte opstijgt. Het verkeersbeeld is van boven bezien zo mogelijk nog chaotischer dan op de begane grond. Naast het nog niet zo lang geleden gerestaureerde kantoor van Eiffel bergt het derde platform een baren watsouvenirwinkel^es. En niet te vergeten een zeer menselijk vertrek. In het bescheiden hokje ervoor zit achter een tafeltje een sikkeneurige toiletdame. Ze is verdiept in een zeven-francromannetje en maakt een vermoeid hoofdgebaar naar de deur met het bordje ,,Messieurs", waarachter ik mijn gang mag gaan. Wat verbaasd kijkt ze me aan als ik pas na geruime tijd terugkeer. Helaas is m'n kennis van de Franse taal te gering om haar uit te leggen dat ik me verdiept heb in de vraag hoe de zaak afgevoerd wordt. Frankrijk lijkt me een te hygiënisch land om toe te staan dat menselijk afval vanaf een hoogte van 275 meter op argeloze voorbijgangers wordt gedeponeerd.

Luchtig
Hoewel de Eiffeltoren overdag niet minder imposant is dan 's avonds, ontdoet het daglicht hem van het sprookjesachtige. Koel en zakelijk staat de ijzeren kolos aan de Seine. Hij wordt weerspiegeld door het water in de bassins voor hetPalaisdeChaillot. \> Parijs, was de Eiffeltoren een feit. Zevenduizend ton ijzer en staal was verwerkt in het gevaarte dat een kleine acht miljoen francs had gekost. Het publiek dat uit alle werelddelen toestroomde aanschouwde het monument met stomme verwondering en sprak van een wereldwonder. Lift Na m' n conditie te hebben afgewogen tegen de hoogte van de toren neem ik het kloeke besluit de lift te nemen. Voor de eerste 115 meter is dat een forse cabine, die tot platform één schuin, en daarna behoorlijk steil omhoog gaat. Vanaf het tweede platform gaat een kleinere lift vertikaal omhoog naar 274 meter. Zowel in het plafond als de wanden zijn ramen aangebracht, waardoor zij die geen last hebben van hoogtevrees een blik naar de nok van de toren of over de stad kunnen werpen. Een geüniformeerde liftbediende kijkt ondoorgrondelijk voor zich uit, als een dame zich angstig vastklemt aan haar echtgenoot wanneer de cabine in beweging komt. Als door een reuzehand worden we opgetild en suizen langs een netwerk van ijzer. De enorme schijnwerpers die nu zichtbaar worden werpen hun lichtbundels op de wirwar van balken en binten. Veertig ingenieurs verdienden twee jaar lang hun brood met het produceren van 3000 blauwdrukken van tachtig centimeter bij een meter, aan de hand waarvan het precisiewerk werd uitgevoerd. Toiletdame Zo'n beetje alle rassen, rangen en standen zijn vertegenwoordigd op het derde platform, dat een schitterend panorama over nachtelijk Parijs biedt. Kapitalisten en zwervers, Amerikanen en Chinezen, ze staan broederlijk bijeen en wijzen enthousiast de bekende punten aan die iedere Parijsbezoeker gezien wil hebben. De NotreDame op het eilandje in de Seine, de Are de Triomphe, de Dóme des Invalides. Voor twee franc kun je een kijker in werking stellen, waarmee je ze zo dichtbij haalt dat het net is of je weer op de grond staat. Een dunne nevel bedekt de stad die als een lichtzee aan onze voeten ligt. In de Seine varen hel veriichte rondvaartboten. De sirenes van politie- en ziekenwagens fungeren als uitkomende stem in het gegons dat uit de diepte opstijgt. Het verkeersbeeld is van boven bezien zo mogelijk nog chaotischer dan op de begane grond. Naast het nog niet zo lang geleden gerestaureerde kantoor van Eiff el bergt het derde platform een bar en wat souvenirwinkeltjes. En niet te vergeten een zeer menselijk vertrek. In het bescheiden hokje ervoor zit achter een tafeltje een sikkeneurige toiletdame. Ze is verdiept in een zeven-francromannetje en maakt een vermoeid hoofdgebaar naar de deur met het bordje ,,Messieurs", waarachter ik mijn gang mag gaan. Wat verbaasd kijkt ze me aan als ik pas na geruime tijd terugkeer. Helaas is m'n kennis van de Franse taal te gering om haar uit te leggen dat ik me verdiept heb in de vraag hoe de zaak afgevoerd wordt. Frankrijk lijkt me een te hygiënisch land om toe te staan dat menselijk afval vanaf een hoogte van 275 meter op argeloze voorbijgangers wordt gedeponeerd. Luchtig Hoewel de Eiffeltoren overdag niet minder imposant is dan 's avonds, ontdoet het daglicht hem van het sprookjesachtige. Koel en zakelijk staat de ijzeren kolos aan de Seine. Hij wordt weerspiegeld door het water in de bassins voor hetPalaisdeChaillot. [> Parijs, was de Eiffeltoren een feit. Zevenduizend ton ijzer en staal was verwerkt in het gevaarte dat een kleine acht miljoen francs had gekost. Het publiek dat uit alle werelddelen toestroomde aanschouwde het monument met stomme verwondering en sprak van een wereldwonder. Lift Na m' n conditie te hebben afgewogen tegen de hoogte van de toren neem ik het kloeke besluit de lift te nemen. Voor de eerste 115 meter is dat een forse cabine, die tot platform één schuin, en daarna behoorlijk steil omhoog gaat. Vanaf het tweede platform gaat een kleinere lift vertikaal omhoog naar 274 meter. Zowel in het plafond als de wanden zijn ramen aangebracht, waardoor zij die geen last hebben van hoogtevrees een blik naar de nok van de toren of over de stad kunnen werpen. Een geüniformeerde liftbediende kijkt ondoorgrondelijk voor zich uit, als een dame zich angstig vastklemt aan haar echtgenoot wanneer de cabine in beweging komt. Als door een reuzehand worden we opgetild en suizen langs een netwerk van ijzer. De enorme schijnwerpers die nu zichtbaar worden werpen hun lichtbundels op de wirwar van balken en binten. Veertig ingenieurs verdienden twee jaar lang hun brood met het produceren van 3000 blauwdrukken van tachtig centimeter bij een meter, aan de hand waarvan het precisiewerk werd uitgevoerd. Toiletdame Zo'n beetje alle rassen, rangen en standen zijn vertegenwoordigd op het derde platform, dat een schitterend panorama over nachtelijk Parijs biedt. Kapitalisten en zwervers, Amerikanen en Chinezen, ze staan broederiijk bijeen en wijzen enthousiast de bekende punten aan die iedere Parijsbezoeker gezien wil hebben. De NotreDame op het eilandje in de Seine, de Are de Triomphe, de Dóme des Invalides. Voor twee franc kun je een kijker in werking stellen, waarmee je ze zo dichtbij haalt dat het net is of je weer op de grond staat. Een dunne nevel bedekt de stad die als een lichtzee aan onze voeten ligt. In de Seine varen hel veriichte rondvaartboten. De sirenes van politie- en ziekenwagens fungeren als uitkomende stem in het gegons dat uit de diepte opstijgt. Het verkeersbeeld is van boven bezien zo mogelijk nog chaotischer dan op de begane grond. Naast het nog niet zo lang geleden gerestaureerde kantoor van Eiffel bergt het derde platform een baren watsouvenirwinkel^es. En niet te vergeten een zeer menselijk vertrek. In het bescheiden hokje ervoor zit achter een tafeltje een sikkeneurige toiletdame. Ze is verdiept in een zeven-francromannetje en maakt een vermoeid hoofdgebaar naar de deur met het bordje ,,Messieurs", waarachter ik mijn gang mag gaan. Wat verbaasd kijkt ze me aan als ik pas na geruime tijd terugkeer. Helaas is m'n kennis van de Franse taal te gering om haar uit te leggen dat ik me verdiept heb in de vraag hoe de zaak afgevoerd wordt. Frankrijk lijkt me een te hygiënisch land om toe te staan dat menselijk afval vanaf een hoogte van 275 meter op argeloze voorbijgangers wordt gedeponeerd. Luchtig Hoewel de Eiffeltoren overdag niet minder imposant is dan 's avonds, ontdoet het daglicht hem van het sprookjesachtige. Koel en zakelijk staat de ijzeren kolos aan de Seine. Hij wordt weerspiegeld door het water in de bassins voor hetPalaisdeChaillot. \> Werklui voeren met drilboren onduidelijke werkzaamheden uit aan de betonnen voet van „pilier ouest". De middenstand, die vooral op de eerste twee platforms van de toren behoorlijk vertegenwoordigd is, doet matige zaken. Men moet het van de zomermaanden hebben. Een negerjongen lapt de ramen van het restaurant op de eerste verdieping. Op de tafels achter het glas staan tot schermerlampen verwerkte Eiffeltorentjes van dertig centimeter hoog. Ze bewijzen het luchtige van de ijzeren reus. Als de lampjes werkelijk op schaal vervaardigd waren zouden ze slechts zeven gram wegen.

Onderhoud
Op grond van het argument dat dalen soepeler gaat dan stijgen besluit ik de terugtocht vanaf de eerste verdieping te voet af te leggen. Min of meer toevallig valt m'n oog op een PVC-buis die langs een van de binten naar beneden loopt en waarschijnlijk het toiletraadsel oplost. Een groep schoolkinderen die me passeert vertoont duidelijk afmattingsverschijnselen. Het enthousiasme voor de klim is behoorlijk bekoeld. Door de kluwen van ijzeren balken schijnt een waterig zonnetje. In het grind onder de toren spelen kinderen met hun meterslange schaduwen. Op de balken onder het eerste platform zijn ijzerwerkers aan het lassen. Het onderhoud van het beroemdste monument van Parijs slokt enorme bedragen op. Om de zeven jaar wordt het bouwwerk met 40.000 kilo verf besmeerd om roet- en roestvorming te voorkomen. De vraag die in het begin van de eeuw werd gesteld is opnieuw actueel. Hoelang zal de Franse regering nog bereid zijn de geldslurperte handhaven? In 1909 werd afbraak voorkomen door kapitein Ferrié, die het belang van de Eiffeltoren als radio-telegrafisch centrum inzag. In de Eerste Wereldoorlog had hij een belangrijke functie. Het in 1964 tot nationaal monument verheven gevaarte dient nu als reclamezuil, meteorologisch observatorium, militaire telegraafpost, radiostation, televisiemast, lichtbaak voor de luchtvaart, winkelcentrum en uitzichttoren. Maar het veelzijdig gebruik kan niet voorkomen dat de kosten de baten ver overtreffen.

Stuntmannen
Bij tree 347 blijf ik even staan. Hier stapte in 1923 de,,burgemeester van Montmartre", Pierre Labric, op zijn fiets. Een kwartier later arriveerde hij op de begane grond. Van de fiets was niet veel meer over, maar de bestuurder kwam er redelijk heelhuids af. Hij was een van de stuntmannen op wie de Eiffeltoren een magische aantrekkingskracht uitoefende. In 1911 sprong de technicus Longjumeau van het eerste platform af. Met zijn zelfgemaakte vleugels hoopte hij ongedeerd te blijven. Het experiment mislukte en Longjumeau stierf aan de voet van de toren. De kleermaker en uitvinder Reichen, die in 1912 dit voorbeeld volgde, deelde zijn lot. In 1926 verioor de kunstvlieger Léon CoUot het leven bij een poging tussen de vier poten van de Eiffeltoren door te vliegen. Zijn toestel kwam in botsing met de spankabels en vloog in brand. Twee jaar later overleed de uitvinder Marcel Gayet. Het valscherm waarmee hij naar beneden sprong voldeed niet aan de verwachtingen.

Symbool
Maar het waren niet alleen waaghalzen die van de Eiffeltoren sprongen. Sinds 1898 stortten, ondanks daartegen getroffen maatregelen, tientallen wanhopigen van verschillende nationaliteiten en leeftijden zich naar beneden. Het monument dat werd opgericht om de Franse revolutie te herdenken werd door hen gebruikt om het leven te beëindigen. Een leven waarvan ze de zin niet meer inzagen. De Franse revolutie had het beloofde heil niet gebracht. Ook daarvan is de Eiffeltoren een symbool.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen