Nederlandse Geloofsbelijdenis

Van de regering der kerk door kerkelijke ambten
Wij geloven dat deze ware Kerk geregeerd moet worden naar de geestelijke politie*, die ons onze Heere heeft geleerd in Zijn Woord; namelijk dat er dienaars of herders moeten zijn, om Gods Woord te prediken en de sacramenten te bedienen; dat er ook opzieners en diakenen zijn, om met de herders te zijn als de raad der Kerk, en door dit middel de ware religie te onderhouden, en te maken dat de ware leer haar loop hebbe, dat ook de overtreders op geestelijke wijze gestraft worden en in den toom gehouden; opdat ook de armen en bedrukten geholpen en getroost worden, naar dat zij van node hebben. Door dit middel zullen alle dingen in de Kerk wel en ordelijk toegaan, wanneer zulke personen verkoren worden die getrouw zijn, en naar den regel dien de heilige Paulus daarvan geeft in den brief aan Timótheüs.

* politie betekent hier regering.

Wanneer we met artikel 30 er aan toegekomen zijn om na te denken over de vraag óf en zo ja hoe de Kerk bestuurd moet worden, dan kunnen we niet om de Duitse jurist en kerkrechtdeskundige Rudolph Sohm heen. We komen zijn naam niet alleen tegen in de verschillende verklaringen van dit artikel maar ook in allerlei handboeken op het gebied van de kerkorde. Zo verwijst dr. P. van de Heuvel in zijn veel geraadpleegd boek ‘De Hervormde Kerkorde, een praktische toelichting’ al naar hem op de eerste bladzijde van het inleidend hoofdstuk. Eind 19e eeuw deed R. Sohm veel stof opwaaien toen hij in zijn in 1892 verschenen standaardwerk de stelling poneerde dat kerkrecht in strijd is met het wezen van de Kerk. Hij beschouwt het kerkrecht zelfs ‘als de zonde van de natuurlijke mens die onder de wet wil blijven’. Daar waar de liefde van Christus woont en heerst, is geen plaats voor een kerkorde. Zijn beroep hierbij op Luther is niet terecht. Al zijn er met betrekking tot de bestuurlijke rechtsorde in de Kerk tussen Luther en Calvijn accentverschillen aan te wijzen, toch komen zij in de grond der zaak overeen. Dr. A.D.R. Polman zegt in zijn verklaring dat Luther en Calvijn beiden het algemeen beginsel hebben aanvaard, waarmee artikel 30 opent: ‘Wij geloven dat deze ware Kerk geregeerd moet worden naar de geestelijke politie, die ons onze Heere heeft geleerd in Zijn Woord’ (Zie ‘Onze Nederlandse geloofsbelijdenis’, deel IV, blz. 10). Zoals in heel hun theologisch bezig zijn verwijzen Luther en Calvijn ook met betrekking tot de orde der Kerk naar het Woord des Heeren. Het Sola Scriptura geldt ook in dezen. In tegenstelling tot de roomse kerk benadrukken zij telkens weer opnieuw dat al wat aan kerkelijke ordeningen en regels niet uit het Woord des Heeren voortvloeit, niet gerekend mag worden tot het jus divinum (dat wil zeggen: het Goddelijk recht). De Kerk is geen vereniging, waarin de leden zelf de statuten ontwerpen en dien overeenkomstig de regels vaststellen. Evenmin is de Kerk een democratisch gebeuren, waarbij met meerderheid van stemmen wordt bepaald wat wel en wat niet tot het Goddelijk recht behoort.

Echter, al is de Kerk niet van de wereld, ze is nog wel in de wereld. Met andere woorden: uiterlijke invloeden gaan aan haar niet voorbij. Zo hebben bijvoorbeeld de kerken der reformatie hun eigen geschiedenis en dientengevolge zijn er ook verschillen aan te wijzen in de manier waarop ze bestuurd worden. Wanneer we voor de volledigheid Rome er bij betrekken dan onderscheiden we een viertal stelsels: a. het roomse of episcopale stelsel met de paus aan het hoofd; b. het lutherse of territoriale stelsel, waarbij men spreekt van landskerken met een vorst aan het hoofd. Die vorst wordt al of niet bijgestaan door een consistorie, dat wil zeggen een college van theologen en rechtsgeleerden; c. het congregationalistische of independistische stelsel, waarbij elke gemeente geheel op zichzelf staat.; d. het gereformeerde of presbyteriale stelsel, dat uitgaat van de plaatselijke gemeenten. Hierbij zal naar de Dordtse Kerkorde (1618 – 1619) geen heerschappij over elkaar gevoerd worden: ‘Geen kerk zal over andere kerken, geen dienaar over andere dienaren, geen ouderling of diaken over andere ouderlingen of diakenen enige heerschappij voeren’ ( art. 84). Tot dit laatste stelsel, waarbij het woord ‘presbyter’ oudste of ouderling betekent, wordt ook de wijze van bestuur gerekend zoals die in de Kerkorde van de Nederlandse Hervormde Kerk (1951) gestalte kreeg. Een groot gevaar van dit stelsel is echter, dat de volgorde van de woorden ‘presbyteriaal-synodaal’ omgekeerd wordt. Dat de pijn, die in het verleden door deze omkering op het grondvlak geleden werd, een waarschuwing mag zijn voor de Hersteld Hervormde Kerk, die aan de genoemde kerkorde vasthoudt, zij het met uitzuivering van onbijbelse elementen.

Mocht de Heere, Die Christus van eeuwigheid verordineerd en gezalfd heeft tot het Hoofd van Zijn Kerk, ons maar bewaren bij Zijn Woord, opdat én in de plaatselijke gemeenten én in de Kerk als geheel ‘alle dingen eerlijk (betamelijk) en met orde mogen geschieden’ (1 Kor. 14:40). De belijdenis spreekt in dezen van een geestelijke politie. Deze geestelijke regering of besturing is ten diepste door God de Vader toevertrouwd aan Zijn Zoon de Heere Jezus Christus. In Psalm 2 : 6 (zie ook de kanttekening) lezen we, dat Hij van Zijn Vader is gezalfd over Sion, den berg Zijner heiligheid. Echter, nu behaagt het die grote Koning om hier op aarde Zijn Kerk te regeren door middel van de ambten, waartoe Hij Zelf verkiest en roept. Al zijn ze in en vanuit zichzelf niet meer dan – zo zegt Calvijn – ‘een of ander mensje uit het stof opgerezen’, ze behoeven het niet in eigen kracht te doen. Hoe dwaas en krom ook in en vanuit zichzelf, Híj is door Zijn Vader gezalfd tot de hoogste Profeet en Leraar der Kerk alsook tot haar enige Hogepriester en eeuwige Koning. Kortom, al is dan van ’s mensen zijde zowel persoonlijk als ambtelijk alles tekort, in Hem is alles te vinden. Johannes de Doper mag ervan getuigen: ‘En uit Zijn volheid hebben wij allen ontvangen, ook genade voor genade’ (Joh. 1:16). Echter, hoe rijk dit ook mag zijn, het bekleden van een ambt alleen maakt niet zalig. We lezen in de evangeliën ook van een Judas. Hij had zichzelf niet in het ambt ingedrongen, maar was door Christus Zelf geroepen. Ja, met de andere apostelen was ook hij uitgezonden om te prediken, de kranken te genezen, de melaatsen te reinigen, de doden op te wekken en de onreine geesten uit te werpen (Mattheüs 10:1 e.v.). En ondanks dit alles is hij toch nog voor eeuwig verloren. Nee, de Heere had Zich in Judas niet vergist, ook niet toen Hij hem riep. Vanuit de Heilige Schrift weten we dat dit alles moest geschieden, opdat alzo de Zoon des Mensen zou overgegeven worden in de handen der zondaren. Dat we toch niet op Judas zullen neerzien, maar dat we ons én als ambtsdragers én als gemeenteleden nauw, zeer nauw kregen te onderzoeken. Immers, het zal er voor ons allen op aan komen of ook onze namen in de hemelen geschreven zijn (Lukas 10:20).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen