Ochtendstemming in een Noors bos

Het is 6 uur als de wekker afgaat. Nieuwsgierig kijk ik door de ruit van de camper naar buiten. Een ochtendnevel boven het meer staat bijna in brand door de roodoranje lucht die in het water weerkaatst. De nevel hangt als een deken, omsloten door de bomen rond het meer, boven het water. Een schitterend gezicht. Snel maak ik vanuit de camper een aantal dia's, want bij zonsopkomst ziet het landschap er iedere vijf minuten weer anders uit. Even later ben ik reisvaardig; lopend ga ik de omgeving verkennen, een uitgestrekt naaldbos met diverse meren. Het ligt tegen de Zweedse grens in Noorwegen. In Noorwegen mag je vrij kamperen en het is hier zeer rustig. Sinds gisteren heb ik geen mensen meer gezien. In het gebied stromen een paar mooie riviertjes met bruisend helder water waar de nodige vis in leeft. Veel wegen en paden zijn hier niet, dus volg ik voornamelijk de wissels van de dieren om niet te verdwalen.

Auerhoen
De zon laat zich nog niet zien als ik op het zandweggetje richting het oosten loop. Aan de sporen in het zand is te zien dat hier veel rendieren leven. Na 10 minuten houdt de weg op te bestaan en moet ik een klein beekje over om verder te kunnen. Dit is geen probleem, want er liggen keien genoeg om zonder natte voeten aan de overkant te komen. Ik loop het beekje mee richting het meer. Het is hier nat en drassig en ik moet goed oppassen waar ik loop. Opeens vliegt er 15 meter verder met veel lawaai een reusachtige vogel op. De hoenderachtige vogel is al snel uit het zicht verdwenen, maar aan de grootte te zien was het waarschijnlijk een auerhoen. De auerhoen lijkt op een korhoen, maar is veel groter, wel 25 cm, en heeft naaldbossen als zijn leefgebied. In ons land komt de soort niet voor en voor mij was dit dan ook de eerste ontmoeting met een auerhoen. Ik loop verder het beekje af en kom weer uit bij het meer. Er hangt nog een prachtige nevel, maar de kleuring van de zon is bijna weg. In het bos achter mij laten de vogels zich al een beetje horen, een specht met zijn geroffel is wel het duidelijkst aanwezig. Veel berkebomen hebben het moeten ontgelden. Ze zijn allemaal van onderen in de vorm van een zandloper doorgeknaagd en liggen, voor zover ze niet zijn versleept, half in het water. Dit moet het werk van bevers zijn. En inderdaad, verderop ligt aan de waterkant een grote beverburcht, geheel opgebouwd uit takken, berkestammetjes en modder.

Levend 'stammetje'
Een paar dagen terug had ik mijn eerste ontmoeting met een stel bevers. Bij een ander meertje was ik 's avonds ook de omgeving aan het verkennen. In een grasveldje bij het meer vond ik toen wissels die in het water uitkwamen en duidelijk aangaven dat er dieren leefden. Ik dacht er verder niet bij na, totdat ik in het water een stammetje zag drijven. Toen ik nog eens goed keek bleek er leven in het stammetje te zitten, want het verdween onder water. Was het een bever, of was het misschien een beverrat? Van een beverrat heb ik wel eens dia's gezien en die lijkt aardig op een bever, alleen ontbreekt bij de beverrat de platte staart. Als de dieren in het water zwemmen is deze echter niet zichtbaar. Ik zocht een goed plekje aan de rand van het water en wachtte. Na een tijdje liet het dier zich weer zien en kwam ook mijn kant op. Het dier leek nieuwsgierig, want het naderde mij en bleef bewegingloos in het water liggen en hield mij goed in de gaten. Ik maakte een serie opnamen. Even later verscheen een tweede bever op het toneel. Deze ging aan land en zo werd ook de platte staart zichtbaar, zodat ik zeker wist dat ik met bevers te doen had.

Stuwdammen
De bever is Europa's grootse knaagdier en is een echte bouwmeester. Hij leeft aan de oevers van meren en rivieren. De bouwwerken die ze maken zijn afhankelijk van de omgeving waar ze leven. Bij meren worden vaak de kolossale burchten gebouwd, terwijl langs de rivieren de woonkamer bestaat uit een aantal gangen in de oever. Een beverburcht ligt in het opgestuwde water achter een zelfgemaakte dam. De ingangen van de burcht liggen onder water, maar de woonkamer ligt altijd boven de waterspiegel. Het maken van stuwdammen is zeer kenmerkend voor bevers. De dammen moeten ervoor zorgen dat het water altijd diep genoeg blijft. Als het waterpeil zou stijgen door bijvoorbeeld sterke regenval, laten ze zelf het waterpeil zaklcen door de dam wat te openen. Bij het bouwen van zo'n dam kan een bever wel 20 minuten onder water blijven. Bevers zijn monogaam, het paartje blijft het hele leven bij elkaar. Jaarlijks worden in het voorjaar twee tot vier jongen groot gebracht. Een familie bestaat meestal uit de ouders, de jongen en de jongen van vorig jaar. In het derde jaar trekken de oudste, geslachtsrijpe jongen weg om een eigen territorium te vestigen. De bever eet geen vis, maar leeft van wortelstokken, waterplanten, schors, twijgen en kruiden. Bevers houden geen winterslaap en moeten vaak wekenlang in de burcht blijven als de waterspiegel bevroren is. Ze blijven in leven door aangelegde voorraden van twijgen en schors.

Mossen
Nadat ik wat opnamen van de beverburcht heb gemaakt, loop ik verder. De zon staat inmiddels aan de blauwe lucht en verlicht het bos. Op de grond groeien bosbessenstruiken met daar tussendoor de bosaardbei. Tussen de naaldbomen liggen veel keien. Klein en groot door elkaar. De stenen zijn met korstmos-structuren bedekt en lijken soms op gezichten van mensen of dieren. Aan de naaldbomen groeit een ander soort mos, het zogenaamde baardmos. Wie de mossoort ziet, weet waarom de naam zo is gekozen. Verder groeit er het rode bekermos, waarvan op de randen rode vruchtschijfjes zitten. De bekendste mossoort is het rendiermos, dat inderdaad door rendieren wordt gegeten. Het mos komt in ons land niet voor, maar wordt wel gebruikt bij het opmaken van bloemstukjes. Als ik verder de wissel afloop, kom ik in een echt productiebos, dat bestaat uit hoge rechtestammen van de grove den. Hier kom ik elandenkeutels tegen, maar de dieren zie ik niet. Wel hoor ik een specht te keer gaan tegen een boom, en als ik hem opzoek, blijkt dat hij er feer. wat anders uitziet dan zijn Nederlandse soortgenoten. Het is een drieteenspecht en zoals zijn naam al suggereert heeft de vogel maar drie tenen. Dit in tegenstelling tot de andere spechten, die vier tenen hebben. Het diertje is zo druk in de weer met het zoeken naar insecten onder het boomschors, dat hij nauwelijks op of om kijkt als ik hem benader voor het maken van een opname. In Nederland komt de drieteenspecht niet voor.

Verontwaardigd
In het bos is de ochtenddrukte een beetje voorbij. Het is al tien uur geweest en het is nog zeker een uur terug lopen naar mijn camper. Op de terugweg kom ik langs een ander meer. De bomen weerspiegelen heel fraai in het roerloze water. In de verte zie ik tussen de bomen wat bewegen. Het blijkt een rendier te zijn. Het loopt op dezelfde wissel als ik. Sloffend komt het beest mijn kant op en ik wacht met geluid te maken totdat hij mooi vrij staat. Het dier heeft niets in de gaten. Als ik een geluidje maak, blijft hij staan en kijkt in het rond. Na de eerste opnamen kijkt hij recht in de lens, niet echt bang, meer verontwaardigd over het Baardmos. vreemde geluid van de camera. Hij vertrouwt het toch niet en loopt met grote boog om mij heen en vervolgt achter mij de wissel waar hij op liep. Rendieren komen voor in verschillende kleuren, van donkerbruin tot helemaal wit. Ze komen voor in Noord-Europa en worden ook wel als huis/boerderijdier gehouden. Dit blijkt even later als ik een hele groep rendieren in diverse kleurvariaties tegenkom. Sommige dieren hebben een halsband om waarop een nummer zichtbaar is. Waarschijnlijk zijn ze eigendom van iemand. Ik zie ze toch liever in het wild.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen