RECENSIES

W. Verboom, Vrees en vreugde. Ervaringen van een beginnend predikant, Benschop 1968-1973. Uitg. Groen, Heerenveen 2012, 250 blz., € 17,50.

De schrijver, die naam maakte op het gebied van de catechese, begon als hervormd predikant in een klein dorp, waar de kerk nog echt volkskerk was. In dit boek beschrijft hij zijn ‘eerste krullen op het ijs’, zijn vallen en opstaan, zijn aanvechting en vertroosting in die eerste periode. Menig predikant zal veel herkennen. Het boek is niet bedoeld als een stukje nostalgie. De schrijver wil een gesprek op gang brengen over het gemeente-zijn en het predikantschap toen en nu. Hij plaatst dat vooral in het teken van de vraag of de volkskerk van toen voorbij is of niet. Nu hebben wij als afgescheidenen altijd wat moeite gehad met dat begrip ‘volkskerk’. Maar er valt hier veel te leren voor het kerk-zijn in een geseculariseerde context. Sprak Noordmans al niet over ‘de schare’ die we niet uit het oog moeten verliezen? De vertrouwenscommissie predikanten heeft in onze kring ook het een en ander aangereikt over kerk-zijn en predikantschap in deze cultuur. Dit persoonlijke document van dr. Verboom, dat ook nog eens prettig leest, geeft ook bouwstenen voor het nadenken daarover.

Herman Paul & Bart Wallet, Oefenplaatsen. Tegendraadse theologen over kerk en ethiek. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer 2012, 200 blz., € 17,90.

‘Kerk in de crisis’: zo wordt de plaats van de kerk in onze samenleving door velen gezien. Wat is de toekomst en waarde van de kerk? Wat kan zij betekenen in het huidige tijdsgewricht? Voor velen heeft de kerk in elk geval afgedaan. In dit boek is een aantal interviews te lezen met theologen die op dit punt ‘tegendraads’ zijn te noemen: ze willen de kerk weer uitdrukkelijk op de kaart zetten. De kerk als een oefenplaats van de Heilige Geest, als een plek waar christenen het geloof leren spellen en waar hun karakters worden gevormd. Zo nemen we kennis van de visie van een negental theologen, o.a. Stanley Hauerwas, Oliver O’Donnovan, Tom Wright en Tim Keller. Dat betekent niet dat deze stemmen eenduidig klinken. Onderling verschillen zij nogal, en het aardige van deze bundel is dat de interviewers de visie van de een meer dan eens confronteren met die van de ander. Maar het gemeenschappelijke is toch de ‘ecclesial turn’: de wending naar de kerk.

Stefan Paas schreef een slotbeschouwing. We leven in een situatie van ‘postchristendom’. De ‘wending naar de kerk’ is daar een onderstreping van. De kerk is het enige domein waar nog voluit christelijk gesproken kan worden.

Een boeiende bundel, waarin geen pasklare antwoorden worden gepresenteerd, maar wel veel denkstof wordt aangereikt aan ieder die juist in deze cultuur de relevantie van de kerk wil vasthouden, ook als oefenplaats voor ethische keuzes.

Piet Vergunst (red.), Toch gescheiden. Over de complexiteit van een gebroken huwelijk. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer 2012, 141 blz., € 15,90.

Meer dan een derde van alle huwelijken eindigt in een echtscheiding. Dat gaat ook de christelijke gemeente niet voorbij. Ambtsdragers krijgen er steeds meer mee te maken, met alle vragen die daarbij horen. In het eerste deel van dit boek lezen we interviews met vijf mensen die gescheiden zijn. Sprekend zijn de onmacht en de ontreddering die vaak gevoeld worden. En ook de schuld en schaamte die men ervaart. In het tweede deel vinden we bezinning van praktijk naar pastoraat. Hoe gaan we hier als gemeenten en kerkenraden mee om? Wat zegt de Schrift? En hoe vertaalt zich dat naar vandaag?

Feit is – dit boek laat het slag op slag zien – dat de kerk vaak tekort schiet in de zorg voor gescheiden gemeenteleden en hun kinderen. Hoe kunnen we, zonder het kromme recht te praten, er voor hen zijn in pastorale nabijheid?

Er wordt veel aangereikt, en ik acht het boek een aanrader voor elke ambtsdrager. Vragen heb ik wel bij de hoofdstukken waarin wordt ingegaan op de mogelijkheid van een tweede huwelijk na echtscheiding. Een van de schrijvers beroept zich op Bucer, die daarin een ruime praktijk voorstond. De vraag is wel hoe zich dat verhoudt tot de exegese van o.a. Mattheüs 19 en 1 Korinthe 7. Het is een uitermate lastige problematiek, ik weet het. Maar zou hier niet gelden: liever langer luisteren naar wat er staat, ook al komt ons dat lang niet altijd uit?

J. Knigge, Hier gebeurde het toen. Archeologische sporen van de Bijbel, Uitg. Buijten & Schipperheijn Motief, Amsterdam, 2012, 160 blz., € 15,-.

De auteur (historicus en onderwijzer) schrijft over vele voorbeelden van verbindingen tussen gegevens uit de Bijbel en archeologische vondsten. De hoeveelheid informatie is indrukwekkend. De lezer krijgt iets mee van de ervaring van een gelovige archeoloog die keer op keer ontdekt: ja, hier en toen gebeurde het, waarover de Bijbel schrijft. Regelmatig wordt aangewezen hoe concrete bodemvondsten de historische betrouwbaarheid van de Bijbeltekst onderstrepen. Soms werpen vondsten nieuw licht op de interpretatie van Bijbelteksten.

Toch rijzen er al lezende twee bedenkingen: a) Bindt Knigge de betrouwbaarheid van de Bijbel, die hij volgens de eerste bladzijde van het boek nadrukkelijk niet afhankelijk wil maken van de (interpretatie van) archeologische gegevens, daar toch niet teveel aan? Dan wordt het gevaar van afhankelijkheid via de achterdeur weer binnengehaald. b) Zijn de aangedragen bewijzen en verbanden in wetenschappelijk opzicht ook allemaal steekhoudend? De indruk wordt soms gewekt – als ‘lekenlezer’ op dit terrein is dit nauwelijks te verifiëren – dat vondsten wel al te gretig geïdentificeerd worden met Bijbelse gegevens. Begrijpelijk, maar niet altijd overtuigend; zelfs een archeoloog moet niet té vindingrijk worden!

E. Hofman, De Vader des Vaderlands in het Nederlandse Volkslied, Uitg. Willem de Zwijgerstichting, Reformatorische stemmen 2012/1, 56 blz., € 4,30.

Over de persoon van Willem de Zwijger is veel verschenen, maar weinig vanuit het Wilhelmus als bron. Dat laatste beoogt deze brochure. Aanleiding daartoe is de vondst van een nog oudere versie van ons volkslied. De schrijver van deze brochure is Neerlandicus en specialist in Schriftuurlijke liederen uit de begintijd van de Reformatie. Historie en geloof liggen met elkaar verweven in dit pakkend geschreven boekje. Het geeft een mooi doorkijkje in die boeiende mens achter ons land en volkslied en het beschreven geloofsgetuigenis bevat ook lessen voor ons geloofsleven van vandaag. Door middel van vragen is het boekje ook geschikt gemaakt voor gezamenlijke bestudering en bespreking. Het poneren van aannames en gevolgtrekkingen waarvan niet duidelijk wordt of ze op feitelijke aanwijzingen berusten, doet soms wel enigszins afbreuk aan de overtuigingskracht. Het geheel beantwoordt niettemin aan de doelstelling van de Willem de Zwijgerstichting: het bevorderen van historisch besef en van de reformatorische beginselen onder ons volk; al is het de vraag hoe breed deze brochure gelezen zal worden… Mooi is dat het boekje opgedragen is aan de kroonprins en zijn vrouw, ongetwijfeld met de wens dat zij er door geïnspireerd mogen worden! Zodat de Zwijger voort spreekt.

J. Douma, Vrucht van de Geest. Bijbelstudies over Galaten 5, Uitg. Ark Media, Amsterdam 2012, 63 blz., € 6,95.

J. Douma, Je bent een mooi mens. Ontdek hoe God je karakter vormt, Uitg. Ark Media, Amsterdam 2012, 135 blz., € 18,50.

De schrijver van beide boekjes is predikant (GKv), auteur van diverse boeken en gastdocent homiletiek (ThUK). Deze twee boeken lijken sterk op elkaar (vaak woordelijk hetzelfde). De doelgroep is wellicht verschillend, de bedoeling is in beide gevallen de lezer te laten groeien in kennis ván en leven úit de negenvoudige vrucht van de Geest (Galaten 5:22). Douma beschrijft dat op een hedendaagse en ook praktische manier. Onder het lezen kan wel de vraag rijzen of wedergeboorte niet alleen een opgave is (heiliging), maar ook een gave die God zonder een mens in een mens werkt. Zonder dat zullen er zelfs na het lezen van honderd van deze Bijbelstudieboekjes geen vruchten aan ons leven gevonden worden. Geen kritiek, wel een punt dat mijns inziens deze boekjes completeert.

De lastigste keus die vervolgens overblijft, is welk van beide boeken de voorkeur krijgt: het (voordelige) Bijbelstudieboekje, uitgegeven als handzame paperback en tevens voorzien van gespreksvragen (echt een gebruiksvoorwerp, of om mee te nemen onderweg). Of ‘Je bent een mooi mens’; een luxe hardcover uitgave met veel kleurenfoto’s in een apart formaat vierkante band die zelfs vanuit de boekenkast zal uitnodigen om gelezen te worden. En dat kon wel eens een vruchtbare exercitie voor ambtsdrager, gemeentelid, Bijbelstudiekring of gemeente zijn!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen