De Schoolstrijd

(6.)

Naar het hoogtepunt van de strijd.

Intussen verscherpte de strijd der geesten. In de Vereniging voor Chr. Nat. Schoolonderwijs, (waarvan de besten zich alweer afgescheiden hadden), trad nu dr Kuyper op de voorgrond met als eis, dat er gewerkt

moest worden om het woord Christelijk weg te krijgen uit de uitdrukking in de wet: Opleiding" tot alle Christelijke en Maatschappelijke deugden. Dit was een valse vlag voor de Openbare school en misleidend voor de ouders, zo oordeelde dr Kuyper terecht. De Ethischen (Beets en dr Chantepie) verlieten toen de Vereniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs. Groen en Kuyper spoorden krachtig aan tot het bouwen van Scholen met de Bijbel om het Modernisme te bestrijden. Deze vernieuwde actie van het Chr. Schoolonderwijs had een vernieuwde tegenactie tengevolge in het kamp van het Openbaar Onderwijs.

De „Maatschappij tot Nut van 't Algemeen" begon met een felle propaganda. Van deze Maatschappij waren nota bene nog wel orthodoxe protestanten lid. Tot hen klinkt het woord van Kuyper: „Mannen, gaat uit van haar!"

Daar het schoolverzuim onrustbarend toenam werd een vereniging opgericht om het schoolbezoek te bevorderen. Van deze vereniging zouden ook de voorstanders van het Chr. Onderwijs lid worden, zo was de bedoeling. Op de oprichtingsvergadering waren ook mannen als Kuyper, Brummelkamp en Feringa, de secretaris van de Chr. Ond. organisatie.

Al spoedig kwam men op de oprichtingsvergadering voor de dag met hèt middel om het schoolbezoek te stimuleren en wel: Bij de Overheid moet aangedrongen worden op invoering van leerplicht en het onderwijs moet liefst kosteloos gegeven worden.

Kuyper sprak zich uit tegen deze beide dingen: Kwam er leerplicht, dan zou er gevangenisstraf dreigen voor hèn, die om des gewetens wille hun kinderen niet konden sturen naar een openbare school, wanneer er namelijk in hun omgeving geen Christelijke School was. En kosteloos onderwijs was een oneerlijk concurrentiemiddel tegenover de Chr. School. Kuyper bestempelde dit voorstel met de naam van „Decretum Horrible", d.i. afgrijselijk decreet. Toen ook Feringa sprak over de gemoedsbezwaren werden de voorstanders van het Chr. Onderwijs uitgejouwd en uitgefloten. 2e konden vertrekken.

Dan gaat Kuyper het Protestantse Volksdeel organiseren in de strijd. Een anti-schoolwetverbond wordt opgericht met als doel, de grondwet en de onderwijswet gewijzigd te krijgen.

De Standaard bevat bijna dag aan dag aanvallen op het Openbaar Onderwijs en zijn voorstanders.

Dan komt de Vereniging voor (openbaar) Volksonderwijs met voorstellen, die de dood voor de Chr. School kunnen betekenen. Propaganda wordt gemaakt door het gehele land, met debatavonden tot in de dorpsherbergen toe.

Scherp staan de partijen tegenover elkaar. Dan komt de scherpste aanval op het Chr. Onderwijs door de Schoolwet-Kappeyne. Hierover iets in een volgend artikel, doch vooraf een opmerking.

Wellicht zullen velen denken: We hebben èn op politiek èn op kerkelijk gebied nooit zoveel gehoord van Kuyper waarvoor we waardering konden hebben. Hoe zit het nu met zijn actie op het gebied van de Schoolstrijd?

Laten we het zo zeggen: Ook in dit opzicht zijn we niet geheel zonder critiek op de opvattingen van Kuyper, hoewel hij in deze periode als geheel zuiverder staat dan later, toen op politiek terrein de samenwerking met Rome en op kerkelijk gebied de leer van de veror.dergestelde wedergeboorte een stempel op hem gedrukt hebben.

In deze periode wensen wij Kuyper echter te zien en tc waarderen in wat hij ongetwijfeld geweest is: Een kampvechter tegen het veldwinnend modernisme. Deze waardering kunnen we hebben, zonder „Kuyperiaan" te worden!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen