Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

ZO ZIJN WE BEGONNEN....

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

ZO ZIJN WE BEGONNEN....

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Schoolwerkplanontwikkeling te Kootwijkerbroek.

Mij is gevraagd iets over het schoolwerkplan te schrijven. Na de artikelen van de heer Houweling en mede gezien de benoeming van collega Sterk tot onderwijskundig medewerker vind ik dit wel moeilijk. Dit behoort straks tot zijn werkterrein.

Toch heb ik gemeend me er niet aan te onttrekken. Na een kort historisch overzicht volgt een beschrijving van de procedure die in Kootwijkerbroek en andere plaatsen in Gelderland wordt gevolgd bij het maken van een schoolwerkplan. Tevens wordt materiaal genoemd dat bij het opstellen van een schoolwerkplan goed bruikbaar is.

Zie dit artikel dus in afwachting van de werkzaamheden van collega Sterk als een kleine handreiking.

Het schoolwerkplan

De traditionele indeling van het oude leerplan omvatte:

a. de leerstof voor elk vak (aard en omvang); b. de verdeling der leerstof over de leerjaren; c. een urentabel, een boekenlijst; d. een overzicht van de schooltijden en de vakanties. Voor veel scholen was dit leerplan niet meer dan een document ter verkrijging van rijkssubsidie.

Vanaf 1949 gaf de Inspectie van het Lager Onderwijs in de Derde Hoofdinspectie richtlijnen uit voor het samenstellen van een leerplan, dat steun zou kunnen bieden aan de leerkrachten, om zo aan bovengenoemde onbevredigende situatie een einde te maken. In 1966 verscheen de herziene, uitgebreide Leiddraad van deze Inspectie voor het laatst, omdat de Pedagogische Centra deze taak in feite overnamen.

In 1967 verscheen "Proeve van een leerplan voor het basisonderwijs" samengesteld door een leerplancommissie van het Nutsseminarium voor pedagogiek aan de universiteit van Amsterdam. (Nu Kohnstamminstituut).

Deze leerplancommisssie formuleerde de bestemming van een leerplan als volgt: "Het leerplan moet naar de mening der Commissie worden gezien als een middel om de onderwijzer bij te staan bij zijn opvoedende en onderwijzende taak. Het wil voor hem de mogelijkheid scheppen om op efficiënte v^djze te werken en rekening te houden met de variërende wijze begaafdheid der leerlingen."

Ook het Christelijk Pedagogisch Studiecentrum heeft veel werk verzet. Voor elke klas verscheen een handleiding. Cursussen werden gegeven voor het samenstellen van een leerplan. De neerslag van deze cursussen is te vinden in brochure 53 van het C.P.S. In het voorwoord van deze brochure schrijft J. Wedzinga: "In bredere kring ging men dus inzien dat het leerplan een zeer centrale plaats behoort in te nemen."

Zo zijn er op verschillende scholen betere leerplannen gekomen. Van bovengenoemd materiaal heb ik destijds gebruik gemaakt bij het samenstellen van mijn eerste leerplan, toen ik in 's-Gravenpolder hoofd was. Het is dus niet zo, dat we met het samenstellen van een schoolwerkplan "nieuwe stijl" ineens in een vacuum gekomen zijn.

We moeten dus wel voorzichtig zijn met te beweren dat het schoolwerkplan komt uit de socialistische onderwijsvemieuwingskoker van ex-minister van onderwijs Van Kemenade en daarom af te keuren is. Zeker niet wanneer we het onderzoeksverslag van de inspectie basisonderwijs van 1974 hierop nagaan: in 26, 8 procent van de klassen was geen leerplan aanwezig; 17, 4 procent van het onderwijzend personeel had nooit kennis genomen van het leerplan en 32, 3 procent slechts eenmaal.

Bij het samenstellen van een schoolwerkplan verlenen de schooladviesdiensten ook hun medewerking. In 1974 begon het R.P.C.Z. in Zeeland met het samenstellen van een herzien leerplan. Naar ik meen hebben al onze scholen in Zeeland zodoende een redelijk leerplan. Het leerplan van collega Sterk uit Middelburg is hiervan een voorbeeld, en is ook door scholen buiten Zeeland tot steun geweest bij het vernieuwen van het leerplan.

Aan het maken van een goed schoolwerkplan voor de eigen school is zeker heel wat werk verbonden. Maar het behoeft niet in één jaar en ook niet door het hoofd alleen te gebeuren. Het kan in teamverband geschieden, waarbij specialisaties kunnen worden ingeschakeld. In het juni-nummer van de Reformatorische School heeft de heer Houweling hierover goede aanwijzingen gegeven.

Zo is ook ongeveer de gang van zaken in Kootwijkerbroek. We zijn begonnen met het samenstellen van de "algemene inleiding" met behulp van een "Schema leerplan opbouw" (raamplan) van de toenmalige inspecteur Kamphuis. Hierbij wisselden we ook gegevens uit met andere scholen o.a. Barneveld en Veenendaal.

De algemene inleiding werd als volgt uitgewerkt:

A. Schoolgegevens: situatie van de school met plattegrond.

B. Algemeen gedeelte. 1. Aard van de school - levensbeschouwelijke richting e.d. 2. Algemeen doel van onderwijs en opvoeding. 3. Betrekkingen met het bestuur. 4. De relatie met de ouders. 5. Betrekkingen met inspectie, schoolarts, adviesdienst, enz. 6. Externe doorstroming: van kleuterschool naar lagere school (integratie); vjm lagere school naar voortgezet onderwijs: van lagere school naar buitengewoon onderwijs. 7. Verhoudingen in het team: teamvergaderingen e.d.

C. Bijzonder gedeelte. 1. Algemene doelstelling van de school (in het verlengde van het alg. doel van opvoeding en onderwijs). 2. Streefpunten van de school in de eerstvolgende jaren, bijv. integratie. 3. Organisatie van de school. 4. Onderwijsleerprogramma (overzicht), waarin o.a. ook tot uitdrukking dient te komen of wereldoriëntatie gebeurt via vakkengesplitst onderwijs of via het vragende kind.

Bij dit gedeelte is toen bij ons nog behandeld "observatie en rapportage" wegens het invoeren van een nieuw cijfer-woordrapport. In het schema van inspecteur Kamphuis komt dit het laatst na de behandeling van diverse vakken.

Na het bijzonder gedeelte volgt de behandeling van de vakken en daarbij volgen we het proces van de deelleervakken zoals de heer Houweling in zijn artikel eveneens naar voren brengt. Zo wordt het ook door de inspecteur aanvaard. Eerst wordt het algemeen gedeelte ingediend en daarna volgen telkens verschillende vakken. We hadden al gemaakt het leerplan voor Bijbelse- en Kerkgeschiedenis en het leerplan voor het vak lezen is bijna gereed.

Bij het werken volgens het proces van deelleerplannen kunnen zoals de heer Last destijds opmerkte de krachten worden gebundeld. Als er op een school aan een vak wordt gewerkt kunnen andere scholen hiervan kennisnemen. Zo, schreef hij toen, was Sliedrecht bezig met muzikale vorming.

Het Gereformeerd Pedagogisch Centrum te Zwolle werkt ook ongeveer zo. Groepen van scholen hebben een leerplan gemaakt. En nu zijn gereed al: Bijbelonderwijs, Schrijven, Vaderl. geschiedenis (behalve klas 6), Aardrijkskunde, Verkeersonderwijs, Bewegingsonderwijs, Beeldend werken (handenarbeid en tekenen). Verder is door bovengenoemd centrum nog geschreven: Technisch lezen in niveaus, waar we nu ook bij het samenstellen van ons leerplan voor lezen gebruik van hebben gemaakt.

Als op een dergelijke wijze wordt samengewerkt en dit op een centraal punt een eindredactie krijgt en dan aan de scholen ter beschikking wordt gesteld, kan dit het maken van een schoolwerkplan voor de eigen school aanzienlijk verlichten en bespoedigen.

Het lijkt me niet juist verder op het schoolwerkplan in tegaan. In het juli-nummer van De Reformatorische School hebt u kunnen lezen, dat collega Sterk uit Rijssen is benoemd tot onderwijskundig medewerker. Richtlijnen en adviezen zullen over deze materie t.z.t. door hem zeker worden verstrekt. Tevens kan er dan een centraal punt komen van waaruit wordt gewerkt.

We wensen collega Sterk bij de taak die hij nu op zich genomen heeft veel wijsheid toe.

P. J. Kjille

Dit artikel werd u aangeboden door: De Reformatorische School

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 september 1978

De Reformatorische School | 44 Pagina's

ZO ZIJN WE BEGONNEN....

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 september 1978

De Reformatorische School | 44 Pagina's