KLEINE KRONIEK

In gemeenschap met de belijdenis der vaderen

Toen ik een artikel had gelezen in Woord en Dienst, het officiële blad voor het hervormd kerkewerk, stond het daar ineens levensgroot voor mij: „in gemeenschap met de beüjdenis der vaderen". Zo staat het immers in artikel 10 van de hervormde kerkorde: „In dankbare gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift als de bron der prediking en enige regel des geloofs doet de gehele Kerk, ook in haar ambteüjke vergaderingen, in gemeenschap met de beüjdenis der vaderen en in het besef van haar verantwoordeüjkheid voor het heden, zich strekkende naar de toekomst van Jezus Christus, beüjdenis van de zelfopenbaring van de Drieënige God." Dat klink nogal positief. Het Woord Gods is „de bron der prediking en de enige regel des geloofs". En waar we die beüjdenis der vaderen kunnen vinden? Ook dat wordt duideüjk gezegd: „De belijdenis der vaderen is vervat, zowel in de Apostolische Geloofsbeüjdenis, de geloofsbeüjdenis van Nicea en de geloofsbelijdenis van Aryanasius — waardoor de Kerk zich verbonden weet met de algemene Christeüjke Kerk — als in de Heidelbergse Catechismus, die van Genève, en de Nederlandse Geloofsbeüjdenis met de Dordtse Leerregels, door de Reformatie geschonken aan de Kerk der Nederlanden."

Nu ging dat artikel waar we op doelden vooral over het scheppingsverhaal in de Bijbel, dat in strijd zou zijn met de natuurwetenschap, wanneer we tenminste Wijven geloven dat de Heere God de hemel en de aarde en alles wat er in is geschapen heeft, en dat Adam en Eva de eerste mensen zijn geweest, die gevallen zijn in de zonde, waardoor ze dood en verderf over zichzelf en al hun nakome-Ungen hebben gehaald.

Wat zegt onze beüjdenis daar nu over? We nemen artikel 12 van de Nederlandse Geloofsbeüjdenis: „Wij geloven dat de Vader door Zijn Woord, dat is door Zijn Zoon, de aarde en alle schepselen uit niet heeft geschapen wanneer het Hem heeft goed gedacht, aan een iegeüjk schepsel zijn wezen, gestalte en gedaante, en onderscheidene ambten gevende, om Zijn Schepper te dienen " En artikel 14 zegt: „Wij geloven dat God de mens geschapen heeft van het stof der aarde en heeft hem gemaakt en geformeerd naar Zijn beeld en geüjkenis, goed en rechtvaardig en heiüg; kunnende met zijn wil in alles overeenkomen met de wil Gods. „Maar als hij in ere was zo heeft hij het niet verstaan, noch zijn uitnemendheid erkend, maar heeft zichzelf willens der zonde onderworpen en overzulks de dood en de vervloeking......" En artikel 15: „Wij geloven dat door de ongehoorzaamheid van Adam en Eva de erfzonde uitgebreid is geworden over het ganse menseüjke geslacht "

Ook ons onvolprezen leerboek der kerk, de Heidelbergse Catechismus, spreekt hetzelfde uit wanneer ze antwoord geeft op de vraag: Wat gelooft gij met deze woorden: Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper des hemels en der aarde? Dat antwoord begint zo: „Dat de eeuwige Vader van onze Heere Jezus Christus Die hemel en aarde met al wat er in is, uit niet heeft geschapen om Zijn Zoons Christus wil mijn God en mijn Vader is." En over de val van Adam lezen we in antwoord op de vraag: Vanwaar komt dan zulke verdorven aard des mensen? „Uit de val en de ongehoorzaamheid onzer eerste voorouders Adam en Eva in het paradijs, waar onze natuur alzo is verdorven geworden, dat wij allen in zonde ontvangen en geboren worden."

Er zou nog wel meer aan te halen zijn uit de beüjdenis van de kerk, maar het is genoeg. Schrift en belijdenis spreken beide over God de Schepper, belijden de Heere God als de Schepper en onderhouder van de hele wereld en van alles wat er in is. Wanneer we dit beüjden in gehoorzaamheid aan de HeiÜge Schrift dan beüjden we tevens in gemeenschap met de beüjdenis der vaderen.

Is dit gehoorzaamheid en gemeenschap?

Deze vraag kwam bij me op toen ik in Woord en Dienst een en ander over deze dingen las van de hand van Ds. J. T. Wiersma. Is dit dankbare gehoorzaamheid aan de HeiÜge Schrift en is dit gemeenschap met de beüjdenis der vaderen? Mijn lezers kunnen zelf oordelen want ik wil hier enkele citaten doorgeven:

Het was een fragment uit een gesprek. Waarom zij het te berde bracht, niet voor het eerst trouwens, weet ik niet meer, maar onverwachts zei ze: „U weet wel dat ik de bijbel lees zoals het er staat De mens stamt niet van de apen af, maar God heeft de aarde genomen en geboetseerd en daar zijn levensadem ingeblazen. Zo is de mens geschapen." Bij mijn weten had ik geen aanleiding gegeven dat zij zo sprak. Evenmin ben ik op haar bewering ingegaan. Waarom zou ik haar, 79 jaar is zij, vermoeien? Ten aanzien van het Midden: Jezus, de openbaring van het geheimenis van God en mens, zijn we één. Moeten wij dan redetwisten over het begin, het ontstaan van de wereld en mens? Tienduizenden denken als zij. Voor hen ontstaan bij het lezen van Genesis 1—3 geen moeiüjkheden. Zolang zij voor zichzelf niet eigengereid het artikel „bijbelgetrouw" opeisen maar wie anders leest en verstaat volledig aanvaarden, doe ik er het zwijgen toe.

Zwijgen mag je niet, geloof ik, als een ander te dezer zake als niet-bijbelgetrouw wordt bestempeld. Niet om voor je eigen geüjk te vechten. Maar om de mensen, kerkeüjk en niet-kerkeüjk, voor wie hier vragen liggen, soms zelfs geloofsproblemen. Want voor wie niet gelovig-naïef door het leven gaat — nogmaals dadr ga ik niet tegen in — üggen hier wel degeüjk vragen. Hoe oud is de schepping? Hoe is de mens ontstaan? Vanwaar de zonde? Zonder zonde geen dood? Ditmaal vooral de vraag: hoe oud is de schepping? Vroeger had ik voor het antwoord op deze vraag één informatiebron, de bijbel.

Vervolgens gaat Ds. Wiersma in op de wetenschap, die andere inzichten naar voren heeft gebracht dan in de Bijbel gevonden worden. Hij wil geloof en wetenschap met elkaar verzoenen. Hij maakt zich niet zo druk om Adam: „Niet bij Adam maar bij Jezus begint ons nadenken Door Jezus weten we puur in geloof, wie God is en wat een mens is, wat zonde is en dat de werkelijkheid van alle zichtbare en onzichtbare dingen geschapen werkelijkheid is. Van Jezus uit kunnen we ook nadenken over Genesis 1, 2 en 3 en over de vragen die de natuurwetenschap bij ons oproept.

Bij Jezus begint ons nadenken Maar hoe weten wij dat de Heere Jezus er is en wie Hij is en vanwaar Hij is? Dat weten we toch alleen door de Bijbel, omdat God Zich in Hem heeft geopenbaard in Zijn Woord. Van de Bijbel belijdt de Nederlandse Geloofsbelijdenis, een belijdenisgeschrift van de hervormde kerk, " dat de Heere God Zich heeft geopenbaard in de natuur maar „klaarder en volkomener door Zijn heilig en Goddelijk Woord, te weten zoveel als ons van node is in dit leven tot Zijn eer en de zaligheid der Zijnen." (artikel 2). En artikel 3 vervolgt: „Wij belijden dat dit Woord Gods niet is gezonden noch voortgebracht door de wil eens mensen, maar de heilige mensen Gods van de Heilige Geest gedreven zijnde, hebben het gesproken. En artikel 5 zegt: „En wij geloven zonder enige twijfeling al wat daarin begrepen is."

Dat is de belijdenis van de kerk aangaande de Bijbel als Gods Woord. Daarbij wil ik duidelijk stellen dat dit Woord tot ons is gekomen door middel van mensen die gedreven werden door de Heilige Geest. De vorm waarin Gods openbaring tot ons komt is overeenkomstig het begrip van de mensen van die tijd. Het Woord Gods is geen boek over natuurwetenschap. Wanneer daarin gesproken wordt over de zon die zich rondom de aarde beweegt dan is dat een ervaringsgegeven van die dagen. Dat later blijkt dat de aarde een baan om de zon doorloopt is voor ons toch geen aanleiding om Gods openbaring te verwerpen en hetgeen Hij bekend gemaakt heeft aangaande Zichzelf, de schepping, de val in het paradijs, het zenden van Zijn Zoon tot verzoening van de zonden door te strepen.

Maar er staat toch

Verschillende lezers van Woord en Dienst hebben gereageerd op het artikel van Ds. Wiersma en wanneer we het goed begrijpen hebben ze dat gedaan zoals de Heiland dat deed bij de verzoeking in de woestijn: Er is geschreven En dan komt Ds. Wiersma toch wel tot eigenaardige uitspraken. Hij vraagt zich af, om een voorbeeld te noemen, waarom moet Adam beslist als historisch persoon, dus levend in de tijd en de ruimte van onze menselijke geschiedenis, gehandhaafd blijven? Omdat anders de zonde en de komst van Christus in de lucht komen te hangen, zegt hij. Dat zou ik van huis uit ook zo gezegd hebben.

Wij hebben geleerd de bijbel van voren naar achteren te lezen. En bovendien lijkt het gezag van de bijbel in het geding te zijn. Waar blijven we als we van het begin af aan de bijbel niet meer lezen, zoals het er staat? " Binnenkort hoop ik daar nader op in te gaan. Juist ook in verband met de vragen betreffende de oudheid van de aarde en alles wat er op leeft. Want als je weet hoe het bijbelse scheppingsverhaal ontstaan is en wat het bedoelt te zeggen, zie ik geen conflict tussen de bijbelse boodschap en de gegevens van de natuurwetenschap.

* Ds. Wiersma heeft, wat hij in dit opzicht vroeger ook geloofd heeft, nu losgelaten, en hij meent dat we aan de historische Adam niet meer moeten hangen. Wij prediken toch Adam niet maar „volgens de Staten Vertaling": „Jezus Christus en dien gekruisigd"? Het is niet wéér dat wij Adam nodig hebben voor kennis van de zonde. Bij het kruis belijd ik de genade van God en mijn verlorenheid, niet bij Adam.

En hoe zit het met het gezag van de bijbel? Of laat ik het anders formuleren, met een klassieke vraag: Wie is mijn enige troost in leven en in sterven? Wat ruw gezegd geeft de kerkgeschiedenis daar drie antwoorden op.

Ten eerste: Mijn enige troost in leven en in sterven is de kerk met haar genademiddelen. Zo was en is het voor miljoenen. De Hervorming heeft zich daarvan gedistantieerd. Het was haar onmogelijk dat gezag en die heilsbevoegdheid aan de kerk toe te kennen.

Ten tweede: ijn einige troost in leven en in sterven is de bijbel. Het is waar, de bijbel is onvervangbaar en onmisbaar, maar ook aan de bijbel mag je dat gezag en die heilsbevoegdheid niet toekennen. Wij geloven niet in de bijbel maar door middel vin de bijbel, als instrument van de Heilige Geest. „Gij onderzoekt de Schriften, want gij meent daarin eeuwig leven te hebben, en deze zijn het, welke van Mij getuigen, en toch wilt gij niet tot Mij komen om leven te hebben", zegt Jezus. Johannes 5 : 39 en 40. De Schriften getuigen, verwijzen.

Ten derde: Mijn enige troost in leven en in sterven is niet de kerk, zelfs niet de bijbel, maar God zelf, in Christus.

Maar, zo zou ik willen vragen, wat weten we zonder de Bijbel van de Heere Jezus Christus? Mogen wij scheiding maken tussen de Bijbel, waarin God Zich in Christus Jezus heeft geopenbaard en Christus zelf? Hier treft men het reinste subjectivisme aan waarvan men in sommige kringen juist de hervormd-gereformeerden verwijt, die echter geheel met artikel 10 van de kerkorde willen overeenstemmen: „in dankbare gehoorzaamheid aan Gods Woord en in gemeenschap met de belijdenis der vaderen". Waar men een andere bron heeft, de natuurwetenschap b.v., breekt men kerk en geloof af. En waar men Adam verwerpt daar verwerpt men ook de Christus der Schriften. Kerk waarheen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen