Russische opties en de veiligheid van het westen

Dat er op het terrein van de ontwapening en wapenbeheersing wat aan de hand is, is iets wat niemand kan loochenen. Nadat er in het KremUn een nieuwe wind is Hjken te gaan waaien is er aan het front van de onderhandelingen over de wederzijdse bewapening onmiskenbaar het nodige in beweging gekomen. Het Westen wordt nu geconfronteerd met een Sowjet-leider die duidelijk beter oogt dan zijn voorgangers, die dat ook weet en daar zijn voordeel mee wil doen.

RONDE

De landen die zijn aangesloten bij de NAVO hebben zich te beraden op de voorstellen die nu bijna met de regelmaat van de klok uit Moskou op de onderhandelingstafel in Geneve worden gedeponeerd. Allerlei opties doen momenteel de ronde. De ministers van defensie van de NAVO-lidstaten kwamen onlangs bijeen in het Noorse Stavanger om daar te trachten tot één lijn te komen in de opstelling tegenover het Oostblok.

Ook in de Nederlandse Tweede Kamer kwam het thema wapenbeheersing aan de orde. Dat was naar aanleiding van een brief van de ministers Van den Broek en Van Eekelen waarin zij het parlement rapporteerden over de Nederlandse inbreng inzake het ontwapeningsvraagstuk. Centraal in de beraadslagingen stond de vraag voor welke nul-optie ons land dient te opteren. Er zijn er twee: de nul-optie, die, wanneer alle atoomraketten voor de middellange afstand die een bereik hebben van 1000 tot 5000 kilometer, de zogenaamde long-range intermediate nuclear forces (LRINF, SS20's, Pershings II en kruisraketten) uit Europa, met een recht voor de V.S. en de U.S.S.R. om maximaal 100 van deze wapens in Alaska respectievelijk Azië te stationeren. Daarnaast zijn er de middellange afstandsraketten die een korter bereik hebben, lopend van 500 tot 1000 kilometer, de short-range intermediate nuclear forces (SHRINE).

Wanneer ook deze raketten van de Europese kaart zouden verdwijnen. dan heb je te maken met de dubbele nul-optie.

VREDE

De heer Van Dis benaderde de vraag voor welke optie Nederland, of eigenlijk de NAVO-bondgenoten, zouden moeten kiezen vanuit de Westerse defensie-strategie tot op heden. Daaraan vooraf ging een principiële opmerking. Hij sprak over de wens die aan beide zijden van het IJzeren Gordijn leeft naar vrede en veiligheid. Welke vrede heeft men daarbij op het oog, zo vroeg de heer Van Dis zich af. „Men snakt naar vrede zonder overigens te beseffen en te willen erkennen, dat een samenleving, ook een wereldsamenleving waarop vrede en gerechtigheid wonen, slechts dan te realiseren is, indien de mensheid leeft in gehoorzaamheid aan de Schepper van hemel en aarde, die alle dingen regeert en bestuurt. Onze vrijheid is een groot goed. Helaas moeten wij echter constateren, dat deze vrijheid op velerlei manieren wordt misbruikt."

„Wij zouden ons wel eens af mogen vragen hoe lang wij nog in vrijheid mogen leven. Immers, hoe impopulair en hoe onwezenlijk het ook in deze tijd klinkt, wie God verlaat heeft smart op smart te vrezen. Dat is wel de werkelijkheid. Hoort de roede en Wie haar besteld heeft. Daartegenover staat ook deze reahteit: in het houden van Gods geboden ligt groot loon. Wederkeer tot Hem van Wie wij allen afhankelijk zijn, moet ook hier het wachtwoord zijn."

FLEXIBLE RESPONSE

Concreet ingaand op de beoordeling van de voorstellen van Gorbatsjow merkte de SGP-woordvoerder op dat het noodzakelijk is om dit vraagstuk te plaatsen in het omvattende kader van het Westeuropese veiUgheidsbeleid. De heer Van Dis: „In dit beleid staat de strategie van de „flexible response" centraal. Deze strategie is indertijd ontwikkeld om het probleem van een nucleaire veiligheidsgarantie van de zijde van de Verenigde Staten te ondervangen. Een Amerikaanse president behoeft als gevolg daarvan niet langer de afweging te maken tussen een Russische aanval met strategische kernwapens op Amerikaans grondgebied aan de ene kant en een berusting in een door de Sowjet-Unie bezet Europa aan de andere kant. Juist door middel van nucleaire forward based systems (Amerikaanse kernwapens gestationneerd in o.a. Europa, zo dicht mogelijk bij de Russische grens) is het mogelijk vanuit West-Europa de op conventioneel gebied dominerende Sowjet-Unie af te schrikken en te weerhouden van een aanval op West-Europa".

LUCHTVERDEDIGING

„Uitgangspunt is altijd geweest, dat de Sowjet-Unie meer afgeschrikt zou worden door het risico van nucleaire aanvallen op eigen grondgebied dan door een sterkere Westeuropese conventionele defensie. Om deze strategie te kunnen uitvoeren zijn systemen voor de middellange afstand nodig, hetzij INF-raketten, hetzij vliegtuigen. Zoals bekend heeft de Sowjet-Unie zijn capaciteit van de luchtverdediging dusdanig uitgebreid, dat volgens

Vervolg op pagina 10 Vervolg van pagina 9

NAVO-deskundigen ernstig getwijfeld moet worden aan het vermogen om met behulp van vliegtuigen het Sowjet-luchtruim te penetreren. De INFraketten zijn dus nodig voor het welslagen van de strategie van de flexible response. Let wel, zolang de Sowjet-Unie op conventioneel gebied domineert."

In dit licht bezien zette de SGP-woordvoerder vraagtekens bij de voorstellen van het Kremhn. Is men zich wel bewust van de consequenties voor de westerse verdediging in zijn geheel als wordt ingegaan op Gorbatsjows aanbiedingen? De heer Van Dis: „Wat wij nu in feite zien gebeuren behelst een ondergraving van de tot nu toe geldende NAVO-strategie. Er valt als het ware een gat in die strategie en de atoomdrempel wordt erdoor verhoogd of verlaagd, al naar gelang van welke kant je het bekijkt. Kunnen de bewindslieden deze conclusie onderschrijven? Nadrukkelijk vraagt mijn fractie of het kabinet, mocht het tot een INF-akkoord komen, aanleiding ziet tot aanpassing van de NAVO-strategie? "

GEDACHTENGANG

Om de mogelijke bedoelingen van de Sowj et-leiders te peilen deed de heer Van Dis een poging zich in hun gedachtengang te verplaatsen. Zo kwam hij tot de niet bepaald geruste conclusie dat een eventueel af te sluiten INF-akkoord wel eens tot een onveiliger, in plaats van' een veiliger Europa zou kunnen leiden. Volgen we de gedachtensprong van de SGP'er: „Wij kunnen slechts gissen naar de werkelijke politieke en militaire doelstellingen van het Kremlin. Toch komen wij er niet onderuit om, in de woorden van de Amerikaanse militaire denken Kahn, na te denken over het ondenkbare. Denkbaar zou kunnen zijn, dat verwijdering van de INF-raketten uit Europa past in een mogelijk Sowjetscenario, ingeval van oorlog de oorlogsdoelen in West-Europa zo snel mogelijk met conventionele wapens te bereiken."

„Indien de leiders in het Kremlin geloven, zoals zij zeggen te doen, dat een algemene kernoorlog een ramp voor alle betrokkenen betekent en dat een kernoorlog in Europa moeilijk, zo niet onmogelijk beperkt kan worden gehouden, dan volgt daaruit dat zij zullen trachten de nucleaire drempel zo hoog mogelijk te houden. In dat verband heeft de Sowjet-verklaring, niet als eerste kernwapens te zullen gebruiken, een grote betekenis. De verwerping van het eerste gebruik van kernwapens past dan in het patroon van recente organisatorische veranderingen binnen de Sowjet-strijdkrachten.

Het is mogelijk, dat de Sowjet-strategen geloven dat hun intercontinentale wapens erin zullen slagen de NAVO ervan te weerhouden kernwapens in Europa te gebruiken", aldus de heer Van Dis.

MASSALE OVERWICHT

Dwars door de onderhandelingen over de atoomwapens heen speelt ook een rol het massale overwicht van de Sowjets op conventioneel terrein, en ook het Sowj et-voordeel waar het chemische wapens betreft. Eén der argumenten om kernwapens mede in onze verdediging te betrekken was en is die Russische overmacht. Tegen deze achtergrond maakte de SGP-afgevaardigde de volgende opmerking: „Het is te hopen dat er een akkoord tot stand komt, maar dan wel een akkoord waarin ook aandacht wordt geschonken aan het wegnemen van de onevenwichtigheden op het gebied van de conventionele en chemische wapens. Indien het niet mogelijk zou zijn met de Sowj et-Unie reducties op conventioneel gebied en de eliminatie van chemische wapens overeen te komen, zal een INF-akkoord naar ons oordeel juist een bijdrage kunnen leveren tot vermindering van de veiligheid in West-Europa." Om deze redenen drong de SGP aan op een uiterste krachtsinspanning teneinde de ongelijke krachtsverhoudingen aan weerszijden van het IJzeren Gordijn terug te dringen en de daardoor bestaande instabihteit op te heffen.

HECHTHEID

In de afronding van zijn betoog keek de heer Van Dis nog een moment terug naar het begin van zijn beschouwingen. Hij zei: „Onze verantwoordelijkheid voor de bescherming van vrede en veiligheid brengt met zich mee dat ook voor de uitrusting met conventionele wapens in bondgenootschappelijk verband, dus inclusief de Verenigde Staten, offers mogen en moeten worden gebracht. Alle inspanningen moeten gericht blijven op het in stand houden van de hechtheid van het NAVO-bondgenootschap.

Dat wil ik onderstrepen, ook al zijn wij er diep van overtuigd dat de middelen tot voorkoming van oorlog en verdedigingsmiddelen zullen falen als de wetenschap ontbreekt dat de Heere God alle dingen regeert en bestuurt naar Zijn heilige wil. Begrijpt u waarom onze fractie toch beducht is en daaraan in het begin van onze bijdrage uiting heeft willen geven? "

Fractievoorlichter

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen