Alternatieve en reguliere geneeskunde: conflict of synthese?

Naar aanleiding van mijn artikel over homeopathie in Terdege van 22 juni jl. kreeg ik enkele reacties, waarop ik graag nader wil ingaan. Mij werd onder meer verweten, dat ik met weinig objectiviteit en kennis van zaken schreef over homeopathie, en passant een schimpscheut gaf richting Hahnemann, al te gemakkelijk voorbijging aan het feit dat veel allopathische middelen gevaarlijk zijn en dat veel reguliere artsen evenmin als Hahnemann een christelijke achtergrond hebben.

Kanttekeningen
Laat ik vooropstellen, dat ik me reken tot die categorie reguliere artsen die zeker niet afwijzend staat ten opzichte van alternatieve geneeskunde, maar bereid is mee te denken over de mogelijke positieve inbreng van andere vormen van geneeswijzen in het medische bedrijf. Ik wil er echter wèl enige kritische kanttekeningen bij plaatsen. Enige jaren geleden heb ik een opleiding in de homeopathie gevolgd, juist om te voorkomen, dat mij verweten zou worden een ongenuanceerde mening te hebben over homeopathie, die zou berusten op gebrek aan kennis van zaken. Ook in andere vormen van alternatieve geneeskunde heb ik mij verdiept, niet in de laatste plaats om patiënten uit mijn eigen huisartsenpraktijk beter te kunnen voorlichten en adviseren. Geen enkele arts kan schouderophalend voorbijgaan aan de alternatieve geneeskunde, want daarvoor is dit fenomeen te omvangrijk in onze samenleving, ledere huisarts heeft in zijn praktijk vele tientallen patiënten die wel eens een alternatief therapeut hebben geconsulteerd.

Risico's
Eén van de motieven om gebruik te maken van de alternatieve geneeskunde, is een afkeer van een medisch-technische behandeling en allopathische medicatie, zoals ook blijkt uit een van de brieven die ik ontving. Inderdaad is het zo, dat de modeme geneeskunde naast de vele zegeningen ook veel bijwerkingen met zich meebrengt. Er wordt zelfs menigmaal schade toegebracht aan de patiënt door al of niet overbodig onderzoek of een behandeling met risico's. De Mexicaanse ideoloog Illich heeft zelfs eens beweerd, dat een verblijf in een ziekenhuis in gevaarlijkheid te vergelijken valt met arbeid in de mijnen of werken op grote hoogte. We dienen daarom ook kritisch te staan tegenover bepaalde ontwikkelingen in de moderne geneeskunde. Telkens weer moeten we risico's en nut van onderzoekingen en behandelingen tegen elkaar afwegen. Het uitoefenen van geneeskunde dient primair gericht te zijn op genezing van de zieke mens. De weg waarlangs is weliswaar van secundair belang, maar toch ook niet in alle gevallen zonder betekenis.

Levensbeschouwing
De christelijke beginselen kunnen namelijk in een therapeutische situatie in het geding zijn, of dat nu is in de reguliere sector of de alternatieve. Terecht stelt een van de briefschrijfsters, dat het gros van de reguliere artsen ook niet christelijk is. Nu kan iemand tegenwerpen, dat de levensbeschouwing van de arts niet zo belangrijk is bij een medische behandeling. In een aantal gevallen is dat wel zo, bij voorbeeld bij een chirurg, die vooral technische vaardigheden moet bezitten, maar bij andere hulpverieners speelt de mensvisie toch wel een rol in de begeleiding en behandeling. Ik denk hierbij aan psychologen, psychiaters, maatschappelijk werkers en niet te vergeten huisartsen! Deze categorie hulpverleners krijgt veel te maken met mensen met psychosociale en psychosomatische problemen. Het normen- en waardenpatroon van de hulpverlener is dan wel degelijk van invloed, want naar mijn mening bestaat er geen neutraliteit en objectiviteit in dit soort situaties.

Medicalisering
Nu blijkt uit diverse onderzoekingen, dat vooral psychosomatische klachten gerekend worden tot het behandelpakket van de alternatieve therapeut. Juist binnen de alternatieve wereld hebben (pseudo)religieuze ideeën nogal eens een niet te onderschatten invloed op de begeleiding en behandeling. Het gevaar dreigt, dat een patiënt die te goeder trouw een alternatief genezer consulteert, afglijdt in een mystieke, occulte subcultuur. Verder moeten we bedenken, dat veel klachten die mensen onder de aandacht van medici brengen, samenhangen met een onbevredigende levenssituatie. We vertalen onze problemen in termen van ziekte en gezondheid. Men noemt dit proces medicalisering. Vooral de laatste decennia is het leven sterk gemedicaliseerd. Het menselijk bestaan kwam steeds meer onder de bevoegdheid van de medische professie. De gezondheidszorg groeide sterk, maar leidde niet tot de verwachte gezondheidswinst. Veel moderne medische technieken bleken slechts marginale verbeteringen in de volksgezondheid teweeg te brengen. Er ontstond toenemende kritiek op de reguliere geneeskunde. Men ging zoeken naar "alternatieven" die de mens niet opdeelden in organen en cellen (bekend als het reductionisme), maar die de zieke mens in al z' n facetten in de behandeling zouden betrekken (het holisme). Tegen deze achtergrond zie ik de opmerking, dat alternatieve genezers nog eerbied zouden hebben voor het leven, in tegenstelling tot veel reguliere artsen, die met een soort medisch fanatisme elke storing in het menselijke mechaniek trachten te herstellen met steeds verfijndere technieken, niet primair tot heil van de patiënt, maar veelal tot meer glorie van zichzelf.

Naar elkaar luisteren
Het gevangen zitten in het medisch circuit, alternatief of regulier, bergt een aantal gevaren in zich. Een van die gevaren is het steeds sterker gefixeerd raken op de klachten, die soms helemaal niet berusten op ziekten, maar op onvrede en disharmonie. Helaas blijkt ook de alternatieve geneeskunde niet in staat het proces van steeds verdergaande medicalisering te stoppen. Het is een van de taken van een huisarts om de patiënten te beschermen tegen te veel onnodig onderzoek en fanatieke behandelingen. Ook dient hij ertegen te waken, dat klachten van nietmedische oorsprong een medisch etiket krijgen. De motieven van een patiënt die verwezen wil worden naar een orgaanspecialist of die zijn heil liever zoekt in de alternatieve geneeskunde, moeten boven tafel komen. Arts en patiënt moeten zich bewustzijn van de beperkingen van zowel de reguliere als de alternatieve geneeskunde. Door naar elkaar te luisteren en elkaar niet op voorhand te "verketteren", is het misschien mogelijk op den duur te komen tot een synthese van de standpunten. Ik vrees echter, dat dit voorlopig een utopie zal blijven. De patiënt, om wie het uiteindelijk gaat, is niet gebaat bij voortdurende conflicten, maar wèl bij een bereidheid tot communicatie met anderen in het brede veld van de gezondheidszorg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen