Winter in de Loenermark

Rijp en sneeuw hullen de Loenermark in winterkleed. Een laagje ijskristallen bedekt bomen, struiken, stengels en zaaddozen. Het is zo'n windstille, mistige ochtend waarop het landschap glooiende hellingen, bossen en heidevelden nog niet prijs geeft. Ooit werd dit woeste gebied door de bewoners van Loenen gemeenschappelijk beheerd. Zo ontstonden de maalschappen of marken.

Gezamenlijke ontginning leverde de boeren hout, heideplaggen, eikels en grond om vee te weiden. In de jaren dertig van deze eeuw werden grote delen van de Loenermark diep omgespit en bemest met huisvuil ten behoeve van bebossing. Afgezien van het gekraak van bevroren sneeuw onder onze voeten is de stilte een aangename metgezel.

Alhoewel... er huist een stel lawaaischoppers in de "marke" die zich niets aantrekt van stilte- of rustgebieden. Zwevend over de boomtoppen heet een paartje raven ons krassend welkom. De mist houdt de dieren verborgen, maar hun typische gekef is niet mis te verstaan.

Gaandeweg verandert het licht. De grauwe ochtendnevels slinken. In de verte daagt een zachtroze gloed aan de hemel. Met de minuut wordt de gloed feller van kleur, tot het eerste streepje van de zon het landschap wekt. De zon tovert twinkelende lichtjes te voorschijn.

Onder een vliegden ontwaren we een stel van die goedmoedige Schotse Hooglanders die net zo verrast zijn door ons als wij door hen. Hun imposante verschijning met op de achtergrond de opkomende zon is van een sprookjesachtige schoonheid.

Eekhoorntje
In de vroege ochtenduren gaan veel dieren op stap om de maag gevuld te krijpen of reppen zich juist naar de veiligheid van hun woonstee. We lopen langs een pad waar grove dennen en Douglassparren staan.

De Douglasspar is makkelijk te herkennen aan z'n donkergroene naalden. Als je ze tussen je vingers wrijft ruik je een heerlijke sinaasappelgeur. Hier en daar op de Veluwe worden deze uitheemse bomen momenteel massaal gekapt. Ze zouden mede verantwoordelijk zijn voor verdroging van de bossen.

Gecamoufleerd door een paar struiken begluren we een eekhoorntje. Behendig slingert hij van tak naar tak en pikt nog net een denne-appeltje mee voor hij in de kruin verdwijnt. Opeens roetst hij spiraalsgewijs langs de stam omlaag, kijkt om zich heen en sprint naar de volgende boom. Eronder liggen de restjes van zijn maaltijd: afgekloven denne-appels waar hij de zaden tussenuit gepeuterd heeft.

Trapjesberg
Grimmige wolken glijden voor de zon. Aan het einde van het bospad heb je hier normaal gesproken een prachtig uitzicht over de hei. Maar nu laten de wolken ineens een massa sneeuw los. De vage, spookachtige verschijningen van de jeneverbesstruiken trotseren de bui manmoedig. Als wachters op de hei.

De bessen worden in het derde jaar donkerblauw. Menige bes vindt z'n einde in zuurkool en jenever. Even later krijgt de zon weer een kans. We gaan verder met de heide rechts van ons en komen bij de Trapjesberg. Als je heel stil en rustig bent, zie je hier bijna altijd grofwild en bijzondere vogels.

Het wemelt er ook van gewone vogels zoals het schattige vinkje dat zijn veren opzet tegen de kou. Op dit terrein mag de natuur haar gang gaan, waardoor er veel opslag is van eiken, berken en grove den, wat veel voedsel en dekking geeft. Ideaal voor edelherten, reeën, wilde zwijnen en kleinere dieren als wezels, vossen en konijnen.

Schaapskudde
Vanaf dit punt is bij helder weer de schaapskooi te zien. Sinds enkele jaren huist er weer een kudde Veluwse heideschapen in de Loenermark. Een ontmoeting met dit gezelschap zit er niet altijd in, maar vandaag zien we ze nog net vertrekken.

Naast een paar natuurlijke vennen is er ook een grote kunstmatige drinkvijver. Veel dieren komen hier op af voor een slokje of om in bad te gaan. Wilde zwijnen zoelen graag in het ondiepe gedeelte. Ze wentelen zich helemaal door de modder en schuren zich daarna af aan een boom. Op die manier houden ze hun pels schoon en raken ze ongedierte kwijt.

Naderend voorjaar
Ondanks de sneeuw zijn er hier en daar tekenen van het naderende voorjaar te ontdekken. Aan de bosrand miauwen twee buizerds. Door de kijkers kunnen we ze goed zien. Het lijkt alsof ze de lente in de bol hebben, want hun sierlijke glijvluchten doen denken aan baltsgedrag. Elegant en moeiteloos zweven ze naar elkaar toe en dan weer van elkaar weg.

Kennelijk voelen vogels veranderingen in het jaargetijde goed aan, want als we langs een prachtige beukenlaan lopen, weerklinkt het getimmer van een specht. We verschuilen ons achter de wortels van een omgewaaide beuk. Misschien krijgen we hem te zien. Krikrikri, daar is hij. De territoriumkreet van een zwarte specht. Ook hij is al bezig om zijn plekje veilig te stellen.

Muisstil blijven we zitten. Hij vliegt op een tak waar hij de boel goed overzien kan. Nu vliegt hij rechtstreeks naar een gat in een beuk. 't Is een mannetje, want hij heeft een rood petje op z'n kop. Hij klemt zich vast aan de stam en strekt zijn lange dunne nek. Argwanend kijkt hij rond.

Ineens steekt hij zijn kop in het uitgehouwen gat, maar hij kruipt er niet in. Pienter kijkt hij om zich heen. Plots gaat de schitterende vogel op de vleugels. Wij kijken hem na in zijn golvende vlucht.

Struikrovers
Een pad langs een dennebos voert naar een zanderige weg met een dubbele rij Amerikaanse eiken. Opvallend is de ondergroei van bosbesstruiken en ander struweel. Volgens overlevering was dit de Nieuwe Arnhemseweg die in vroeger dagen bepaald onveilig was. Menig argeloze reiziger werd langs deze "struikroversroute" op brute wijze van zijn dukaten en bezittingen beroofd door boosaardige lieden die zich verscholen in het struikgewas.

De ondergroei werd toen verwijderd, waardoor de struikrovers een andere route kozen. U bent gewaarschuwd als u gaat wandelen in de mooie "marke".

De Loenermark ligt aan de Groenendaalseweg in Loenen, een paar honderd meter voorbij het Ereveld. Bij recreatieplaats Het Dichte Gat is er een parkeerplaats. Dit is tevens het startpunt voor twee met palen uitgezette wandelingen resp. van 2,5 en 6 km.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen