KERK EN KERKRECHT 122

Zo iemand zich beklaagt door de uitspraak der mindere vergaderingen verongelijkt te zijn, dezelve zal zich tot een meerdere kerkelijke vergadering beroepen mogen.

Het recht van appèl.

Art. 31 dat nu aan de beurt is voor een nadere toelichting, is het artikel in de DKO dat alom in het land bekendheid heeft gekregen. Het heeft een zekere beroemdheid of misschien ook een zekere beruchtheid verkregen door een nieuw ontstaan kerkverband, dat in de oorlogsjaren uit de Geref. Kerken getreden, zich noemde: de Ger. Kerken, onderhoudende Art 31 DKO. Tot op de dag van heden wordt over deze kerkengroep nog gesproken als „Artikel 31". De meeste mensen, ook op het algemeen kerkelijk terrein, zullen echter niet weten wat eigenlijk met deze naam bedoeld wordt. Ik herinner me nog, hoe enkele jaren geleden eens een pompbediende van het benzinestation waar ik meestal tank, mij het volgende vroeg: Zeg, dominee, ik heb een familielid en als ik er eens een avond kom, heeft hij het steeds over art 31. Wat is dat eigenlijk? En toen ik hem met enkele woorden er iets over vertelde, was zijn verdere kommentaar: Nou ja, ik ben hervormd, en dan kun je van deze dingen niets weten.

Welnu dan, als gereformeerden behoren wij er dus wel wat van te weten.

'^ï Art 31 handelt over twee beginselen van het Geref. Kerkrecht, en wel a. over het hoger beroep en b. over de geldigheid van de besluiten van de meerdere vergaderingen.

a. Hoger beroep.

Het recht van hoger beroep, het recht van appèl, is onmisbaar voor het kerkelijk leven. Hierdoor worden het recht en de vrijheid van de gemeenten en haar leden gehandhaafd. Het is enerzijds een waarborg voor de leden en de kerkeraden tegenover de heerszucht en willekeur van de meerdere kerkelijke vergaderingen, maar anderzijds wordt naar de bewoordingen in art. 31 ook gehandhaafd de meerdere autoriteit van de meerdere vergaderingen, daar een hoger beroep steeds mogelijk is van een mindere op een meerdere kerkelijke vergadering. Dit laatste is juist een beginsel van het geref. of presbyteriaal kerkrecht tegenover het independentisme. Bij de independenten wordt de hoogste macht niet uitgeoefend door de meerdere vergaderingen, maar door de leden der gemeente, die hun macht uitoefenen onder de leiding van het ambt. Het independentisme kent geen bindend gezag van de meerdere vergaderingen. Het kent eigenlijk geen meerdere vergaderingen, maar alleen konferenties van de gemeenten, die hoogstens advies kunnen geven, echter zonder bindende macht. Ook de kerkeraad regeert niet, maar voert de wil van de gemeente uit. De geldigheid van de besluiten van de kerkeraad is afhankelijk van de toestemming van de gemeente. Zo is dan ook de hoogste autoriteit in beslissing van zaken niet een classis of een synode, maar de ledenvergadering. Maar de gereformeerden, met Calvijn aan het hoofd, hebben deze independentistische gedachte, die de volkssoevereiniteit huldigt, als in strijd met de Schrift veroordeeld. De Heere heeft Zelf de ambten ingesteld en de ambtsdragers hebben de gemeenten te weiden. Aan de gemeente wordt bevolen de leiding der ambtsdragers te erkennen en te gehoorzamen, en niet andersom dat het bijzondere ambt onderworpen is aan het ambt aller gelovigen.

Echter heeft reeds het Convent van Wezel (^1568) de vrijheid uitgesproken, dat er hoger beroep mogelijk is op een uitspraak van een meerdere vergadering inzake de tucht, ten recht van appel van de uitspraak van de kerkeraad op het oordeel van de classis, en van de beslissing van de classis op de hulp van de synode. Maar het Convent van Wezel voegde er echter wel het waarschuwende woord bij, dat zulk een hoger beroep licht kan voorkomen uit verzet en weigering om zijn schuld te erkennen. In dit geval moest dit als een teken van wederspannigheid beschouwd worden.

Door het hoger beroep op een meerdere vergadering wordt enerzijds stelling genomen tegen de independenten, maar ook anderzijds tegen Rome. Het feit dat hoger beroep mogelijk is, veronderstelt dat de besluiten van de kerkelijke vergaderingen feilbaar zijn. Op de bepalingen der Schrift is geen hoger beroep mogelijk, want deze zijn onfeilbaar. Maar de kerkelijke macht al is zij dan gezaghebbend krachtens haar ambtelijk karakter, is altijd limitatief (begrensd) inzover geen besluit of dogma van een kerkelijke vergadering bindt wanneer het tegen Gods Woord ingaat. Rome leert, dat er beroep mogelijk is van de Schrift op de kerk, daar er naast de Schrift een kerkelijke traditie is, die aanvullend aan de Schrift en onfeilbaar is. Maar dit hebben juist de gereformeerden steeds bestreden. Omdat kerkelijke bepalingen feilbaar zijn, is er van de kerk een beroep mogelijk op de Schrift. Het veronderstelt ook dat in de meerdere vergaderingen gradueel een meerdere waarborg ligt voor een rijpere en wei-gegronde beslissing. Principieel zijn alle kerkelijke vergaderingen feilbaar, maar waar meer gemeenten samenkomen, is er meer waarborg voor onpartijdigheid dan waar er minder zijn. Dit is naar de Schrift, daar Spreuken 15 zegt: In de veelheid der raadsheren is de behoudenis des volks.

's-Gravenhage

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen