Kom, ga met ons ... (4)

PASTORAAL

(Over de eredienst)

W e gaan verder met onze bezinning op de verschillende onderdelen van de eredienst. Er valt in de kerk veel te beleven. Het mag gaan om een ontmoeting met de levende God Die naar zondaren omziet. Hoe bewuster we het geheel van de dienst meemaken, hoe groter het wonder van Gods opzoekende liefde voor ons wordt.

De gebeden

In elke kerkdienst wordt meerdere keren gebeden. Een onmisbaar element. Een le- vende gemeente is een biddende gemeente. Van de eerste gemeente lezen we dat „zij waren volhardende (...) in de gebeden". De lege emmers werden neergelaten in de bron van Gods genade om levend water te putten. Ook aan de gebeden dient zorg besteed te worden. Het is geen geringe zaak om gemeenschappelijk de Naam des Heeren aan te roepen. Soms vraagt een ouderling van dienst in het consistoriegebed speciaal om de leiding van de Heilige Geest met het oog op de gebeden. Dat treft me altijd weer. De gebeden zijn een uiterst belangrijk onderdeel van de eredienst. Als voorganger mag je de mond van de gemeente zijn om alle vreugden en noden voor de Heere neer te leggen. Dat kan niet zonder de Geest der gebeden (Zach. 12 : 10).

* Het stille gebed

Voordat het votum wordt uitgesproken is er kort gelegenheid om persoonlijk in stilte te bidden. Het mag een gebed voor jezelf zijn om een gezegende dienst. Maar ook voor je kinderen en voor de hele gemeente. En niet te vergeten voor de dienaar van het Woord. Van Paulus weten we dat hij de voorbede van de gemeente nodig had. Hij heeft er meer dan eens om gevraagd (Ef. 6 : 19 en Kol. 4 : 3). Om vrijmoedig de verborgenheid van het Evangelie bekend te maken, doordat God Zelf de deur van en voor het Woord opent. Het is een moment van stille verootmoediging. Het is nodig om onze kinderen en jongeren te leren wat de functie van dit stille gebed is. Wordt daar weleens over gesproken in onze gezinnen?

* Het eerste gebed

Op een officiële orde van dienst wordt dit gebed nogal eens aangekondigd als het gebed om de opening van het Woord en om de verHchting door de Heilige Geest. Een onmisbaar gebed. Hoe zouden wij de prediking verstaan als de HeiUge Geest onze duisternis niet doorbreekt? Van nature zijn we doof voor het Woord en blijft de Bijbel een gesloten Boek. Dat ligt niet aan de Schrift maar aan ons. Daarom bidden we vurig of ons hart geopend mag worden voor het Woord. En omgekeerd of het Woord mag opengaan voor ons hart. Dat is het werk van de Heihge Geest. Bidden we het mee met Psalm 119 of de Geest ons oog mag verlichten en de nevels op doen klaren (vers 9 ber.)? Dan zitten we in afhankelijkheid onder het Woord, luisterend naar wat de Geest tot de gemeente zegt. In dit eerste gebed mag ook de dankbaarheid voor de zondag doorklinken. God geeft ons de rustdag. Het ritme van de week wordt onderbroken opdat wij tot rust komen in het volbrachte werk van Jezus Christus. Niet alleen in ons zingen maar ook in ons bidden wil de Heere worden beleden en grootgemaakt. Verder zal er in dit gebed ook ruimte moeten zijn voor de schuldbelijdenis. Met name in de morgendiensten als we even daarvoor in de spiegel van de wet hebben gekeken. Wat kan er een kracht van uitgaan als we gezamenlijk bidden om vergeving van onze zonden. Daarbij hebben we te denken aan de concrete zonden van de achterhggende week. , , Heere, wilt U ons leven reinigen door het bloed van Uw Zoon? Mag deze zondag een nieuw begin voor ons zijn? " Dan wordt de ondertoon van ons bidden de verootmoediging. Dat is een toon die God behaagt. Zo mag er gevraagd worden of het Woord tijdens de dienst Zijn weg zal vinden, opdat het vrucht draagt en wij geraakt worden.

* Dankgebed en voorbede

Aan het einde van de dienst gaan we nogmaals in gebed. Nu om de Heere te danken voor Zijn Woord. Het kan niet de bedoeling zijn dat de inhoud van de preek wordt herhaald. Het is een korte reactie op de boodschap. Het gaat er om dat God aan Zijn eer komt. Vaak zal er gebeden worden om de doorwerking van het verkondigde Woord. Verder komt de voorbede aan de orde. Sommige voorgangers plaatsen de voorbede bij voorkeur aan het begin van de dienst. Anderen laten het tweede gebed op de voorbede uitlopen. In ieder geval is het een bijbelse roeping om aan de voorbede zorgvuldig aandacht te geven (vgl. 1 Tim. 2 : 1—3). Daar mogen we veel van verwachten. God doet wonderen op het gebed van de gemeente (Hand. 12 : 5). Soms wordt er gerichte voorbede gevraagd door een bepaalde instantie of door een gemeentelid. In geen geval mogen de zieken vergeten worden. Het zal van de grootte van een gemeente afhangen of het mogelijk is om namen te noemen. Verder bidden we om de voortgang van Gods werk wereldwijd, onder Israël en de volken. De nood van onze Kerk mag in deze tijd niet ontbreken. Terwijl we ook hebben te denken aan vervolgde christenen, aan onze overheid en onze hele samenleving, aan mensen die zijn vastgelopen, aan allen die van de levende God zijn vervreemd en zelf niet (meer) bidden, aan actuele noden in de wereld, enz. Het is uiteraard onmogelijk om elke zondag alles te noemen. Laten we wel proberen om de voorbede zo concreet mogelijk te verrichten, opdat we samen, gemeenschappelijk de hemel bestormen met onze gebeden. Pleitend op de Naam van de grote Voorbidder Jezus Christus.

De Schriftlezing

Een hoofdmoment. Volgens Prof. Dr. H. Jonker zelfs hèt hoofdmoment omdat God Zelf direct tot ons spreekt, terwijl het in de prediking om een nadere ontvouwing van het gelezen gedeelte gaat. In ieder geval vraagt dit moment om eerbied. Het is immers de Heilige (!) Schrift. Vaak lezen we verschillende gedeelten om bepaalde verbanden binnen de Bijbel te laten zien. Het is een goed reformatorisch principe om Schrift met Schrift te vergelijken. Ik wil er op aandringen om mee te lezen. En om ook tijdens de prediking onze Bijbel open voor ons te hebben. Dat komt het volgen van de preek ten goede. Dat is weer iets om onze jongeren te leren. Laten ze zich aanwennen om tijdens de Schriftlezing en de prediking hun Bijbeltje te openen.

De prediking

Over dit onderdeel is al veel gezegd en geschreven. Hier zou een hele serie artikelen aan te wijden zijn. Ik moet me nu beperken tot enkele opmerkingen. De prediking houdt in dat het Woord van God wordt uitgelegd en toegepast. Dat zijn de brandpunten die alle twee nodig zijn. Als de Schrift alleen wordt uitgelegd krijgt de prediking iets afstandelij ks. De boodschap gaat buiten het hart van de gemeente om. Het is allemaal waar en toch blijft de preek op een afstand. Maar een prediking die overwegend uit toepassingen bestaat zonder dat er eerst eerlijk en intensief geluisterd is naar de tekst, verbergt de rijkdom van het Woord. Bovendien bestaat het gevaar dat één bepaalde beleving normatief wordt gemaakt omdat de bijbelse veelkleurigheid van Gods werk geen aandacht ontvangt. Het gaat er om dat er geworsteld wordt met de tekst - , , wat wil de Heere ons door dit woord zeggen? " - om vandaaruit de lijnen door te trekken naar het geloofsleven van de gemeente. Daarbij zullen de vragen van het hart èn van de levenspraktijk aan de orde komen. Uiteraard hangt het voor een groot deel van de tekst af of het hoofdaccent van de woordbediening ontdekkend, appellerend, waarschuwend, vermanend, vertroostend, bemoedigend of richtinggevend zal zijn. De kern van de prediking is dat de drieënige God tot ons komt en onze zahgheid zoekt. Volgens 2 Korinthe 5 : 20 bidt, ja smeekt God ons: laat u verzoenen!

De prediking is primair dienst van de verzoening. Het bloed van Christus druppelt op de gemeente neer (Calvijn). We worden voor het aangezicht van God gedaagd. Hij worstelt om ons behoud. In de verkondiging wordt één van de sleutels van het hemelrijk gehanteerd (Zond. 31 Heid. Cat.). Er gaan deuren open en dicht. Dat hangt er vanaf of wij onder het Woord breken of ons juist verharden. Ook van de prediking mogen we wonderen verwachten. Het is het middel dat door de Heere Zelf is voorgeschreven. Naar aardse maatstaven is het een zwak middel. Zeker in onze tijd met zijn moderne communicatiemiddelen. Voor velen heeft de prediking zijn tijd gehad. Maar het woord van Paulus blijft staan, dat het God behaagt om door de dwaasheid van de prediking zalig te maken die geloven (1 Kor. 1 : 21). En het hart van de prediking is de gekruisigde Christus. Als Paulus Hem kon aanprijzen was hij in zijn element. Laten we veel bidden om een krachtige verkondiging van het Evangehe. Opdat het Woord op een bezielde en bewogen wijze zal worden gebracht. Zodat jongeren en ou­ deren Gods eigen stem in de prediking horen. Dan gebeuren er ook in 1998 wonderen. Dan worden mensen gebroken in zichzelf, maar ook opgericht in Christus. Dan worden we weggetrokken uit onze duisternis en geleid tot het licht van de Heere Jezus. Door de overmacht van de Geest Die werkt door het Woord.

A. J.C.S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen