Boekaankondigingen

E.A. de Boer en M. te Velde (red.), Visies op Confessies: Gereformeerde geloofsverantwoording aan een eenentwintigste-eeuwse universiteit (Kampen: Theologische Universiteit, 2012), 64 p., € 6,30 (ISBN 9789088970658).

In 2009 werd in Kampen het prachtige boek Confessies: Gereformeerde geloofsverantwoording in zestiende-eeuws Europa gepresenteerd. De lezingen, gehouden bij de presentatie, zijn nu gebundeld. De politicus G.J. Schutte schrijft over de rol van de overheid en interpreteert de belijdenissen als pleidooien voor godsdienstvrijheid. Hulpbisschop E.J. de Jong reageert vanuit de Romana en lijkt het sola Scriptura als wortel van alle kwaad te zien. Veel van zijn argumenten zijn ook al in de Contrareformatie te berde gebracht. W. Verboom onderscheidt in zijn analyse van de confessionele geloofservaring drie concentrische cirkels: een christologische, een pneumatologische en een eschatologische. A.J Beck bestrijdt de gedachte dat Beza’s predestinatieleer deterministisch zou zijn. De mens is een vrijwillige slaaf van de zonde. Ook de bijdragen van R.H. Reeling Brouwer over de progressiviteit van het belijden en van F.P. Stam over rechtvaardiging en heiliging geven stof tot overdenken. Het is mooi dat de bezinning op de belijdenis doorgaat. Overigens is ook het prachtige boek met de bronteksten nog bij de TUK verkrijgbaar voor € 15,00.

H. van den Belt

Jan van der Graaf, Volkskerk in de marge: Een actuele bezinning (Heerenveen: Groen, 2012), 128 p., € 12,50 (ISBN 9789088970528).

In dit boek bezingt de auteur zijn liefde voor de volkskerk, ook al staat die tegenwoordig aan de rand van de samenleving. Na een begripsbepaling – kerk voor het volk, niet van het volk – volgt een hoofdstuk waarin vooren tegenstanders aan het woord komen. Na Ph.J. Hoedemaker en A.A. van Ruler, verwijst Van der Graaf het meest naar A. Kuyper – uiteraard met weinig instemming – die de volkskerk ooit een ‘onheilig fantoom’ (20) noemde. Uit de Schrift trekt Van der Graaf lijnen van het oudtestamentische Israël en de nieuwtestamentische schare naar de volkskerk. Na de bespreking van de Hervormde Kerk en de afscheidingen maakt hij in het slothoofdstuk de toepassing voor de Protestantse Kerk in Nederland die nog altijd principieel het volk omvat ‘in tegenstelling tot welke belijdeniskerk dan ook’ (82). Het boek maakt zichtbaar dat er in de gereformeerde ecclesiologie een spanning is tussen de kerk als vergadering van gelovigen en als kerk voor het hele volk. In ieder geval is het haar roeping om koninklijk, profetisch en priesterlijk in de wereld te staan, ook in de marge.

H. van den Belt

G.C. den Hertog en H.G.L. Peels (red.), Vreemdelingen en bijwoners. Opstellen rond een urgent theologisch thema (Theologische Universiteit Apeldoorn: Apeldoorn 2012), 229 p., € 17,50 (ISBN 9789075847376).

Het zwaartepunt van deze bundel over de vreemdelingschap ligt bij de vroege kerk (A. Baars over de ‘spiritualiteit van de vreemdelingschap’ zowel voor als na Constantijn; J.J. Oosterhuis-den Otter over de Brief aan Diognetus; A.J.T. Ruis over Tertullianus) en de verwerking van het patristische erfgoed voor de kerk van vandaag (G.C. den Hertog over de betekenis van de vroeg-christelijke ethiek; J. van ‘t Spijker over de kerk na de tijd van het (constantijnse) christendom; T.M. Hofman over de Samaritanen in het Lukasevangelie). Hofmans bijdrage paste beter in het bijbelwetenschappelijke deel dat merkwaardigerwijs midden in de bundel staat (H.G.L. Peels over Jeremia 29:4-7; M.C. Mulder over joodse bezinning na de verwoesting van de tempel 70 A.D.; en T.M. Hofman over ‘oikos’ bij Lukas).

Amsterdam A. Goudriaan

Jakob Hoekman, Zonen van Ismaël: Rode draden in de christelijke beoordeling van de islam ([Apeldoorn]: De Banier, 2012), 255 p., € 16,90 (ISBN 97890336318630).

Hoekman (1980) die als journalist bij het Reformatorisch Dagblad werkt, publiceert bij de uitgever van zijn werkgever een historisch overzicht over de visies van christenen op de islam. In zes hoofdstukken zet hij de reflectie op de islam vanaf zijn opkomst tot heden op een rij. Inspirerend zijn de tegenstemmen, zoals die van Raimundus Lullus die in de tijd van de kruistochten zijn levenswerk maakt van de evangelieverkondiging onder moslims en daarbij bewogenheid en eerlijkheid combineert. In hoofdstuk zeven en acht maakt Hoekman de balans op. ‘Moslims zoeken met heel hun hart naar God, maar vinden Allah’ (220). Hoewel de auteur de nakomelingen van Ismaël niet wil vereenzelvigen met de moslims, ontleent hij toch aan de bijbelse profetieën voor de Arabische volken hoop op de bekering van moslims. De islam blijft een mysterie, voor de kerk, maar het is haar roeping om de liefde van Christus met moslims te delen.

H. van den Belt

Petrus van Mastricht, The Best Method of Preaching: The Use of Theoretical-Practical Theology, transl. Todd M. Rester, (Grand Rapids: Reformation Heritage Books, 2013), 82 p., $ 10.00 (ISBN 9781601782304).

Deze uitgave biedt een voorproefje van de Engelse vertaling van Petrus van Mastrichts Theoretico-practica theologia. Todd Rester uit Grand Rapids werkt in opdracht van de Dutch Reformed Translation Society aan een volledige vertaling van het werk. In 1682 plaatste Van Mastricht een verhandeling over de prediking voor zijn theologische magnum opus. De vertaling is accuraat, maar het betoog is niet zo gemakkelijk te volgen vanwege het abstracte en theoretische karakter van de verhandeling. Hopelijk voegt de vertaler aan de uiteindelijke uitgave wat meer verklarende voetnoten toe. Gelukkig helpt Van Mastricht de lezer wel door de theorie toe te passen op de uitleg van een concrete passage (Kol. 3:1) en door hier en daar wat meer praktische aanwijzingen te geven voor de prediking, bijvoorbeeld als hij stelt dat een monotone voordracht veel afbreuk doet aan het effect van de preek (80). Wie de Translation Society wil ondersteunen kan voor $ 100.00 levenslang donateur worden.

H. van den Belt

H.G.L. Peels, Traag tot toorn. Een onderbelicht aspect van het oudtestamentisch godsbeeld [Apeldoornse Studies no. 58], (Theologische Universiteit: Apeldoorn 2011), 48 p., € 9,95 (ISBN 9789075847352).

Deze uitgave bevat de uitgewerkte lezing die Peels gaf bij de opening van het academisch jaar 2011-2012 aan de TUA. De mooie studie is gewijd aan het bijbelse begrip ‘lankmoedigheid’. In de Petrusbrief komt deze uitdrukking verschillende keren voor als uiting van Gods geduld, waardoor het goddelijke oordeel (nog) wordt uitgesteld. Peels onderzoekt de oudtestamentische achtergrond van dit begrip. Na bespreking van de belangrijkste teksten, komt de wijze waarop over Gods lankmoedigheid gesproken wordt uitgebreid aan de orde. Het blijkt dat dit voor de gelovige een bron van hoop is. Kerntekst is Exodus 34:6-7. De barmhartigheid en lankmoedigheid van God gelden duizenden, zijn toorn reikt tot aan het vierde geslacht. Gods rechtvaardige oordeel over de zonde blijkt niet het laatste woord te hebben. De lankmoedigheid van God geeft mensen de mogelijkheid om zich te bekeren. Daarin is jhwh uniek en anders dan de goden van de umwelt, zij kennen geen lankmoedigheid.

Woerden G.C. Vreugdenhil

Johann Tetzel en Martin Luther, Johann Tetzel’s Rebuttal against Luther’s Sermon on indulgences and grace, Dewey Kramer (ed.) (Atlanta: Pitts Theology Library, 2012), 32 p.

Dit boekje is op aanvraag gratis verkrijg - baar bij de uitgever, maar nog eenvoudiger te downloaden via www.pitts.emory.edu/ DigiTexts/Documents/Tetzel.pdf. Het is digitaal uitgegeven om deze tekst waarvan er wereldwijd maar drie originelen in bibliotheken te vinden zijn, te ontsluiten voor een breder publiek. Het betreft een Engelse vertaling van Johannes Tetzels Vorlegung, zijn reactie op Luthers Sermon von Ablass und Gnade (1518). De aflaatprediker kopieert de twintig stellingen uit Luthers preek en geeft vervolgens zijn weerwoord. Volgens Tetzel moet de aflaat ontvangen worden met oprechte verbrokenheid van het hart (contritio) en liefde tot God en maakt het de berouwvolle zondaar niet lui of laks. Dat corrigeert in ieder geval een protestantse karikatuur. Wie het oorspronkelijke Duits wil lezen kan terecht op de website van Pitts Theology Library, die het exemplaar in 2001 toevoegde aan de collectie. Deze ‘uitgave’ biedt een mooi een voorbeeld van hoe bronnen in een digitaal tijdperk ontsloten kunnen worden.

H. van den Belt

Harm Veldman, De entree van Calvijn in de Lage Landen: pastoraal, apologetisch en pluriform ([Bedum]: Woord en Wereld, 2012), 134 p., € 11,00, (ISBN 9789081686839).

Harm Veldman, docent (kerk)geschiedenis in het gereformeerd-vrijgemaakte onderwijs, biedt een overzicht van de vroege invloed van Calvijn in ons land door korte portretten te schetsen van twaalf gereformeerde predikanten uit de Zuidelijke en twaalf uit de Noordelijke Nederlanden. Hun gezamenlijke levensgeschiedenissen bestrijken de periode van 1490, het geboortejaar van Gellius Faber de Bouma, tot 1627, het sterfjaar van Johannes van Miggrode. De meeste predikanten zijn niet zo bekend en het is mooi dat Veldman hen uit de schaduw haalt, al heeft het boekje door deze opzet een anekdotisch karakter. Het is niet zo duidelijk waarom de auteur in de laatste acht pagina’s de rentree van het calvinisme bij de afscheiding en de doleantie bespreekt. Veldman wekt ten onrechte de indruk dat er tussen 1627 en 1834 niets met de erfenis van Calvijn gedaan is. De geloofsmoed van het voorgeslacht blijft inspirerend. Guido de Brès schrijft in zijn afscheidsbrief aan zijn vrouw: ‘Hij zal u nooit verlaten, dit verzeker ik u. Gedraag u altijd als een christin en gelovige, standvastig in de vreze Gods’ (65).

H. van den Belt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen