KLEINE KRONIEK

Onderscheidend preken

In „De Wekker" is prof. Van 't Spijker bezig aan een reeks artikelen naar aanleiding van een gemeenschappelijke verklaring van zijn kerken en de Ned. Gereformeerde kerken. Ergens in deze verklaring wordt de noodzaak van 'onderscheidend preken' bepleit. Prof. Van 't Spijker somt een aantal zaken op die de noodzaak van genoemde preken onderstreept. We lezen dan:

„Onderscheidend preken is noodzakelijk: ... omdat er tweeërlei kinderen van het verbond zijn.

... omdat er verbondskinderen zijn die de belofte toekomt, maar die deze belofte niet gelovig hebben aanvaard, terwijl er zijn die dit wèl deden. ... omdat er verschil is tussen belofte van God en de beleving van de belofte.

... omdat men een kind van het koninkrijk kan zijn, en tóch kan worden buitengeworpen.

... omdat er velen zijn die Christus niet aangenomen hebben terwijl alleen zij, die Hem aangenomen hebben macht hebben ontvangen om kinderen van God te worden.

... omdat wél al Gods kinderen kinderen van het verbond zijn, maar men het niet in die zin kan omkeren, dat alle kinderen van het verbond gelovende kinderen zijn

Men zou deze reeks kunnen uitbreiden. Maar de bedoeling is wel duidelijk. Men wil aangeven, en terecht, dat er een onderscheid loopt dwars door de gemeente. Een onderscheid tussen hen die de Here vrezen en hen die de Here niet vrezen.

En de term: „onderscheidende prediking" wil uitdrukken, dat in de prediking wel terdege rekening moet worden gehouden met dit verschil, dat niet alleen op papier, maar ook in werkelijkheid bestaat in de gemeente van Christus."

Bezwaar tegen onderscheidend preken (1)

Prof. Van 't Spijker gaat vervolgens in op bezwaren die van bepaalde zijde tegen het onderscheidend preken worden ingebracht. Er zijn verschillende bezwaren die men dan pleegt te noemen. Eén van de bezwaren is: wie onderscheid maakt in de prediking breekt de eenheid van de gemeente. Tegen dit bezwaar verzet zich prof. Van 't Spijker met de hier volgende woorden:

„De eerste vraag is, of de gemeente als gemeente van Christus niet in haar eenheid wordt gebroken door een prediking, die een wezenlijk onderscheid binnen die gemeente aan het licht probeert te brengen. We bedoelen hier de croncrete gemeente, die onder het Woord samenkomt. Men kan haar beschouwen vanuit het standpunt van het geloof. Dan ontvangt zij haar definitie niet naar de ongelovigen, de hypocrieten, die onder de goeden gemengd zijn. De gemeente wordt immers gedefineerd naar de levende lidmaten van Christus. Zij is het Lichaam van Christus zelf. Maar in de Schrift van het Oude en van het Nieuwe Testament wordt gesproken over de werkelijke situatie waarin deze gemeente zich bevindt. Ook de belijdenis spreekt over mensen die wel in de kerk zijn, maar niet van de kerk. Zij voegen zich wel onder de gelovigen, maar zij missen het geloof zelf. We denken hier aan de tekst, die ook in de gemeenschappelijke verklaring wordt genoemd: Hij is gekomen tot het Zijne. De Zijnen echter hebben Hem niet aangenomen. Maar zo velen als Hem aangenomen hebben, die heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden. Dit onderscheid is er midden in de gemeente. En dit onderscheid moet in de prediking aan het licht komen. Wordt daardoor de eenheid van de gemeente verbroken? Geenszins. De ware eenheid komt erdoor uit: de eenheid van allen, die door een waar geloof in Christus verbonden zijn. Zó kan men zeggen, dat het ontbreken van een onderscheidende prediking voor de eenheid van de gemeente funest is. Tenzij men die eenheid slechts als een uiterlijke zaak opvat. Waar men dit laatste niet doet, daar is men geroepen om te wijzen op de elementen, die b.v. de catechismus bedoelt, wanneer zij er op wijst, dat het niet allereerst gaat om een formeel lidmaatschap van de gemeente, maar om een lidmaatschap dat door léven gekenmerkt wordt: dat ik geloof dat ik daarvan een levend lidmaat ben en eeuwig zal blijven. Wie deze eeuwigheidsernst in de prediking vergeet, doet de gemeente te kort als gemeente van Chris

tus. En hij doet ook aan de onbekeerden te kort, doordat zij in hun onbekeerdheid niet ontdekt worden, hetgeen immers wel Gods genadige bedoeling is.

Het is goed deze dingen te overwegen binnen de gemeente van Christus, waar de waarachtige bekering nimmer een zeldzaam artikel mag worden, vooral niet in de prediking."

Einde van dit citaat.

Nog een bezwaar tegen onderscheidend preken (2)

Prof. Van 't Spijker noemt nog een vaak aangedragen bezwaar om het tevens te weerleggen. We lezen dan:

„Men kan soms horen, dat déze prediking te kort zou doen aan de eenheid van de belofte. Men bedoelt dan, dat de volle prediking van de belofte verhinderd wordt wanneer men spreekt over tweeërlei kinderen des verbonds. Maar dit is niet het geval. Immers de belofte is één. En die belofte is zowel in het O.T. als in het N.T. hetzelfde. „Ik zal uw God zijn": dat is de belofte van het verbond. Zij moet gepredikt worden met bevel van geloof en bekering. En zij komt tot allen van Gods kant op dezelfde manier, namelijk als een betrouwbare en welmenende aanbieding van het volle heil in Christus. Maar die belofte moet wèl in waarachtig geloof worden aangenomen. Waar dit niet geschiedt, daar verliest zij niet haar kracht als zou ze daardoor minder betrouwbaar worden. Ons ongeloof maakt Gods trouw niet minder. Zijn belofte behoudt haar kracht. Maar zij wordt slechts in het geloof ontvangen en in haar betrouwbaarheid ervaren. En dit laatste moet er ook bij gezegd worden.

Men kan derhalve niet volstaan met een heilshistorische kijk op de belofte alleen. Deze is van grote betekenis. Wie haar vergeet is niet meer in staat om de nuances op te merken die in de openbaring Gods aanwezig zijn. Hij kan de rijkdom van de nieuwe bedeling bóven de oude niet recht verstaan. En hij is dus ook niet in staat om de volheid van het werk van Christus en de volheid van het werk van de Geest te prediken.

Maar met een heilshistorische visie op de belofte alleen kan men niet volstaan. Er is ook sprake van wat men wel terecht noemt een heilsordelijke betekenis van de belofte. Het is niet zo, dat wij door onze plaats in de heilsgeschiedenis nu vanzelf ook het heil zouden bezitten. Ons moet worden toegeëigend hetgeen wij in Christus hebben. Dat wil zeggen, dat het nieuwe verbond door God wordt gebruikt om door genade ons te leren leven uit de belofte van zijn heil.

Men kan hier niet volstaan met te zeggen: krachtens de heilshistorie is de gemeente van het Nieuwe Testament een gemeente die mag leven onder het heil dat aan de vaderen is toegezegd. En nu komt het er alleen nog maar op aan, dat wij ons niet buiten dat heil plaatsen. Dat is een gevaarlijke redenering, die het verschil tussen schenking en deelachtigmaking, tussen hebben én toeëigenen niet verstaat. En die daarmee slecht.; schijnbaar een rijke boodschap van genade heeft. Immers de genade is veel groter dan hier wordt voorgegeven. Zij betekent niet alleen, dat ons de belofte wordt geschonken van volkomen heil. Maa. zij zegt ook dat die belofte vervuld kan worden. En dat laatste is noodzakelijk. En het spreekt in dj verbondsgemeente niet vanzelf. Het is niet een hoofdstuk dat overgeslagen mag worden. Willen we niet in een opvatting van goedkope genade vervallen en daarmee een grenzeloze oppervlakkigheid in de gemeente in de hand werken, dan zal het heilshistorische niet in mindering worden gebracht op het heilsordelijke karakter van de belofte.

Wat dit betreft worden wij op dezelfde manier zalig als Abraham: door een levend geloof in de belofte van God."

Tot zover de woorden van prof. Van 't Spijker. Uit het feit dat we ze hebben aangehaald uit zijn artikel in „De Wekker" blijkt dat we er van harte mee kunnen instemmen. Woorden die ook onder ons verdienen gehoord te worden. Zeker ook door hen die elke week in de dienst van het Woord de gemeenten hebben voor te gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen