Een grote in Israël gevallen

„Weet gij niet dat te dezen dage een vorst, ja een grote in Israël gevallen is? " Dat woord kwam mij in gedachten toen ik op deze avond van 16 december een telefoontje kreeg dat ds. R. Kok, emeritus-predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerken, in de ouderdom van 92 jaar was overleden.

Zij die hem gekend hebben — en dat zijn er velen! — zullen toestemmen dat hij in alles bijzonder was. Niet alleen omdat je — zoals Rik Valkenburg ons heeft geleerd — zowel zijn voornaam als zijn achternaam van achteren naar voren kon lezen: Reinier Kok. Maar ook in zijn persoonlijkheid en in zijn hele optreden had hij iets bijzonders. Hij was een man met een apart charisma. Wie hem ontmoette — en zelf heb ik in mijn leven maar twee keer dat voorrecht gehad — werd meteen door hem geïmponeerd.

Bijzonder was ook zijn ambtelijke loopbaan. Het komt nooit voor en het zal ook wel nooit meer voorkomen dat iemand 64 jaar in aktieve dienst staat en in al die tijd maar vier zondagen uitvalt door ziekte... In 1915 — hij was toen nog maar 25 jaar — werd hij predikant van de Gereformeerde Gemeente te Aagtekerke. Tien jaar later vertrok hij naar Gouda om in 1930 de gemeente Veenendaal te gaan dienen. Kok van Veenendaal, dat was jarenlang een begrip in kerkelijk Nederland. De belangrijkste, en tegelijk de meest trieste periode in zijn leven. Want daar kwam hij in 1950, als gevolg van een leergeschil over het aanbod van Gods genade, buiten de Gereformeerde Gemeenten te staan die hij met alle liefde van zijn hart had 1 gediend. Na zes jaar zelfstandig te hebben voortbestaan sloot hij zich met zijn gemeente aan bij de Chr. Geref. Kerken. En hoewel velen misschien hadden verwacht dat Kok en Veenendaal onafscheidelijk waren heeft hij daarna nog vier kleinere gemeenten gediend: Ede, Alphen, Arneide, Nijkerk. Daar werd hem op 89-jarige leeftijd emeritaat verleend. En ook dat emeritaat was bijzonder. Want ineens legde hij zijn bediening neer, zonder nog ooit de preekstoel te beklimmen. Zoals zijn zoon schreef: „Even souverein als de Heere hem deze gave, dit charisma van de Heilige Geest gegeven had om het Woord te bedienen, even souverein nam de Heere deze gave terug". De laatste drie jaar leefde hij stil en teruggetrokken met zijn vrouw in Soest.

En bijzonder was ook zijn einde. Tot de laatste dag toe helder van geest en sprekend over de dingen van het Koninkrijk Gods maakte een ziekte van enkele uren een einde aan zijn leven. Hij heeft de dood nauwelijks gezien. „Henoch wandelde met God en hij was niet meer, want God nam hem weg."

Waarom dit „In Memoriam" over een Christelijk Gereformeerd predikant in een Hervormd blad? Zo'n vraag zou niet in de geest van de overledene zijn geweest. Kerkmuren kende hij niet. Over kerken en dominees sprak hij nooit. In de Gereformeerde Gemeenten, waar hij op z'n zachtst gezegd, niet zo fraai behandeld was, had hij talloze vrienden en over die kerken bleef hij met liefde spreken. Met evenveel liefde diende hij de Chr. Geref. Kerken. Maar in 1956, toen hij op een tweesprong stond, had het evengoed de Herv. Kerk kunnen worden. En het is niet toevallig dat een schare kinderen en kleinkinderen als predikant de Chr. Geref. èn de Herv. Kerk dient. Zo gaat het in vervulling: „Inplaats van de vaderen zullen de zonen zijn."

Ds. Kok was niet academisch gevormd, zelfs een man zonder opleiding. En toch durf ik te stellen: hij was een theoloog, een Godgeleerde, in de volle en rijke zin van het woord. Zijn vele uitgegeven preken leggen er getuigenis van af. Een man die machtig was in de Schriften, uitdeler van de menigerlei genade Gods. Eenzijdig soms, maar wie is dat niet? En toch altijd weer verrassend en exegetische vondsten, in het trekken van lijnen door de Schrift heen.

Het geheim van dat alles was zijn dagelijks leven bij het Woord, zijn omgang met het Woord en vooral zijn verborgen omgang met God. De praktijk van zijn leven was het gebed dat hij zo vaak bad voor of na de prediking: „Leer ons kinderlijk leven bij Uw goedertierenheden."

De Heere heeft Zijn Kerk in Nederland veel geschonken in ds. Kok. Dat mogen we dankbaar memoreren. Hij is nu uitgediend en tegelijk voor eeuwig in aktieve dienst. Want Zijn dienstknechten zullen Hem dienen en zullen Zijn aangezicht zien en Zijn Naam zal op hun voorhoofden zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen