Rumoer om ons Psalmboek

(5.)

Vlaardingen.

Ook in deze plaats rumoer om de korte zingtrant. Reeds voor de invoering van de nieuwe berijming kwam hier in 1774 een klein gezelschap van zangliefhebbers samen onder leiding van schoolmeester Hendrik van Keulen. Toen de nieuwe berijming ingevoerd was en men in Vlaardingen hoorde, dat in sommige plaatsen de psalmen vlugger werden gezongen, besloot ook dit zanggezelschap het psalmzingen volgens de Korte zingtrant te gaan beoefenen. Om moeilijkheden te voorkomen, gaven ze voor dit te doen „tot onderlinge beoeffeninge." De moeilijkheden bleven echter niet uit, want Vlaardingen had nog een schoolmeester, tevens voorzanger in de kerk nl. Antony Buitenweg. Deze was er zeer ontstemd over, dat het zanggezelschap hem niet als dirigent had genomen, omdat hij ouder in jaren was. Men deed zijn best om hem te bevredigen. Dat ware misschien gelukt, als het gezelschap bij de repetities steeds geen grote toeloop van nieuwsgierigen had gehad. Uit wraak mengde Buitenweg zich nu onder die nieuwsgierigen om het vuur van kwaadwilligheid, dat toch reeds smeulde, verder aan te wakkeren.

Op een Zondag in Februari 1775 begon van Keulen met zijn volgelingen tijdens de godsdienstoefening onverwachts de opgegeven psalm te zingen volgens de korte zingtrant. Dat viel verkeerd uit, het gaf verwarring en dus ergernissen, die gevolgd werden door een geweldige groei der tegenpartij. Predikanten en Kerkeraad wisten echter in de volgende dagen de gemoederen tot bedaren te brengen en toen de nieuwe berijming werd ingevoerd midden in datzelfde jaar, gebeurde dat zonder enige tegenstand, omdat men bleef zingen volgens de oude methode.

Evenwel vonden de predikanten Jacobus Roering en Lambortus de Reeveren Esveld de korte zingtrant nog zo gek niet en voerden haar, nu met dc nieuwe berijming weer in op de catechisatie. De jeugd vond het prachtig, maar het gaf al gauw weer onenigheid, zo zelfs, dat er van regeringswege een publicatie verscheen ter aanmoediging van het vlugge zingen. Dit middel was echter erger dan de kwaal. De voorzanger verkortte zijn gezang op het horloge, en daar hij twaalf minuten over een vers gezongen had, deed hij er nu elf minuten over. Ondertussen werd van Keulen verboden met het onderwijs in korter zingen door te gaan.

Weldra ontstond er nu als gevolg van de regeringspublicatie een blinde ijver tegen het vluggere zingen, want men begon de verandering in te zien als een inbreuk tegen de godsvrucht. Men ontzag zich zelfs niet, om het Catechisatiegezang, hetgeen tot hiertoe ongestoord door had kunnen gaan, door lachen en schreeuwen en ander lawaai op de straat in de war te brengen en te verijdelen.

Er verscheen nu een nieuwe publicatie, die van de preekstoel werd voorgelezen, 's morgens door Ds van Beveren EsveUl en 's middags door Ds Daniël van Sprang van Maassluis. Voorzanger Buitenweg, hierdoor opnieuw gebelgd, verklaarde naar zijn eigen welgevallen te zullen zingen. Hij voegde de daad bij het woord, maar deed zijn voorzingen nu gepaard gaan met aanstotelijke gebaren, terwijl de zangschool van van Keulen opstond en op hun manier aan het zingen sloegen. Denkt U zich de situatie even in.

Op een van de volgende Zondagen kregen 's morgens die van de nieuwe wijze van zingen de overhand en 's middags de andere partij, want men hoorde, toen een gedeelte het psalmvers uit had, een onregelmatige en langzamere nazang, door de voorzanger ondersteund. De leden van de stedelijke regering, van spijt en verontwaardiging hierover vervuld, stonden op en verlieten het kerkgebouw. De predikant gelastte den voorzanger te zwijgen, maar Zijn Eerw. kreeg een bars en weigerend antwoord. Vrouwen en kinderen werden bang. Sommigen, zowel mannen als vrouwen, begonnen de handen te wringen, te huilen, andere zegen in onmacht neer, terwijl weer anderen begonnen te dreigen, te schelden en te vloeken. Meerderen stonden op en verlieten de kerk. Dit sloeg op anderen over, zodat het weldra begon te lijken op een overhaaste vlucht, zo erg, dat de kerkdeuren en zelfs de ramen van de consistoriekamer al die vluchtelingen niet snel genoeg konden verwerken. Ds van Beveren Esvehl bleef op de kansel, maar hoe hij zich ook inspande om tot kalmte tc vermanen, weldra was de kerk leeggestroomd. De voorstanders van de korte zingtrant hielden zich die Zondag maar stilletjes thuis, want de anderen bleven de straten onveilig maken.

Hoe het in Vlaardingen af liep, D.V. een volgende

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen