"Ik ben blij dat het nooit tot een oorlog is gekomen''

Oekraïne is blij dat het op eigen benen staat. Het gaat met vallen en opstaan. Vooral in economisch opzicht is er in het enorme land nogal wat aan te pakken. Maar de wil is er. In de hoofdstad Kiev herinneren tal van zaken aan het Sowjet-tijdperk. Zo kan het standbeeld "Moederland" niet over het hoofd gezien worden. Het beeld maakt deel uit van een groot complex aan de oevers van de rivier de Dnjepr, het "Ukrainian State Museum of the History of the Great Patriotic War of 1941-1945." De Tweede Wereldoorlog in Oekraïne begon op 22 juni 1941 om vier uur 's morgens. „De helden van het Rode Leger bewezen dat de Sowjet-bevolking met hart en ziel verbonden was aan het socialistische Moederland", valt er vastberaden op een van de vele standbeelden te lezen. De 'bevrijding' kwam op 9 mei 1945. De volgende bevrijding zou meer dan veertig jaar op zich laten wachten.
„We leerden op de militaire school in Minsk dat het Sowjet-systeem het beste ter wereld was", zegt Igor Protsyk, majoor in het Oekraïense leger. „Als iemand het met die zienswijze niet eens was, had hij een groot probleem. Dan ging je of naar het gesticht of naar de gevangenis." Hij houdt even in en zegt dan uit de grond van zijn hart: „Crazy."

Vrienden
De dertiger heeft als kind alle uithoeken van de voormalige Sowjet-Unie gezien; zijn vader bekleedde een hoge rang in het leger. „Army-life was my life", zegt hij. De Koude Oorlog was in die dagen op z'n koudst. „Hier was het goed, de vijand zat in het Westen. Klaar om ons ieder moment te bespringen." Nu weet hij beter. „Mijn vrienden zitten in de Verenigde Staten, in Canada, in Duitsland. Gewone mensen, net als ik. Het gekke is: als mensen zijn we in de tussentijd niet veranderd. Het systeem wel." Jonge mannen uit de meest zuidelijke staat van de Sowjet-Unie hadden niet veel kans op een officiersrang in het Rode Leger dat op zijn top twee miljoen soldaten kende. Ongeveer 500.000 daarvan kwamen uit Oekraïne. Een kwart dus. Terwijl maar 5 procent van de generaals uit de zuidelijkste 'provincie' kwam. „Moskou wilde niet te veel officieren hiervandaan. Men was bang dat er een afscheidingsbeweging in het leger op gang zou komen."
We wandelen door het immense oorlogsmonument. Links en rechts grote stenen beelden van soldaten in gevechtshouding of gewond na de strijd. Voor het meer dan 100 meter hoge beeld Moederland, in 1980 opgericht bij de herdenking van 35 jaar bevrijding na de Tweede Wereldoorlog, staan sinds enkele jaren twee tanks. Een tank uit het Oosten en een uit het Westen. De lopen zijn met een ketting aan elkaar geknoopt. ."

Oplegger
Rechts naast Moederland bevindt zich een kleine tentoonstelling van militaire voertuigen, vliegtuigen en raketten. Zowel spul uit de Tweede Wereldoorlog als recenter wapentuig. Juist als we bij de eerste groen gespoten truck aankomen, wandelt een groepje Amerikaanse soldaten met hun Oekraïense gastheer het openluchtmuseum binnen. Geïnteresseerd nemen de 'Yanks' de wapens van de voormalige vijand in zich op. „Ik ben blij", zegt een van hen, „dat het nooit tot een oorlog is gekomen." Indrukwekkend is de lange-afstandsraket die op zijn kant op een enorme oplegger ligt. Het gevaarte weegt 42,2 ton en kan een afstand van 5000 kilometer moeiteloos overbruggen. Een woud van deze raketten stond nog niet zo lang geleden opgesteld in de omgeving van de stad Sarny, ten westen van Kiev. Alle raketten waren gericht op het westen. Amsterdam ligt op 1779 kilometer van het hart van Kiev...
De „beste tank ter wereld" is de T-64, een 46 ton zwaar monster, actief in de Tweede Wereldoorlog. Een van de modellen had als bijnaam Josef Stalin. Het Stalin-orgel was ook al naar de man vernoemd. Zowel het historische (met Katoesja-rakketen) als het moderne exemplaar (de BM-21 „Grad", wat staat voor hagel) is in Kiev te zien. Zestien raketten van 132 mm op de rug van een vrachtwagen, ieder 14,5 kilo zwaar. Bijna acht kilometer vliegen de raketten door de lucht voor ze hun vernietigende werk doen.
Natuurlijk ontbreekt de MiG-23 op de kleine tentoonstelling niet. Het Sowjet-gevechtsvliegtuig was tijdens de Koude Oorlog de schrik van westerse luchtmachten. Regelmatig werden de toestellen gesignaleerd boven de Noordzee. Het exemplaar dat hier staat, ziet er gaaf uit en is geschilderd in oorlogskleuren. Het vliegtuig is in het verleden geëxporteerd naar onder meer het Middenen Verre Oosten, Afrika en Cuba.

Nederland mag zich met de Apache-gevechtshelikopter sinds kort rijk rekenen. Het toestel is het neusje van de zalm als het om bewapende heli's gaat. In het Oostblok hadden ze al veel eerder wentelwieken met dodelijke wapens aan boord. De MI-24 HIND-E heeft wat vreemde uitstulpingen. Het toestel kent twee vliegers, waarvan de een voornamelijk het vliegen en de ander de bewapening onder controle heeft. Een rijtje moderne tanks sluit de tentoonstelling a£ Het zijn T-80's, in gebruik bij het Oekraïense leger. De lopen staan gericht op het 'slaapdeel' van Kiev, aan de overkant van de rivier de Dnjepr. „Het is te hopen dat de tanks nooit nodig zijn" Igor. „In museum passen ze beter." l< />

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen