GEREFORMEERDE GEMEENTEN

1907 - 1977

Het is cin oktobert 70 jaar geleden, dat er een vereniging tot stand kwam tussen Ledeboeriaanse en Kruisgemeenten. Dit mag dankbaar worden herdacht. Ter gelegenheid hiervan is er bij uitgeverij Hoekman te Goes een boekje verschenen, getiteld ALLEEN UIT HEM EN DOOR HEM. Waarom daaraan niet toegevoegd: EN TOT HEM? We lezen als ondertitel: overwegingen bij het zeventig-jarig bestaan van de Gereformeerde Gemeenten.

Het is een zeer lezenswaardig boek geworden, waarvoor verschillende schrijvers bijdragen hebben geleverd.

Het Ten geleide is van I.A. Kole. Hij begint met het volgende: Met het oog op het zeventigjarige bestaan van onze gemeenten dit jaar, is het goed om ons af te vragen hoe onze gemeenten ontstaan zijn, wat het eigene is van de Gereformeerde Gemeenten in de Gereformeerde Gezindte waartoe we mogen behoren en waarom we ons willen rekenen tot deze gemeenten, waarom we ons daar “geestelijk thuis” voelen.

Wat de heer Kole hier schrijft is inderdaad van betekenis. En in het boek komt in de verschillende bijdragen steeds weer naar voren de betekenis van de stichting van die Gemeenten toen, nu 70 jaar geleden; maar ook nu nog, in 1977.

Na het Ten geleide volgt het 2e artikel: Om het erfdeel der vaderen, van de hand van Drs. H.A. Hofman. Daarin worden veel historische gegevens verwerkt. De vereniging van 1869 vond niet overal ingang. De schrijver noemt Enkhuizen, Lisse en Tricht.Eerstgenoemde gemeente is ons van nabij bekend geweest. Na Ds. van den Broek, die in 1869 in Enkhuizen stond, zijn er nog verschillende predikanten geweest in deze Gereformeerde Gemeente onder het kruis. Pas veel later heeft deze gemeente zich aangesloten bij het verband van de Gereformeerde Gemeenten. Er werd toen een zelfstandige Gereformeerde Gemeente geinstitueerd in Andijk. De leden daar kerkten tevoren in Enkhuizen. Niet allen gingen met de vereniging mee. Er bleef een zelfstandige Gereformeerde Gemeente onder het kruis, die een klein kerkje aan het Klooster bouwde en later ook nog enkele jaren een eigen dienaar heeft gehad.

We lezen verder: Naast de Kruisgemeenten leefden min of meer op dezelfde voet de Ledeboeriaanse gemeenten, de Vrije Gemeenten en de gemeenten ontstaan uit de arbeid van ds. C. van den Oever. De Vrije Gemeent,en waren meestal ont,staan na 1869 door uittreding uit de Christelijke Gereformeerde Kerk. Het ging dan om leden van de voormalige Kruisgemeenten, die zich in de Christelijke Gereformeerde Kerk niet thuis gevoelden, veelal doordat de “bevindelijke prediking”, welke in de Kruisgemeenten overheerste, door de tweede generatie predikanten van de Afgescheidenen wat meer naar de achtergrond werd geschoven.

Dat dit laatste in bepaalde gevallen voorgekomen zal zijn, zal wel juist zijn, maar zouden er zo hier en daar niet andere factoren in het spel zijn geweest? Zie blz. 41.

Op blz. 17 vertelt Drs. Hofman, dat op de synode van 1907 aanwezig waren afgevaardigden van 13 kruisgemeenten en 22 Ledeboeriaanse gemeenten. Nu is het aantal gemeenten veel en veel hoger, ondanks de scheuring in 1953. Wel een teken, dat de Gereformeerde Gemeenten zeer gegroeid zijn in de loop der jaren.

Artikel 3: Kenschets van Ds. Ledeboer, zijn strijd en zijn Gereformeerde Gemeenten, is van M. Golverdingen. Daar nemen we ook iets uit over. Ds. Ledeboer heeft al spoedig de berijming van de psalmen van Datheen ingevoerd. De kwestie van de berijming wordt hoofdzaak en zal dat vele tientallen jaren blijven. Er wordt ook over andere zaken gesproken, allerlei kwesties, conflicten enz.

Rond de Vereniging van 1907 heet het vierde artikel. Dat is ook geschreven door M. Golverdingen. Op duidelijke wijze beschrijft hij hoe de vereniging tot stand kwam. Er waren moeilijkheden te overwinnen. Op 23 mei 1907 werd de Grote vergadering of Synode van de Gereformeerde Gemeenten onder ’t kruis gehouden. Ds. G.H. Kersten werd voorzitter. Deze is sterk voor de vereniging. De eenheid van de kerk van Christus moet openbaar komen. Kinderen van hetzelfde huis mogen niet gescheiden voortleven. Van de verschillen blijft alleen de zaak van de Psalmberijming over. Daarom - zo lezen we op blz 46 - legt ds. Kersten aan de vergadering het voorstel voor om “onder voorbehoud van de goedkeuring onzer plaatselijke kerken” door een commissie het voorstel te laten doen om “met toegeven onzerzijds” in alle meerdere kerkelijke vergaderingen, waarin afgevaardigden van “Ledeboeriaanse” gemeenten zitting zulien hebben, de oude berijming te zingen. De plaatselijke gemeenten echter zullen geheel vrij gelaten worden. Na brede bespreking werd het voorstel van ds. Kersten met slechts één stem tegen aanvaard. Was er bij ons ook maar zo’n besluit geweest ten aanzien van de bijbelvertaling, wijze van zingen, psalmberijming enz.

Op 4 juni 1907 was er te Middelburg een vergadering van de predikanten van de commissie van de Kruisgemeenten en een aantal afgevaardigden naar de Algemene Vergadering van de Ledeboeriaanse gemeenten. Men vond elkaar. De volgende morgen gingen allen ter Algemene vergadering. De zaak van de vereniging kwam aan de orde. Er werd tenslotte mondeling gestemd. Allen stemden vóór. De vereniging was een feit. Beklemtoond werd, dat de vereniging tot stand gekomen was op synodaal niveau en daarom alleen voorwaardelijk kon zijn. De instemming van de plaatselijke gemeente is immers noodzakelijk. Er moesten nog moeilijkheden overwonnen worden.

De eerste synode van de Gereformeerde Gemeenten werd gehouden op 9 en 10 oktober 1907 te Rotterdam, onder voorzitterschap van Ds. N.H. Beversluis. Ds. G.H. Kersten, toen nog maar 25 jaar oud, werd scriba.

Alles werd gedaan om moeilijkheden uit de weg te ruimen, maar dat gelukte niet in alle opzichten. Men kan daarvan lezen in het artikel van Golverdingen.

Belangrijk is ook het 5e artikel van de hand van Drs. A. Vergunst: Het theologische eigene van de Gereformeerde Gemeenten in de Gereformeerde gezindte. We willen Gereformeerd zijn in oude klassieke betekenis van het woord, in leer, leven en kerkregering. Dit gaat de schrijver toelichten: Wanneer nu naar het "theologische eigene” van de Gereformeerde Gemeenten een onderzoek gedaan wordt, ter gelegenheid van de herdenking van de vereniging van kruisgezinden en Ledeboerianen in 1907, kunnen we niet beter doen dan naar met name A. Comrie te verwijzen, die door zijn geschriften een geweldige invloed heeft uitgeoefend en nog uitoefent. Hij legde bijzondere nadruk op de inplanting door het geloof in Christus. Deze inplanting in of vereniging met Christus is de alle ware geestelijke werkzaamheden voorafgaande daad Gods, die in de inwendige, onwederstandelijke roeping van de uitverkorenen plaats grijpt. Tegenover een eenzijdig de nadruk leggen op de plicht des geloofs, waarbij met de staat van geestelijke onmacht van de onwedergeboren zondaar niet of nauwelijks gerekend wordt, legde Comrie in zijn tijd de volle nadruk op deze noodzakelijke daad Gods, die naar Gods vrijmachtig welbehagen verheerlijkt wordt in de van God tot het eeuwige leven uitverkorenen. Grote aandacht wordt besteed aan het werk van de Drie-enige God en aan de drie stukken van de orde des heils.

We merken hierbij op, dat er nog andere kerken zijn, die ditzelfde theologische eigene hebben.

Na het artikel van Drs. Vergunst volgen nog enkele bijdragen van leden van de Gereformeerde Gemeenten, waarin zij vertellen, waarom zij lid van die gemeenten zijn. In het algemeen is de beoordeling uiteraard gunstig. Men heeft liefde voor zijn eigen kerkelijke leven.

We willen het hierbij laten. Betrekkelijk van dichtbij kennen we de jubilerende Gemeenten. De meest,e oudere predikanten hebben we horen preken en sommigen van hen hebben we van nabij gekend. Dat geldt ook van verschillende jongere predikanten. Steeds weer ontmoetten we leden van die gemeenten en bleek er een goede verstandhouding te kunnen groeien.

Velen onder ons hebben contacten met de Gereformeerde Gemeenten, al is het dan niet officiëel kerkelijk, dan toch wel in geestelijk opzicht. De kerkmuren doen daaraan geen afbreuk.

We willen dit artikel eindigen met het uitspreken van de hartelijke begeerte, dat de Heere rijkelijk ook in de toekomst in het midden van de Gereformeerde Gemeenten moge wonen met de werking van Zijn Heilige Geest.

Hoekman deed er goed aan dit boekje uit te geven.

Het kost gebonden f 16,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen