Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Wat is de plaats van biddag in verhouding tot het kerkelijk jaar?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Wat is de plaats van biddag in verhouding tot het kerkelijk jaar?

Gesprek over biddag

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Met het kerkelijk jaar bedoelen we de volgorde van de jaarlijks terugkerende dagen van kerkelijk herdenken: advent - kerst - lijdensweken - goede vrijdag - pasen - hemelvaart - pinksteren. Biddag, en ook dankdag, staat daar buiten. Bid-en dankdag zijn geen heilsfeiten uit het leven en werk van de Heere jezus. Vroeger werd wel gesproken van biddag voor het gewas, of (wat vollediger) biddag voor gewas en arbeid. Zo is de officiële benaming nog; hoewel in weinig agenda's er nog een aanduiding van zal voorkomen.

Aan onze hoofdredacteur, ds. P. Mulder legde ik een paar vragen voor over biddag. Dominee, wat is in het verleden de achtergrond geweest tot het ontstaan van biddag?

Soms vond de overheid of ook wel de kerk zelf dat er een bijzondere reden was om een biddag uit te schrijven. Bijvoorbeeld als er een groot gevaar dreigde of er een uitzonderlijke nood was.

In de oude kerk kwam dit al voor; in de middeleeuwen bleef dit gebruik gehandhaafd. En ook in de tijd van de reformatie bleef het uitschrijven van een bededag een goede gewoonte. Zo heeft Willem van Oranje wel bededagen uitgeschreven. Later gebeurde dit op gezag van de Staten-Generaal voor het hele land, of door gewestelijke of plaatselijke overheden voor hun gebied. De overheid schreef dan een biddagsbrief waarin de predikanten werden uitgenodigd hun preken voor die gelegenheid in te richten naar de bijzondere omstandigheden. Deze biddagsbrief werd door de Staten-Generaal naar de plaatselijke overheid gestuurd. En deze stelde ze weer in handen van de kerkenraad, 's Zondags werd deze dan vanaf de kansel de gemeente voorgelezen. Op zo'n biddag bleven, op bevel van de overheid, alle herbergen gesloten, waren publieke vermakelijkheden verboden. Ook was alle openbare arbeid verboden.

De kerken waren op zulke bededagen overvol. Twee diensten werden gehouden en tussen de diensten ble-ven velen in of bij de kerk over. Tussen de diensten werden in de kerk hoofdstukken uit de Bijbel voorgelezen.

Het kwam voor dat velen op zo'n dag vastten. Anderen leefden op zo'n dag bij brood en water. Tot aan de Franse tijd schreef de overheid van tijd tot tijd zulke bededagen uit. Nadien heeft de Nederlandse Hervormde Kerk in de vorige eeuw dit nog wel gedaan. Gaandeweg verwaterde ook dit.

Ook kwam het voor dat de kerk een bededag uitschreef. Bijvoorbeeld wanneer men een predikant ging beroepen. Of ook in tijden van volksrampen in een bepaald gebied.

Maar hoe zit het dan met het ontstaan van onze jaarlijkse biddag?

Onze jaarlijkse biddag speciaal voor het gewas is van Overijsselse oorsprong. In 1653 werd deze daar voor het eerst uitgeschreven door de ridderschap en de steden op voorstel van de particuliere synode. De provinciale kerkvergadering deed dit voorstel en verzoek aan de overheden aangezien "dat het Opperwezen eenige jaren herwaarts het gewest had bezocht met schadelijke droogten en andere landverdervende plagen". De ridderschap en de steden van Overijssel hebben toen een biddag "tot afwering van Godes plagen en tot het verkrijgen van een gezegende zomer" ingesteld. Ook werd toen een jaarlijkse dankdag ingesteld "voor de veelvoudigen verkreegen seegeningen en weldaeden." In Zeeland was op soortgelijke wijze een jaarlijkse bid-en dankdag reeds enkele jaren eerder in gebruik

Orthodox kerkelijk Nederland heeft deze bid-en dankdag naar Overijssels voorbeeld steeds aangehouden. Alleen Zeeland wijkt wat de dankdagdatum betreft van dit gebruik af. Maar dat is hun eigen oude gewoonte.

Wat is de betekenis van biddag nu?

De biddag als dag van afzondering is een heel goede zaak. Wij beleven in onze gemechaniseerde tijd meestal zo weinig van onze afhankelijkheid van de Heere. Toch is het ook in onze tijd waar dat we zonder Hem niets kunnen. Zonder de Heere kunnen we onze armen niet bewegen (let maar op jerobeam, 1 Koningen 1 3), en kunnen onze longen niet functioneren (Handelingen 17:25). Zonder de Heere groeit er niets, maar is er ook geen electrische stroom. Zonder Zijn medewerking functioneren onze hersenen niet en onze handen evenmin.

Een eerste betekenis van biddag nu, is wel dat wij bij onze afhankelijkheid

bepaald worden. Er zijn altijd veel noden die op biddag de Heere voorgelegd kunnen worden. En in dat verband is bezinning vanuit het Woord en verootmoediging van hart en leven bij ons zeer nodig. Denk alleen maar aan de geestelijke nood van ons volk; het steeds sterker worden van de ongebondenheid en zedeloosheid. Is er geen grote noodzaak tot verootmoediging en gebed? En de kerkelijke nood van gebrokenheid en van verwereldlijking. De kerk van Nederland is in nood. En die geestelijke nood is er onder ons in de kring van Gereformeerde Gemeenten niet minder. Zijn wij niet meer werelds dan geestelijk? Buigen wij nog echt voor het hele Woord? Wat is er reden tot verootmoediging en gebed. Tot gebed ook of de Heilige Geest zou willen werken.

Maar bidden we wel echt met biddag?

Wij kunnen zo gemakkelijk en oppervlakkig met bidden bezig zijn en over bidden denken en praten. Maar echt bidden is vanuit onze aardse natuur zo moeilijk, ja eigenlijk geheel onmogelijk. De discipelen vroegen: "Heere, leer ons bidden". Wij hebben zo nodig dat de Heilige Geest als de Geest der gebeden ons bidden leert. We hebben Christus zo nodig als Voorbidder. Daar moet biddag ons ook bij bepalen.

Zijn er bijbelse voorbeelden biddag? van een

Samuël schreef een biddag uit toen de Filistijnen over het land heersten (1 Samuël 7). Er moest een bekering plaatsvinden: de dienst van afgoden moest verlaten worden en men moest de Heere alleen gaan dienen. En Samuël zou tot de Heere bidden voor het volk. Toen heeft de Heere door een wonder de Filistijnen verslagen.

Koning josafat schreef een biddag uit toen de vijanden het land naderden en de Heere verloste (2 Kronieken 20).

Toen koning Hizkia het verbond met de Heere wilde vernieuwen, schreef hij ook een soort biddag uit (2 Kronieken 29). In joël 2 lezen we van een biddag die gehouden werd in verband met een sprinkhanenplaag. In Handelingen 1 3 lezen we van vasten en bidden door de gemeente in verband met het zendingswerk.

Vaak worden vasten en bidden in een adem genoemd. Ligt er een relatie tussen vasten en biddag?

In de eerste tijd was er ook in Nederland nog wel sprake van het vasten op een biddag. Maar dit werd langzamerhand minder. Er kwamen ook misstanden en uitwassen voor. Onze reformatorische vaderen waren wars van roomse vastenpraktijken die een wettisch karakter droegen, maar inhoudelijk niet zoveel voorstelden. Wanneer het over vasten gaat in de Bijbel dan worden juist zo duidelijk de misstanden veroordeeld. Bijvoorbeeld in jesaja 58. Daar maakt de profeet duidelijk dat de Heere geen waarde hecht aan het een dag niet eten, maar dat de Heere bedoelt dat men met de zonde zal breken en de vreze des Heeren in praktijk zal brengen.

Maar is één biddag in het jaar wel voldoende?

Inderdaad, biddag mag geen geïsoleerde plaats innemen. Het moet passen in het geheel van ons leven voor de Heere. Elke dag moeten we onze afhankelijkheid van de Heere beleven en Hem nodig hebben. Als het goed ligt, zullen we geen dag kunnen beginnen zonder gebed. En dan zullen we de Heere ook voortdurend nodig hebben. Dan zullen we zelfs onder het werk ons hart tot Hem in stilte opheffen en onze afhankelijkheid van Hem tonen.

Kunt u iets zeggen over uw tekstkeuze voor biddag?

In onze gemeente hebben wij drie diensten. Het is mijn gewoonte in de ochtenddienst vanuit de tekst vooral stil te staan bij het bidden voor de dingen van het tijdelijke leven, werk en school, gezin en bedrijf. De middagdienst is vaak vooral bezinning omtrent het gebedsleven: wat is echte afhankelijkheid? Wat is echte nood? De noodzaak van de Heilige Geest in ons hart; van Christus als Voorbidder; van een voortdurend biddend leven.

In de avonddienst is er vaak een bezinnend woord naar de tijdsomstandigheden. Dan komen de noden van land en volk, kerk en staat aan de orde vanuit een bepaalde tekst. Maar natuurlijk kunnen ook wel eens andere punten aandacht krijgen.

Hoe kun je je als jongere voorbereiden op biddag?

Neem in elk geval vrij en kom alle diensten trouw naar de kerk. Schaam je toch niet voor de Heere, Die de Gever is van zoveel goeds. Buig thuis je knieën om de zegen van de Heere te vragen voor jezelf, de dienst, de predikant, de gemeente. Wees aandachtig betrokken bij de dienst. Laat het een echte dag van afzondering zijn. Zoek je los te maken van de wereldse dingen. Bedenk en belijd je zonden. Zoek verootmoedigd te worden voor de Heere. Lees een en ander over bidden en biddag. Het gaat erom dat wij "de Heere door Zijn Geest in ons werken laten" (H.C. 38). Bid om de Geest der gebeden voor jezelf, voor de gemeente, voor de dominee. Wij hebben hartvernieuwende genade nodig; bid daar vooral om.

En als je niet bidden kunt?

Zeg dat dan maar tegen de Heere en vraag maar met de discipelen: "Heere, leer ons bidden". Als de Heere ons gaat onderwijzen, leren we dat wij niets kunnen dan het bederven. Dat ontdekkende licht is zo heilzaam in ons leven, opdat we onze vanzelfsprekendheden verliezen zullen. De Heiige Geest wil het nood maken in ons leven en ons bij onze onmogelijkheden bepalen, opdat we de Heere echt nodig zullen hebben. Dan worden we worstelaars aan de troon der genade, die geen verdiensten hebben maar toch niet weg kunnen blijven. Maar daarover wil de Heere nu juist op biddag onderwijzen:

"Roep Mij aan in de dag der benauwdheid en Ik zal er u uithelpen en gij zult Mij eren". En dat niet om iets van ons, maar alleen om de Heere Jezus, Die de grote Voorbidder is.

j. de Wildt

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 februari 1998

Daniel | 32 Pagina's

Wat is de plaats van biddag in verhouding tot het kerkelijk jaar?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 27 februari 1998

Daniel | 32 Pagina's