Kleine Kroniek

De jeugd in de kerkdienst

In het magazine , , Kerk " van november trof ik verschillende interessante artikelen aan: over de vraag of er nog een markt is voor een nieuwe christelijke krant (ergens tussen , , Trouw" en , , RD" in); over verontruste gereformeerden in de V.S.; over reïncarnatietherapie, orthodoxie en echtscheiding; over ir. J. v.d. Graaf als kerkelijk beleidsmaker. Wat ik aan u als Kroniek-lezers wil doorgeven is een artikel over GB-predikanten op zoek naar de jeugd. Jan Kas schrijft hierover onder het motto: , , Pappa, een eenvoudige preek graag, anders ga ik naar de oppas".

„De vraag „Hoe houd je jongeren bij de kerk? " heeft alles te maken met de prediking, meent initiatiefnemer Jaap Graveland, jeugdwerkadviseur van de Hervormd - Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) in de provincie Gelderland. „Als jongeren van de kerkdienst steeds het gevoel krijgen dat de preek hen niet aangaat, werkt dat ongeïnteresseerdheid in de hand: Wat mot ik ermee? En dat op een leeftijd dat een dergelijke houding erbij hoort. Wanneer de woorden van de preek over de hoofden van de jongeren heengaan en amper landen in hun dagelijks bestaan, als de jeugd in de kerk nooit kan ophoren in de zin van Goeiedag, dat heeft met mij te maken, dan is de dominee met zijn preken indirect een oorzaak dat jongeren kerk en geloof voor gezien houden".

Zuinig zijn

Ook op de Veluwe komt kerkverlating voor. Graveland: „Kerkeraden en gemeenteleden moeten zich niet verkijken op al die jongeren die nog naar de kerk gaan. Zij zitten er inderdaad, maar zijn ze er ook? Beleven zij er écht wat aan? Veel jongeren in onze regio haken alsnog af als zij getrouwd zijn. Dan blijkt dat zij totaal geen relatie met de kerk en met het geloof hebben. Hoeveel jonge stellen uit de nieuwbouwwijken zijn nog trouwe kerkgangers? Een opmerking als Bij ons op de Veluwe is het nog goed is zand in de ogen strooien". „Laten we alsjeblieft zuinig zijn op de jongeren die er nog wél zitten", vraagt Graveland de hervormde gemeenten in zijn rayon. „Afwerende reacties als Wat doe je nou met het geloof in deze tijd? moeten we voor zijn. De bijbelse boodschap dient zo gebracht te worden, dat zij wel degelijk relevant is in het leven van de jongeren". De HGJB zegt niet „Zó moet het", aldus Graveland. „In de gesprekskringen delen de predikanten elkaars ervaringen, om zo suggesties op te doen voor hun eigen gemeentewerk". Wellicht zullen via de HGJB ook predikanten buiten Gelderland met Gravelands methode kennismaken.

Ds. B. J. van de Kamp uit Scherpenzeel is gelukkig met het initiatief. „Preken worden gemaakt in de eenzaamheid van de studeerkamer. Je voelt aan den lijve de moeite, de verlegenheid om de gemeenteleden, vooral ook de jongeren, met het Woord te bereiken. Het gemeentewerk heeft bovendien zoveel vaste punten - bejaarden-en ziekenbezoek, vergaderingen - , dat er niet genoeg gelegenheid is je in de leefwereld van de jeugd te verdiepen. In de HGJB-gesprekskring ben ik erachter gekomen dat mijn collega's allemaal met hetzelfde spanningsveld zitten".

Kennen

„Als een dominee 's zondags de jongeren wil aanspreken, moet hij ook doordeweeks met hen in gesprek zijn. Predikanten hebben echter vaak veel te weinig écht contact met kinderen en jongeren, waardoor zij hen onvoldoende kennen om de preek ook goed op hen af te stemmen", is Gravelands klacht. „Een dominee ziet de jongeren in zijn gemeente 's zondags in de kerk en eventueel doordeweeks op catechisatie, maar ontmoet hij hen ook? Het kan een predikant bij het schrijven van zijn preek al flink op weg helpen als hij enkele jongeren heeft gesproken over de tekst voor de komende zondag".

„Om jongeren te kunnen „herderen", moet je ze kennen", vindt de HGJBjeugdwerkadviseur. „Een goede herder kent zijn schapen, in de betekenis van „in

het hart zien": weten wat hen bezighoudt, wat hen bezielt. De meeste dominees ontmoeten bejaarden en zieken veel meer. Hun zorgen en problemen spelen, zo vermoed ik, een grotere rol bij het samenstellen van de preek dan de levensvragen van jongeren".

Tijdgebrek weerhoudt predikanten ervan intensief met jongeren in de gemeente om te gaan, geven zij in de gespreksgroepen toe. Om dezelfde reden bereiden dominees bovendien hun kanselwerk te weinig voor. , , Vaak zijn preken niet af. We vinden veelal ook niet de rust voor meditatie en de Geest krijgt onvoldoende tijd om in ons te werken", aldus een deelnemer. Graveland: , , In het jachtige bestaan moet een dominee zich de tijd gunnen om een preek te laten ontstaan. Gemeenteleden moeten kunnen merken: die boodschap is door hem hééngegaan. Zo'n preek zal eerder aanspreken. Kan daarvoor de tijd niet gevonden worden, dan moet dat probleem bespreekbaar zijn in de gemeente en in de kerkeraad. Als we het zo belangrijk vinden dat de jeugd zich door de prediking aangesproken voelt, moeten we er met elkaar ook ruimte voor scheppen dat de dominee van jongeren te weten kan komen wat hun leefwereld is en welke interesses en problemen zij hebben. Dat is een kwestie van beleid".

Vlucht

Kindernevendiensten beschouwt Graveland als , , een vlucht". , , De gemeente is: ouderen èn jongeren samen. Een uitstapje mag best eens, maar een dominee doet er goed aan zijn preek qua bevattelijkheid en taalgebruik te richten op 14-a 15-jarigen. Jongeren hebben daar trouwens recht op, als kerk van de toekomst. Ten koste van de ouderen gaat dat niet; het is pure winst voor iedereen. Ik houd de predikanten voor: zeg niet te gauw in een preek , , U weet wel, dat en dat in het leven van Abraham". Het kan geen kwaad dat voor de jongeren nog eens uit te leggen en ook ouderen gaat een preek snel boven de pet. Stem af op de jongeren, dat is voor iedereen goed". Uit de voorlopige , , oogst" van opmerkingen van predikanten: „We moeten oppassen jongeren niet te negatief te benaderen. Anders vergroten we de kloof tussen ons en hen: , , Hij begrijpt ons niet. Zie je wel, zo'n dominee is wereldvreemd; daarom is hij predikant geworden". Probeer je in te leven in hun wereld, gevoelens en gedachten. En overwin het kwade door het goede. Een oudere collega attendeerde mij daar eens op: Wijs het goede maar aan in de Schrift. Dat heeft een betere uitwerking dan steeds het verkeerde benadrukken. Juist het positieve kan jongeren raken en jaloers maken". Nog een geluid uit de groepen: , , In iedere dienst probeer ik „iets" heel gericht tegen de kinderen te zegen. Mijn dochtertje herinnert mij er tegenwoordig aan: „Er zit toch wel een voorbeeld in, hè? ". „Verder blijkt een preek beter te „horen" als er een bijbelse geschiedenis behandeld wordt; zo'n verhaal is doorgaans eenvoudiger stof dan een theologische verhandeling uit de nieuwtestamentische brieven. Een predikant: „Onlangs heb ik een keer bij een moeilijke tekst in een doopdienst gezegd: „Gemeente, ik wil in tien minuten voor de kinderen en jongeren uitleggen wat er staat; u als ouderen zult het ook wel prettig vinden er vast al iets over te horen". Uit de gemeente kreeg ik positieve reacties: „We konden de preek nu goed begrijpen, omdat u eerst zo'n eenvoudige uitleg voor de kinderen gaf". Laten we de ouderen niet overschatten"."

Ik moet zeggen de geciteerde opmerkingen van mijn collega's heel herkenbaar te vinden. Terecht kwalificeert dhr. Graveland kindernevendiensten als , , een vlucht". Wij achten het van principieel belang dat heel de gemeente en dat complete gezinnen samen zijn in de diensten. Maar dat stelt dan ook wel eisen. Is er een woord voor de kinderen en voor de jongeren bij? Meer nog: kunnen ze echt het gevoel krijgen er helemaal bij te horen? Zulke zinnen zijn gauw neergeschreven. Het is een andere zaak om er als predikant van zondag tot zondag echt rekening mee te houden.

Naast voldoende kontakten met jongeren is ook van groot belang dat de preek een rijpingsproces kan doormaken. Een preek die in der haast op papier is gesmeten, scheert vaak over de realitiet heen.

V.

J.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen