Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Dieren,vervoermiddelen, stoelen en heksen op het dak

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Dieren,vervoermiddelen, stoelen en heksen op het dak

Windwijzers en hun eigenaars

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Lang voor er windwijzers waren, was er reeds de windvaan, die voornamelijk op (kerk)torens en kastelen stond. De oudst bekende windvaan, die dateert van zo'n 100 jaar voor Chr., staat op de Toren der Winden in Athene en heeft de gedaante van de figuur Triton. Op kerktorens werd meestal een haan, kruis of zwaan geplaatst, niet alleen om de windrichting af te lezen, maar ook om de geloofsrichting aan te duiden. Ook woonhuizen hebben tegenwoordig soms een windwijzer, variërend van een simpele pijl tot ware siersmeedwerken.

In zijn boek "Christelijke Symbolen" zegt S.S. Smeding dat de haan op de torenspits zeer ten onrechte is verguisd en vernederd. Juist de dappere weerhaan is het symbool van fiere waakzaamheid. Hoog gezeten op zijn spits begroet de weerhaan als eerste de opkomende zon, en met de zon de dageraad waar de mens zo naar verlangt. Hij ziet steeds vooruit naar wat komen gaat en kijkt nimmer achterom naar wat geweest is. De weerhaan is de strijdbare held die fier, met opgericht hoofd, tegen de wind in nimmer de aanstormende vijand zijn rug toont. Met niet aflatende moed toont hij zijn borst het gevaar! Dat de weerhaan ook een reddende functie had moge duidelijk zijn, want in de tijd dat het KNMI en het weerbericht nog uitgevonden moesten worden, maar windkracht tien of meer al wel bestond, was het heel belangrijk dat men bij harde wind of storm kon zien uit welke hoek de wind waaide. Woedde er bij voorbeeld een brand en de wind draaide, dan kon men snel passende maatregelen nemen om mens en veestapel te redden, want even de brandweer bellen was er natuurlijk niet bij!

Vliegen

Alles wat vliegen kan, vooral vogels, duiven en eenden, zijn
erg populair als windwijzer. Voor veel mensen is een vogel een symbool van vrijheid: te kunnen gaan, staan en vliegen waarheen je maar wilt! Welk jongetje wil later niet kunnen vliegen, al was het maar als piloot. Vliegeren is nog steeds een spel dat bij zowel vader als zoon tot de verbeelding spreekt: het liefst zouden ze zelfde lucht in gaan! Maar zon der wind valt er niets te vliegeren. En dan zie je bij wijze van spreken dat vogels lachen in hun vuistje, want zij hebben de wind niet nodig! De sierlijke gazelle die op nummer dertig staat, heeft vast model gestaan voor het logo van busonderneming VAD. Misschien komt de tijd nog wel eens dat de VAD haar autobussen op de wind laat rijden, dat zou voor mens en milieu een verademing zijn.

Dieren
Dat er op de Veluwe relatief veel dierfiguren een schoorsteen sieren zal niemand verbazen. Men woont als het ware tussen de wilde zwijnen, reeën, edelherten, konijnen en eekhoorntjes. Maar ook paarden en koetsen, al dan niet verguld, zijn een geliefd onderwerp. Zelfs de gouden koets compleet met koetsier wordt gedreven door de wind en niet door ouderwetse pk's.

Windwijzers vertellen vaak iets over de bewoners zelf Dat kan iets zijn over het werk, zoals de reusachtige esculaap, want daar woont natuurlijk geen smid. Maar wat als de dokter Smid heet? De schitterende ouderwetse fiets, ontdekt bij een fietsenmaker in de buurt van Veenendaal, zou geen gek figuur slaan op het fietsmuseum aan de Waalkade in Nijmegen.

Zeilschip
De zeeman, schipper of liefhebber van de Zilvervloot heeft een fraai zeilschip de wind in de zeilen gegeven. Bij het zien van dit mooie schip uit vervlogen dagen dringen zich onmiddellijk de namen op van Tromp, De Ruyter en Piet Hein.

In Elburg hoefje vissers over het reilen en zeilen van boten niets wijs te maken, getuige een perfect staaltje van vakmanschap dat met alle winden mee draait en staat te pronken in de haven.

Graafmachine
De zeer gedetailleerde graafmachine, die door onze "eigen" Fokkerfabriek vervaardigd is, was een cadeautje voor iemands 25-jarig jubileum bij een bedrijf „Zet maar op het dak", sprak de jubilaris! Wat te denken van een huis waar een stoel op de schoorsteen staat. Is dat een eerbetoon aan een lieve oma, of woont daar iemand die net zo lief op het dak zit?

Liefhebberijen, hobby's en andere bezigheden worden ook royaal uitgestald: een verzamelaar van nostalgische telefoontoestellen laat zijn hobby vanuit de verte reeds zien. Op de schuur van boerderij de Melkleen aan de IJsseldijk trekt een schaatser al jarenlang, in weer en wind, zijn baantjes. Sprookjesfiguren en andere fantasiefiguren, zoals het ganzenhoedertje worden ook nogal eens blootgesteld aan weer en wind. De kabouter op de bezemsteel is vast een moderne versie van de oude heks. Volgens iemand die "het weten kan" moeten zowel kabouter als heks almaar bladeren vegen in de wind, maar de wind speelt een spelletje met de bladeren, waardoor de kabouter en de heks gedoemd zijn om altijd te blijven vegen.

Bloemenmand
Een topcreatie van ambachtelijk handwerk, gesmeed door een smid uit Garderen, mag de prachtige mand met vergulde bloemen wel genoemd worden. Het is haast jammer dat hij op het dak staat: een plaatsje op ooghoogte zou nog meer bewonderaars oogsten.

Achternamen zijn eveneens een bron van creativiteit om in windwijzers te verwerken. Als je, om maar wat te noemen. De Haas heet, dat zet je dunkt mij geen jager met hond op je dak! Maar als je De Jager heet, wat zet je er dan op? Een roofvogel of vos misschien? Om te oefenen?
En familie De Kievit heeft uiteraard geen kat op het dak, hooguit over de vloer. Zo heeft mijnheer De Haan wijselijk niet zo'n waterig kipje op zijn dak staan, want dan krijgt hij gegarandeerd de dierenbescherming... op zijn dak!

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 30 december 1992

Terdege | 72 Pagina's

Dieren,vervoermiddelen, stoelen en heksen op het dak

Bekijk de hele uitgave van woensdag 30 december 1992

Terdege | 72 Pagina's