Hoe ontstaat migraine en wat doe je ertegen?

Een Terdegelezeres vroeg mij een artikel te schrijven over migraine. Sinds een paar jaar heeft ze er last van, eerst slechts twee keer per jaar, nu (tijdens haar zwangerschap) zelfs twee keer per week. Zij beschrijft een aanval als volgt:,,Eerst zie ik allerlei vuurwerk en vlekken voor mijn ogen en zie ik de helft niet. Soms is mijn arm tijdelijk gevoelloos. Het komt voor, dat ik de juiste woorden in een gesprek niet kan vormen, hoewel ik alles begrijp. Na enige tijd gaan deze verschijnselen over en daarna heb ik een dag hoofdpijn." Zij vraagt zich af, of migraine met de zwangerschap te maken heeft en of een aanval gevaarlijk kan zijn. Verder vraagt zij wat de beste behandeling is en of migraine te voorkomen is.

Klassiek
Deze mevrouw beschrijft een aanval van klassieke migraine, het meest complete beeld: de hoofdpijn wordt voorafgegaan door gezichtsstoornissen, waarbij flikkeringen heel typisch zijn. Het gezichtsveld kan voor de helft uitvallen, zodat slechts een half beeld gezien wordt. Ook kunnen er prikkelingen en verlammingen optreden in hand en arm en nu en dan zelfs spraakstoornissen. Meestal is de hoofdpijn eenzijdig gelokaliseerd, vandaar de naam migraine, wat een verbastering is van hemicrania, een Grieks woord, dat staat voor ziekte van de halve schedel. De pijn zit meestal rond de slaapstreek, maar kan zich ook voordoen achter het oog, boven op het hoofd of in het voorhoofd. Tijdens de hoofdpijn zijn er heel vaak verschijnselen van misselijkheid, braken, heftige transpiratie, overgevoeligheid voor geluid en licht. Begint de migraine-hoofdpijn zonder voorafgaande uitvals- of prikkelingsverschijnselen, dan spreekt men van "gewone" migraine. Deze vorm komt het meeste voor.

Onschuldig
De briefschrijfster vraagt zich af of migraine gevaarlijk is. Ik kan haar wat dat betreft geruststellen: doorgaans gaat het om een onschuldige, voorbijgaande aandoening, hoewel in de literatuur in een enkel geval een blijvende gezichtsvelduitval of een verlamming van een arm beschreven is. Over de oorzaak van migraine is al veel geschreven en gediscussieerd door de geleerden. Nog steeds is het precieze ontstaansmechanisme niet duidelijk. De tot nu toe meest aanvaarde theorie is, dat er in eerste instantie een vernauwing optreedt van bloedvaten in een bepaald hersengebied, met als gevolg zuurstoftekort in dat deel van de hersenen. Dit zuurstoftekort zou verantwoordelijk zijn voor de symptomen, die voorafgaan aan de eigenlijke hoofdpijn. De pijn zelf zou ontstaan als resultaat van bloedvatverwijding, die een reactie is op het zuurstoftekort. De rol die bepaalde chemische stoffen in het geheel spelen laat ik nu rusten, aangezien het verhaal dan te ingewikkeld zou worden.

"Uitlokkers"
Hoewel het exacte ontstaansmechanisme onduidelijk is, is het welbekend dat er verschillende factoren zijn die een migraineaanval kunnen uitlokken. Zo zijn er voedings- en genotmiddelen die het lont van het migrainevuurwerk kunnen ontsteken: chocolade, kaas, citrusvruchten, alcohol. Enige tijd vasten kan ook een aanval uitlokken, waarschijnlijk door een daling van het suikergehalte in het bloed. Verder kunnen nog genoemd worden: keukenzout en twee andere zouten die toegepast worden bij de bereiding van voedingsmiddelen: nitrietzout, gebruikt als conserveermiddel bij vlees (salami, ham, rookworst) en natriumglutamaat, een smaakversterker bij Chinese gerechten. Ten slotte is van betekenis coffeïne, aanwezig in koffie, thee en cola. Deze stof veroorzaakt echter niet direct na inname migraine, maar pas na vijftien tot twintig uur, vele uren na uitscheiding uit het lichaam. We spreken in dit geval van een onttrekkingshoofdpijn.

Weer en stress
Bepaalde weersomstandigheden kunnen ook van invloed zijn op de migraineaanvallen. Een lage barometerstand (dus minder goed weer) kan bij een aantal patiënten gunstig werken. Waarschijnlijk heeft dit te maken met een geringere blootstelling aan zonlicht. Dan zijn er nog de hormonale factoren: vooral vlak vóór en tijdens de menstruatie treedt migraine op. Zwangerschap heeft meestal een goed effect op de frequentie van de migraineaanvallen. Ik heb er geen verklaring voor waarom bij onze briefschrijfster de migraine juist toeneemt tijdens haar zwangerschap. Een heel belangrijke uitlokkende factor heb ik nog niet genoemd: stress! Kenmerkend is, dat de hoofdpijn pas begint als de spanning geweken is. Bekend is de migraine op zaterdag en zondag en tijdens vakantieperioden.

Voorkomen?
Kun je migraine voorkomen? Als je er aanleg voor hebt, niet helemaal. Uiteraard dient rekening gehouden te worden met bovengenoemde uitlokkende factoren. Voor een deel zijn ze te beïnvloeden of te vermijden. Gelukkig zijn er medicijnen beschikbaar. Het effectiefste middel om een migraine-aanval te bestrijden is ergotamine (voorbeelden van merknamen zijn: cafergot, migril, cranimal). Chronisch gebruik dient ontraden te worden vanwege ernstige bijwerkingen (bloedvatvernauwing!) en chronische hoofdpijn! Als iemand last heeft van frequente aanvallen, loont het de moeite om middelen te slikken die preventief werken: sibelium, inderal, sandomigran en tryptizol zijn hier voorbeelden van. Dit laatste medicament is geschikt voor mensen die migraine hebben onder invloed van spanningen. In het algemeen verdient het de voorkeur om ergotamine per zetpil toe te dienen, omdat deze stof tijdens een aanval minder goed vanuit het maagdarmkanaal in het bloed wordt opgenomen. Men adviseert ook wel om bij het opkomen van een aanval eerst een tabletje primperan of motilium in te nemen. Deze middelen stimuleren de werking van de maag. Na een kwartier kan dan het eigenlijk pijnstillende middel ingenomen worden. Behalve ergotamine komt ook paracetamol als pijnstiller in aanmerking. Aangezien ze minder bijwerkingen hebben is het aan te bevelen om eerst deze middelen te proberen.

Alternatief
Veel migraine-patiënten wenden zich tot alternatieve genezers en laten zich behandelen met acupunctuur of homeopathie. Naar mijn ervaring zijn de resultaten erg wisselend en lang niet zo succesvol als sommigen ons willen doen geloven. De reguliere methoden zijn weliswaar niet altijd zonder bijwerkingen, maar op alternatieve behandelingen valt ook wel enige kritiek te geven. Maar dat is weer een ander verhaal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen