Ons Kort Begrip.

In de Friesche Kerkbode heeft zich een interessant debat ontsponnen tusschen Ds. Kok van Nijmegen en Dr. A. Kuyper van Makkum over het gebruik van het Kort Begrip op de Catechisatie.

Dr. Kuyper had bij vele Kerken de gewoonte gevonden om op de zoogenaamde Belijdenis-catechisatie het Kort Begrip als handleiding te gebruiken voor alle catechisanten; het Kort Begrip werd zoodoende een soort repertorium voor het doen van belijdenis, en het onderzoek naar de kennisse. dat de Kerkeraad vóór de openbare belijdenis instelt, geschiedde meest aan de hand van het Kort Begrip.

Hiertegen kwam hij volkomen terecht op. Het eigenlijke leerboek der Kerk is niet het Kort Begrip, maar de Catechismus. Bij de „belijdenis des Geloofs" mag dus niet' als regel het Kort Begrip in plaats van den Heidelbergschen Catechismus gebruikt worden. Wie dat doet verlaagt het peil, waarop goed onderlegde Catechisanten behooren te staan, en stelt in plaats van en officieel belijdenisschrift der Kerk een oekje, dat alle symbolisch gezag mist. Toch werd door den schrijver wel wat veel uit het oog verloren, dat onze Gereformeerde Kerken steeds rekening hebben geouden met veler klein verstand en gebrekkige memorie. Het ideaal werd hoog gehouden, maar in de practijk werd onderscheid gemaakt tusschen traagheid, die niet leeren - wilde, en zwakheid, die niet leeren kon. De Catechismus stelt vrij hooge . eischen; vooral het deel dat handelt over de Sacramenten gaat veler kracht te boven. Vandaar dat in bijna alle Gereformeerde Kerken naast den grooten Catechismus kleinere uittreksels in zwang gekomen zijn, „korte onderzoekingen" of „kort begrip" of „kleine Catechismus" geheeten, die een dubbel doel hadden. Vooreerst om gebruikt te worden voor de aankomende catechisanten op de catechisatie. En ten tweede om voor de oudere catechisanten, die niet goed leeren konden, te dienen als voorbereiding voor de belijdenis des Geloofs. De titel van het Kort Begrip zelf zegt dit uitdrukkelijk : „Kort Begrip der Christelijke Religie gesteld in vragen en antwoorden, tot onderwijzing dergenen die zich zullen begeven tot het gebruik van het Avondmaal des Heeren". Het Kort Begrip dient dus niet alleen voor de jongere catechisanten als voorbereiding voor den grooten Catechismus, maar wel degelijk ook voor min ontwikkelde volwassenen, voor wie de groote Catechismus te moeilijk is.

Ds. Kok, die met tal van bewijsplaatsen Drl Kuyper hierop wees, heeft hierin geen ongelijk. Maar ook hij schoot op zijn beurt het juiste perk voorbij, toen hij wilde aantoonen, dat de Synode van Dordt het Kort Begrip officieel als „vragenboekje" had aanvaard en het daarom wel degelijk op kerkelijke autoriteit aanspraak maken kon. Dit is niet zoo. De Dordtsche Synode heeft aanvankelijk wel besloten, naast den grooteren Catechismus nog twee kleinere catechisatie-boekjes uit te geven, maar zij Ts op dat besluit teruggekomen. Blijkbaar is daarop van invloed geweest de beschuldiging der Remonstranten, dat de Catechismus voor de catechisatie te moeilijk was en te veel in allerlei spitsvondige en scholastieke vraagstukken verliep. De Synode wilde door het uitgeven van kleinere en gemakkelijker catechisatie-boekjes niet den schijn op zich laden, alsof zij deze beschuldiging juist geoordeeld had. Ze verklaarde integendeel, dat de Catechismus het meest geschikte leerboek was zoowel voor de teedere jeugd, als voor de volwassenen, Maar wel heeft de Synode in een harer eindzittingen, waar deze zaak zeer vluchfg afgedaan is, in de vrijheid der kerken gelaten het Kort Begrip, dat te Middelburg in gebruik was, of een ander uittreksel uit den Catechismus, dat op de Synode was ingediend, te gebruiken. Zulk een permissie is natuurlijk niet hetzelfde als een voorschrift der Synode, en het Kort Begrip kan dan ook niet als een officieel belijdenisschrift worden aangemerkt, hoe nuttig het ook in het gebruik moge zijn.

Wat Ds. Kok hiertegen aanvoert, toont, dat hij de verschillende historische documenten cp dit punt niet heeft gezien. Zelfs citeert hij het besluit der Dordtsche Synode in een redactie, die onjuist is. Wij laten echter" gaarne aan Dr. Kuyper de gelegenheid om hem op deze onjuistheden te wijzen.

Slechts op één punt veroorlove Ds. Kok ons hem vanongelijk te overtuigen. Ds. Kok beroept zich op verschillende uitspraken der Zuid-Hollandsche Synoden na de Dordtsche Synode, waaruit blijken zou, dat deze Synode op grond van het te Dordt beslotene het Kort Begrip officieel als leerboek zou hebben ingevoerd.

Als hoofdargument doet hierbij, dienst hetgeen de Zuid Hollandsche Synode van 1620 Art. 66 zou bepaald hebben: „dat het formulier bij eenige in de Synode Nationaal gesteld voor degenen, die zich tot het Avondmaal mochten begeven, ten spoedigste zal worden toegezonden om overal in Zuid-Holland gevolgd te worden."

Blijkbaar heeft Ds. Kok ook hier vergeten de acta der Synode zelve na te zien en eenvoudig dit citaat van een ander overgenomen. Indien hij de acta zelf had opgeslagen bij Reitsma en van Veen, dan zou hij daar gezien hebben, dat de bedoelde woorden geen besluit der Synode, maar een ingediend gravamen zijn en de Synode naar aanleiding van dit gravamen het volgende besluit nam.

Wort dienstig geacht, dattet catechiseren metten aldereersten volgens de resolutie des nat. synodi in de kercke werde ingevoert met sodanige eenpaericheit, als doenlijc wesen sal, waertoe de 65'nodus acht aldergevoechelijsct te wesen, dat men volge den cours van den Christelijcken Catechisme. Doch ingevalle iemand voor syn particulier tot synder behulp wilde gebruicken het schritt D. Faukelü ofte van iemand anders, dat sulx in haere vrijheit sal staen. Doch wanneer de collegae in een stad niet wel en souden connen in dese oefening verdragen ten aensien van de manier, tyd, plaets ende andere omstandicheden, so salt den last des classis zijn (daeronder die kerck resorteert) ordre te stellen, dat de broeders met malcanderen dese wet in alle eenparicheit onderhouden.

De Zuid-Hollandsche Synode wilde dus, dat men den Catechismus als regel gebruiken zou, en liet slechts toe, dat voor particulier gebruik het geschrift van D. Faukelius, d. i. het Kort Begrip, zou mogen dienst doen.

Intusschen doet dit aan de zaak zelf weinig af of toe. De juiste opvatting is deze, dat de Kerk als officieel leerboek voor de catechisatie den Heidelbergschen Catechismus heeft aangewezen.. De Kerk kan niet rekenen met de meerdere of mindere mate van ontwikkeling der leerlingen. Zij geeft hetgeen voor normale leerlingen noodig is. Maar ze rekent daarbij met de

practijk door aan den catecheet vrijheid te geven voor bijzondere gevallen een uittreksel uit den Catechismus te gebruiken, mits daarbij, zooals in ons Kort Begrip, maar dezelfde gang van het onderwijs als in den Catechismus gevolgd wordt.

Wie dit heeft ingezien zal het met Dr. Kuyper afkeuren, wanneer in sommige kerken het Kort Begrip den Catechismus vervangt, wat lijnrecht in strijd is met hetgeen te Dordt besloten is; maar aan de andere zijde Ds. Kok toestemmen, dat het Kort Begrip voor min-ontwikkelden als hulpmiddel bij de catechisatie nog altijd aanbeveling verdient.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen