Vaderlandse Geschiedenis

Voor het N.T. (en cle apokriefen) waren aangewezen Hommius, prof. Walaeus, beiden te Leiden woonachtig en Rolandus van Amsterdam. Het duurde echter tot oct. 1627 eer laatstgenoemde naar Leiden kon verhuizen? Oorzaak?

De overheid en cle kerkeraad van Amsterdam wilden hem niet laten gaan en des vertalers vrouw wilde niet met hem meegaan naar Leiden! Het bezorgde haar nog moeilijkheden met cle kerik ook.

Tegenslagen bleven echter niet uit. Aan de O.T. kring ontviel in 1631 Bucerus, zijn secundus trok zich terug, zodat Bogerman en Baudartius cle arbeid alleen voortzetten.

En in 1632 ontviel aan cle N.T. kring Rolandus, 70 jaar oud. Ook hier besloten de St. Gen. dat de overblijvenden Hommius en Walaeus het werk met hun beiden zouden voortzetten.

Behalve vertalers waren er ook revisoren. Eén van hen was cle bekende predikant-dichter Revius van Deventer.

Zodra de vertalers met een gedeelte klaar waren werd het doorgezonden naar deze revisoren, die het gemaakte nog eens doornamen en bestudeerden. En later, toen cle persen gingen draaien, moesten ook cle drukproeven heel nauwkeurig worden nagezien.

De kerken toonden op allerlei wijze hun belangstelling. Maar er schenen ook kwaadwilligen rond te lopen, die, als ze de kans hadden gekregen, deze heilige arbeid zouden hebben verhinderd of er de spot mee gedreven. Vandaar, dat cle vertalers cle revisoren waarschuwden „om het toegezondene aan niemand anders te laten zien." Ook de drukker en de vertalers zelf waren daartoe verplicht. Er was reden toe. Eén voorbeeld. Gomarus, professor te Groningen en revisor O. T. kreeg op zekere dag een pakje „open ende bloodt" van cle vertalers toegezonden bevattende de boeken van Mozes. Wat was gebeurd? Men had het pakje meegegeven aan één der groningse predikanten, Ovingius, die in 1629 als correspondent van zijn synode cle hollandse kerken had bezocht en deze was maar zo vrij geweest er in te neuzen!! Wat was Gomarus boos.

Eén der treffelijkste voorvallen tijdens het vertaalwerk is geweest, wat geschiedde, toen indertijd een vreselijke pestziekte binnen Leiden uitbrak, waaraan 20000 mensen bezweken. De vertalers kwamen samen in een woning, vlak bij een begraafplaats gelegen en dikwijls zagen zij per dag 100 slachtoffers van cle epidemie er heen brengen.

Wat zouden zij doen? Heengaan? Zij bogen hun knieën; het werd een zaak des gebeds en zij besloten te blijven. Met heilige opgeruimdheid, schrijft Groen, bleven zij doorwerken en niemand hunner ook uit hun gezinnen niet bezweek aan cle ziekte.

Op cle le september 1634 waren cle revisoren klaar gekomen met revisie van het O.T.; in augustus 1635, beëindigden zij cle revisie van het N.T.

Inmiddels waren cle drukpersen in werking gesteld. Om wat op te schieten werkte men ten slotte met drie persen. De correctie geschiedde aanvankelijk cloor Pauwels Aertz van Ravesteyn de drukker, een Amsterdammer die naar Leiden had moeten verhuizen. Maar daarna had er nog een tweede en derde correctie plaats. Baudartius en Bogerman namen het O.T. en Hommius en Walaeus het N.T. voor hun rekening. Eindelijk, in de zomer van 1636, was men met drukken gereed.

Deze Statenvertaling was voorzien van een schat van kanttekeningen, terecht zeer geprezen.

De naam Statenvertaling is ontleend aan cle acte van autorisatie als voorrede in deze Bijbel opgenomen.

Haar invloed is groot geweest, zelfs op onze taal en letterkunde. Het zegt veel, dat ook cle Remonstranten er zich van wilden bedienen.

Het lag voor cle hand, dat het eerste exemplaar aan de Staten-Generaal werd aangeboden. Dit geschiedde op 17 sept. 1637. Het boek was gebonden in paarsfluwelen band en verguld op snee.

Jammer, dat Bogerman ontbrak; zes dagen te voren was hij overleden. Tijdens zijn ziekte had hij aan Rivet verzocht zijn plaats in te nemen, indien hij verhinderd was. Verder waren er Festus Hommius en Walaeus; Baudartius was verhinderd.

Zij dankten de Hoogmogenden „voor hunnen Christlyken iever en vaderlyke

zorge, in het uitvoeren van dit voor de Kerken van Nederland nodig werk, betoond."

Inderdaad, het was een monument; gewrocht „in de Geest des geloofs en des gebeds." (Groen) Daarom moet het niet vergeten worden en is nog altijd waard nader behandeld te worden. Nogmaals wijs ik op het boekje van het N.B.G.: De Statenvertaling.

Zending.

Ook deze werd niet vergeten. Zending is de taak der kerk. Zij zorgde dan ook voor zendelingen: predikers en ziekentroosters. De laatsten gingen met de schepen der Compagnie mee. 't Gebeurde wel, clat zulke ziekentroosters in Indië achter bleven en zendelingen werden. Ook voor oprichting van scholen ginds wercl gezorgd en onderwijzers er heen gezonden.

Men begreep zeer goed, clat, wilde men contact met clie indische volken krijgen, men de taal moest kennen.

Daarom werd er te Leiden een seminarie opgericht onder bestuur van de ons bekende Walaeus, om die talen te leren. Gedurende tien jaren heeft deze school bestaan.

Toen nam de V.O.C. (de Compagnie) zelf de zaak ter hand en stichtte een seminarie op het eiland Ceylon.

Zodra de ijver wat minder werd — het kostte veel geld — wercl de Compagnie door cle Kerk op cle vingers getikt. Wij lazen, dat er in Indië in 1647 28 predikanten waren; natuurlijk veel te weinig voor zo'n uitgestrekt gebied als de Compagnie onder haar directie had.

Men idealisere deze toestand alstublieft niet.

De handelsmannen, zegt Lankamp, hadden veel meer kunnen en moeten doen. Vooral veel hooggeplaatste ambtenaren maakten het gortig en ook veel predikanten waren niet van cle beste soort.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen