Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Christelijke kunst uit Ierland

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Christelijke kunst uit Ierland

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

<br />

Ierland: het land van mist en regen, van onbestemde verten, van folkzangers als The Dubliners, van Marten Toonder ook. Ierland bracht o.a. de Lage Landen het christendom. Maar wat weten we eigenlijk van dit Hibernia, dit mythologische groene eiland?
We kunnen een tipje van de geheimzinnige sluier opgelicht krijgen door vanaf 19 november een bezoek te brengen aan het Rijksmuseum in Amsterdam. Daar zal dan de elders veel publiek trekkende tentoonstelling „Ierse kunst 1500 vóór Chr.tot 1500 na Chr." te zien zijn tot eind februari 1984.

Dertig eeuwen
Een tijdje terug had ik de gelegenheid om de expositie alvast te bekijken in het Wallraf-Richartz-museum te Keulen. Het gaat om een negentigtal voorwerpen van gouden halskettingen en oorringen uit de Bronstijd tot en met schitterende christelijke handschriften met miniaturen zoals het „Book of Kells" en de zogenaamde harp van de legendarische Ierse vorst Brian Boru.

Deze „Ierse kunst uit dertig eeuwen'' was ook te zien of zal nog te zien zijn in Beriijn, Parijs, Kopenhagen en daarna weer in de thuisbasis Dublin. Samenstellers van de collectie zijn het Iers Nationaal Museum, Trinity College te Dublin en de Koninklijke Ierse Academie (ofschoon Ierland een republiek is. . .).

Er was een schitterend verzorgde Duitse catalogus „Irische Kunst aus drei Jahrtausenden - Thesaurus Hiberniae" voor plm. 25 D-Mark. Of die in Nederlandse versie beschikbaar komt weet ik niet. Er was wel een gedrukte kleine brochure.

Gezien de enorme publiciteit vooraf viel de omvang van de collectie me in Keulen toch wat tegen, maar dat kan ook te wijten zijn aan de naar mijn smaak niet zo ideale opstelling in het museum daar. Er waren en zijn natuurlijk zeldzame hoogtepunten, maar voor een breed publiek zullen al te veel dasspelden en armbanden, spiralen en halsringen snel hun aantrekkingskracht veriiezen.

Men zal mij niet kwalijk nemen dat ik echter alleen vanwege dat ,,Book of Kells" de expositie uw bezoek meer dan waard acht. Het geldt wel terecht als het mooiste geschreven Ierse handschrift dat we kennen. Het stamt uit omstreeks 800 na Chr. en bevat de vier Evangeliën in een Latijnse versie die teruggaat op de Vulgata-vertaling, maar waarin een nog oudere Latijnse overzetting, de Vetus Latina, eveneens doorwerkt.

De bijbeltekst wordt vergezeld van voorredes, samenvattingen en concordanties naar het voorbeeld van de kerkvader Eusebius van Caesarea. De perkamenten vellen bevatten kennelijk destijds ook lege bladzijden, want in de 12de eeuw zijn hier in het Iers oorkonden over het klooster Kells opgetekend. Al rond 1000 na Chr. wordt het handschrift vermeld. Wellicht stamt het uit het klooster Iona (Northumberland), maar is het na de verwoesting (door de Vikingen) meegenomen naar Kells en daar voltooid, geschreven in sierlijke majuskels (hoofdletters).

Kelk en staf
Er is nog veel meer „christelijke kunst" te zien: het „Book of Armagh" uit 807 in minuskels bijvoorbeeld: een volledig Nieuw Testament met Ierse varianten en de geloofsbelijdenis en twee levensbeschrijvingen van St. Patrick, de beschermheilige van Ierland. Ook het heiligenleven van Martinus van Tours (Sint Maarten) door Sulpicius Severus treft men in dit manuscript aan.

En natuuriijk zijn er veel religieuze voorwerpen zoals de kelk van Ardagh, relikwiehouders, een processiekruis van grote schoonheid, kromstaf en ijzeren bel van St. Patrick. We krijgen enig inzicht in de enorme missiedrang die er van het vroege Ierse christendom uitging tot in Sankt Gallen en Echternach, waarbij opvalt dat de Ierse kerk en zending vóór de synode van Withby in 663 bepaald niet aan de leiband van Rome liepen met hun afwijkende kalender en liturgieën.

Kortom, persoonlijk vond ik het „christelijke" deel van de expositie het meest interessant, maar ook Steen- en Bronstijd en Ierlands Gouden Eeuwen (8ste tot 6de eeuw vóór Chr.) leverden veel schoonheid en kunstig ambachtswerk op. Maar bekijk het zelf in het Rijksmuseum.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 november 1983

Terdege | 48 Pagina's

Christelijke kunst uit Ierland

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 november 1983

Terdege | 48 Pagina's