Personeel van supermarkten voelde niets voor staken

door L.J. Ruijgrok

Het is eigenlijk onbegrijpelijl< dat men bij de Dienstenbond FNV, de grote animator van de stakingen, zo weinig op de hoogte bleek te zijn van de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers in de supermarkten. Al jarenlang was het de Dienstenbond een doorn in het oog dat zo weinig werknemers in deze branche lid waren van de vakbond. Dat moest veranderen, want men zag hier nog een groot potentieel aan nieuwe leden zitten. In de 7.500 supermarkten in Nederland werken tenslotte zo'n 160.000 mannen en vrouwen. Naar schatting is maar één procent van dit aantal lid van een vakbond.

De kansen op ledenaanwas voor de bonden leken dit voorjaar schoon. Er moest niet alleen een nieuwe CAO worden afgesloten, de werkgevers hadden ook plannen om een grote personeelswerving, in de vorm van een 'Week van de winkel', te starten. Hoe krijg je het beste nieuwe leden volgens de Dienstenbond FNV? Een hoofdredactioneel commentaar in Distrifood, het nieuwsblad voor de levensmiddelenhandel, zegt het klip en klaar: 'Het had er alle schijn van dat de Dienstenbond FNV niet zo gebrand was op een snel resultaat. Onrealistisch hoog inzetten, verschillen in opvatting opkloppen en daarmee een conflictsfeer creëren, kan in de vakbondsfilosofie ook tot winst leiden: ledenwinst die met name in een laag georganiseerde bedrijfstak niet te versmaden is'.

Niet stakingsbereid

Het is natuurlijk niet zo moeilijk om in een conflictsfeer te geraken als de looneisen fors boven de tien procent worden gesteld. Vervolgens roep je dat de werkgevers niets willen en dat er harde acties nodig zijn om deze halsstarrige bazen tot de orde te roepen. Toen puntje bij paaltje kwam, bleek het niet zo gemakkelijk om stakingen te organiseren. De werknemers voelden er weinig voor. Tijdens de ROKA, de internationale levensmiddelenbeurs in Utrecht, die in de meimaand werd gehouden, sprak ik met Herman van der Geest en met Frits Schoolenaar, respectievelijk voorzitter en directeur van het Vakcentrum, de organisatie van levensmiddelendetaillisten. Aan hen de vraag hoe het komt dat de werknemers in de supermarktbedrijven zo weinig actiebereid zijn. Van der Geest: 'Die vraag is niet zo moeilijk te beantwoorden. Hoewel er onder de supermarkten natuurlijk hele grote zijn, blijft het een branche waarin werkgevers en werknemers heel nauwe contacten hebben met elkaar. Om een optimaal resultaat te bereiken moet het personeel goed gemotiveerd zijn. Het hangt van ieders inzet af hoe de resultaten van het bedrijf zijn. Dat is uiteraard in iedere bedrijfstak zo, maar in deze branche is de mate van vakkennis, vriendelijkheid en hulpvaardigheid van de personeelsleden, die tenslotte de hele dag met de klanten omgaan, voor een belangrijk deel bepalend voor de hoogte van de omzet. Vandaar dat de werkgevers er veel aan doen om de teamgeest en de verantwoordelijkheid in de bedrijven te bevorderen. Nou ja, daar past een staking niet zo best in'.

Nieuwe CAO

De actieleiders van de Dienstenbonden trachtten te redden wat er te redden viel. Geen langdurige maar estafettestakingen van een dag, iedere dag weer op een aantal andere plaatsen. Maar ook dat bleek maar erg moeilijk te realiseren. Schoolenaar, die mede de CAOonderhandelingen voerde, zei dat de harde realiteit de bonden wat soepeler maakte. 'We hebben tenslotte een CAO afgesloten waar we mee kunnen leven. De bonden beweren met veel lawaai dat ze ruim 10 procent hebben binnengehaald, maar daar kunnen wel een paar kanttekeningen bij worden geplaatst. We hebben nu een CAO voor twee jaar. Omdat de loonsverhogingen gespreid in de tijd ingaan, denk ik dat we op ruim 4 procent uitkomen'.

30.000 vacatures

Een redelijke loonsverhoging was overigens wel op z'n plaats voor het supermarktpersoneel. In zekere zin zijn ook lonen toch een kwestie van vraag en aanbod en de supermarktondernemers hebben moeite om de open plaatsen te vullen. Volgens het Economisch Instituut voor de Middenstand (EIM) waren er eind 1991 niet minder dan 30.000 vacatures in de levensmiddelenhandel. Bovendien zal de instroom van jongeren op de arbeidsmarkt tot aan het jaar 2000 met 50 procent verminderen. Kijken we naar het aantal leerlingen dat op een Middelbare Detailhandelsschool (MDS) kiest voor de richting levensmiddelen, dan is dat maar 8 a 9 procent. Een betere beloning is dus ook goed om het imago wat op te krikken.

Maar het is niet genoeg. René Roorda, medewerker Personeel, Werving en Opleiding bij het Centraal Bureau Levensmiddelenbedrijf (CBL) coördineert de uitvoering van een imago-campagne waar jaarlijks een budget van een miljoen gulden voor beschikbaar is. Roorda: 'Het is welhaast een open deur intrappen om te zeggen dat een supermarkt van vandaag een zeer dynamisch bedrijf is met veel afwisselend werk. Ik denk dat in bijna geen andere bedrijfstak de carrièremogelijkheden zo aanwezig zijn als in de levensmiddelenbranche. Want vertel mij maar eens waar je al op jonge leeftijd - ik ken er een van 24 jaar - bedrijfsleider of zelfstandige ondernemer kan zijn van pakweg een winkel met een jaaromzet van gemiddeld 10 miljoen gulden en 50 medewerkers. Het is alleen jammer dat dit soort zaken te weinig naar buiten komt'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen